نمونه سوالات آزمون رایحه انتظار (آزمون پانزدهم)

آزمون اول

1 -	پرداختن به بحث ازدواج حضرت مهدی جزء کدام یک از آسیب های و مهدویت است؟ (امتیاز : 5)
	مدعیان دروغین
	تطبیق علائم ظهور بر مصادیق عام
	طرح مباحث غیر ضروری
	برداشت های غلط از مهدویت
2 -	نشان دادن چهره خشن از امام مهدی (عج) جزء کدام یک از آسیب های مباحث مهدوی به شمار می رود؟ (امتیاز : 5)
	تطبیق علائم ظهور بر مصادیق.
	استعجال.
	طرح مباحث غیر ضروری.
	برداشت های غلط.
3 -	کدام یک از از آسیب ها و پیامد ها مربوط به تشویق فراوان به بحث ملاقات با امام زمان علیه السلام می باشد؟ (امتیاز : 5)
	استعجال ظهور
	نا امیدی و گاهی انکار
	تزلزل در اعتقادات صحیح
	همه موارد
4 -	آسیب شناسی عهده دار چیست؟ (امتیاز : 5)
	شناخت آسیب ها
	شناخت آفت ها و شیوه مقابله با آنها
	شیوه مقابله با آفت ها
	شناخت آفت ها و پیشگیری از آنها

آزمون دوم

1 -	وقتی که شخصیت مثلا سفیانی را برشخص خاصی که در فلان منطقه است تفسیر شود ،جزء کدام یک از آسیب های مهدویت است؟ (امتیاز : 5)
	طرح مباحث غیر ضروری
	مدعیان دروغین
	تطبیق علائم ظهور بر مصادیق خاص
	تطبیق علائم ظهور بر مصادیق عام
2 -	این کلام از کیست؟« ما اگر دستمان می رسید و قدرت داشتیم باید برویم تمام ظلم ها و جورها را ازعالم برداریم تکلیف شرعی ماست.» (امتیاز : 5)
	مقام معظم رهبری
	امام خمینی (قدس سره الشریف)
	امام موسی صدر
	سید مرتضی
3 -	کدام یک از از آسیب ها و پیامد ها مربوط به تشویق فراوان به بحث ملاقات با امام زمان علیه السلام می باشد؟ (امتیاز : 5)
	استعجال ظهور
	نا امیدی و گاهی انکار
	تزلزل در اعتقادات صحیح
	همه موارد
4 -	در روایات کدام دسته ذیل را هلاک شوندگان معرفی می کنند؟ (امتیاز : 5)
	وقت گذاران برای ظهور
	شتاب کنندگان
	تطبیق کنندگان
	تسلیم کنند گان

آزمون سوم

1 -	پاسخ مناسب به موضع منحرفین در برابر قیام انقلاب اسلامی ایران به دلیل مردود بودن قیام قبل از امام مهدی (علیه السلام)، چیست؟ (امتیاز : 5)
	بسیاری از احکام اسلام مانند اقامه حدود و قصاص و جهاد با حکومت اسلامی ممکن می باشد.
	نهی از قیام به معنی شرکت در قیام های باطل که انگیزه الهی ندارند می باشد.
	مردود بودن مربوط به قیام هایی است که بدون توجه به شرایط و زمینه ها وبه عنوان قیام مهدی شروع می گردد است.
	هر سه گزینه صحیح است.
2 -	علت نهی از عجله کردن ظهور در روایات چیست؟ (امتیاز : 5)
	به دنبال عجله، روحیه یاس و نا امیدی در انسان منتظر پیدا می شود.
	آرامش و سکون را را از دست می دهد و باعث روحیه گله مندی و شکایت می شود.
	گاهی به انکار امام علیه السلام می انجامد.
	همه موارد
3 -	در روایات کدام دسته را دروغ گویان معرفی می کنند؟ (امتیاز : 5)
	وقت گذاران برای ظهور
	شتاب کنندگان
	تسلیم شدگان
	تطبیق کنندگان
4 -	گفتگو دربارۀ شرایط و زمینه های ظهور : (امتیاز : 5)
	بر بحث علائم ظهور مقدم است.
	هیچ برتری بر بحث علائم ظهور ندارد.
	ضرورتی ندارد.
	هیچکدام

آزمون چهارم

1 -	کدام یک از آسیب ها موجب شده است که منحرفین در برابر قیام انقلاب اسلامی ایران موضع نادرستی بگیرند؟ (امتیاز : 5)
	هر قیامی قبل از قیام امام مهدی علیه السلام محکوم و مردود است.
	حکومت انقلاب اسلامی موجب نشان دادن چهره خشونت آمیز از امام مهدی علیه السلام است.
	غفلت از وجود شیادان وشوق فراوان به دیدار امام بدون معرفت و آگاهی کافی نسبت به آن حضرت.
	عجله کردن در ظهور امام زمان علیه السلام
2 -	آسیب شناسی عهده دار چیست؟ (امتیاز : 5)
	شناخت آسیب ها
	شناخت آفت ها و شیوه مقابله با آنها
	شیوه مقابله با آفت ها
	شناخت آفت ها و پیشگیری از آنها
3 -	در طرح مباحث مهدویت جامع نگری لازم است » جامع نگری یعنی: (امتیاز : 5)
	درباره تمام مباحث مهدویت باید گفت و گو و سخنرانی صورت گیرد.
	گفت و گو درباره مجموعه معارف مهدویت باید با مطالعه و تحقیق صورت گیرد.
	باید به مجموعه معارف مهدویت معتقد بود.
	معارف مهدویت همراه با دیگر معارف دین باشد.
4 -	گفتگو دربارۀ شرایط و زمینه های ظهور : (امتیاز : 5)
	بر بحث علائم ظهور مقدم است.
	هیچ برتری بر بحث علائم ظهور ندارد.
	ضرورتی ندارد.
	هیچکدام

آزمون پنجم

1 -	کدام گزینه در مورد انسان های عجول صحیح می باشد؟ (امتیاز : 5)
	به علت نداشتن کرامت نفس دچار گناهان می شوند.
	به علت ترس از دیگران پشت سر دیگران صحبت می کنند.
	به خاطر ضعف نفس و کم ظرفیت بودن، بدون در نظر گرفتن شرایط، خواهان تحقق پدیده ها هستند.
	به خاطر یاس و نا امیدی دچار فریب های دیگران می شوند.
2 -	این کلام از کیست؟« ما اگر دستمان می رسید و قدرت داشتیم باید برویم تمام ظلم ها و جورها را ازعالم برداریم تکلیف شرعی ماست.» (امتیاز : 5)
	مقام معظم رهبری
	امام خمینی (قدس سره الشریف)
	امام موسی صدر
	سید مرتضی
3 -	وقتی که شخصیت مثلا سفیانی را برشخص خاصی که در فلان منطقه است تفسیر شود ،جزء کدام یک از آسیب های مهدویت است؟ (امتیاز : 5)
	طرح مباحث غیر ضروری
	مدعیان دروغین
	تطبیق علائم ظهور بر مصادیق خاص
	تطبیق علائم ظهور بر مصادیق عام
4 -	پاسخ مناسب به موضع منحرفین در برابر قیام انقلاب اسلامی ایران به دلیل مردود بودن قیام قبل از امام مهدی (علیه السلام)، چیست؟ (امتیاز : 5)
	بسیاری از احکام اسلام مانند اقامه حدود و قصاص و جهاد با حکومت اسلامی ممکن می باشد.
	نهی از قیام به معنی شرکت در قیام های باطل که انگیزه الهی ندارند می باشد.
	مردود بودن مربوط به قیام هایی است که بدون توجه به شرایط و زمینه ها وبه عنوان قیام مهدی شروع می گردد است.
	هر سه گزینه صحیح است.

آزمون ششم

1 -	این کلام از کیست؟« ما اگر دستمان می رسید و قدرت داشتیم باید برویم تمام ظلم ها و جورها را ازعالم برداریم تکلیف شرعی ماست.» (امتیاز : 5)
	مقام معظم رهبری
	امام خمینی (قدس سره الشریف)
	امام موسی صدر
	سید مرتضی
2 -	در روایات کدام دسته ذیل را هلاک شوندگان معرفی می کنند؟ (امتیاز : 5)
	وقت گذاران برای ظهور
	شتاب کنندگان
	تطبیق کنندگان
	تسلیم کنند گان
3 -	کدام یک از آسیب ها موجب شده است که منحرفین در برابر قیام انقلاب اسلامی ایران موضع نادرستی بگیرند؟ (امتیاز : 5)
	هر قیامی قبل از قیام امام مهدی علیه السلام محکوم و مردود است.
	حکومت انقلاب اسلامی موجب نشان دادن چهره خشونت آمیز از امام مهدی علیه السلام است.
	غفلت از وجود شیادان وشوق فراوان به دیدار امام بدون معرفت و آگاهی کافی نسبت به آن حضرت.
	عجله کردن در ظهور امام زمان علیه السلام
4 -	طبق فرموده امام صادق علیه السلام به ترتیب دروغ گویان ، هلاک شوندگان و نجات یافتگان کدامند؟ (امتیاز : 5)
	شتاب کنندگان ، وقت گذاران ، تسلیم شوندگان
	تسلیم شوندگان، شتاب کنند گان ، وقت گذاران
	وقت گذاران – شتاب کنندگان – تسلیم شوندگان
	وقت گذاران – تسلیم شدگان – شتاب کنندگان

آزمون هفتم

1 -	ترک کردن «امر به معروف و نهی از منکر» دست آورد کدام یک از آسیب های مهدویت می باشد؟ (امتیاز : 5)
	استعجال
	برداشت های غلط
	بی تفاوتی
	طرح مباحث غیر ضروری
2 -	در روایات کدام دسته را دروغ گویان معرفی می کنند؟ (امتیاز : 5)
	وقت گذاران برای ظهور
	شتاب کنندگان
	تسلیم شدگان
	تطبیق کنندگان
3 -	علت نهی از عجله کردن ظهور در روایات چیست؟ (امتیاز : 5)
	به دنبال عجله، روحیه یاس و نا امیدی در انسان منتظر پیدا می شود.
	آرامش و سکون را را از دست می دهد و باعث روحیه گله مندی و شکایت می شود.
	گاهی به انکار امام علیه السلام می انجامد.
	همه موارد
4 -	روایاتی که هر قیامی قبل از قیام مهدی (عج) را محکوم و مردود می شمارد.شامل چه حکومت هایی می شود؟ (امتیاز : 5)
	شامل هر قیامی قبل از قیام حضرت مهدی (عج) می شود.
	از تشکیل هر گونه حکومتی نهی می کند.
	از قیام های باطل و قیام هایی که به عنوان قیام مهدی (عج) شروع می شود.
	انقلاب حرکتی که در اصلاح جامعه باشد را مردود می شمارد.

آزمون هشتم

1 -	در روایات کدام دسته را دروغ گویان معرفی می کنند؟ (امتیاز : 5)
	وقت گذاران برای ظهور
	شتاب کنندگان
	تسلیم شدگان
	تطبیق کنندگان
2 -	منشأ استعجال ظهور چیست؟ (امتیاز : 5)
	چون شخص نمی داند که «ظهور» از سنت های الهی است و بعد تحقق شرایط صورت می گیرد.
	چون شخص قانع نیست و به دنبال تغییر وضع موجود است.
	جون شخص منتظر واقعی است و دوری امام برایش گران است.
	چون روحیه تسلیم در شخص وجود دارد.
3 -	وظیفه نداشتن در برابر ناهنجاریها مربوط به کدام یک از آسیب های مهدویت است؟ (امتیاز : 5)
	استعجال ظهور
	برداشت های غلط
	مدعیان دروغین
	طرح مباحث غیر ضروری
4 -	علت نهی از عجله کردن ظهور در روایات چیست؟ (امتیاز : 5)
	به دنبال عجله، روحیه یاس و نا امیدی در انسان منتظر پیدا می شود.
	آرامش و سکون را را از دست می دهد و باعث روحیه گله مندی و شکایت می شود.
	گاهی به انکار امام علیه السلام می انجامد.
	همه موارد

آزمون نهم

1 -	پرداختن به بحث «ملاقات با امام زمان»و تشویق فراوان به این بحث مربوط به کدام یک از آسیب های مهدویت می باشد؟ (امتیاز : 5)
	تعیین وقت ظهور
	طرح مباحث غیر ضروری
	تطبیق علائم ظهور بر مصادیق خاص
	استعجال ظهور
2 -	این کلام از کیست؟« ما اگر دستمان می رسید و قدرت داشتیم باید برویم تمام ظلم ها و جورها را ازعالم برداریم تکلیف شرعی ماست.» (امتیاز : 5)
	مقام معظم رهبری
	امام خمینی (قدس سره الشریف)
	امام موسی صدر
	سید مرتضی
3 -	امام زمان در آخرین نامه خویش به نایب چهارم کدام آسیب را خاطر نشان کرده اند؟ (امتیاز : 5)
	تعیین وقت ظهور.
	استعجال ظهور.
	ادعای ملاقات.
	تطبیق علائم.
4 -	آسیب شناسی عهده دار چیست؟ (امتیاز : 5)
	شناخت آسیب ها
	شناخت آفت ها و شیوه مقابله با آنها
	شیوه مقابله با آفت ها
	شناخت آفت ها و پیشگیری از آنها

آزمون دهم

1 -	«عجله کردن و خواستن ظهور قبل از رسیدن وقت» آن را چه می گویند؟ (امتیاز : 5)
	استعجال ظهور .
	تطبیق علائم ظهور بر مصادیق.
	تطبیق زمان ظهور.
	پاسخ دوم و سوم صحیح است.
2 -	طبق فرموده امام صادق علیه السلام به ترتیب دروغ گویان ، هلاک شوندگان و نجات یافتگان کدامند؟ (امتیاز : 5)
	شتاب کنندگان ، وقت گذاران ، تسلیم شوندگان
	تسلیم شوندگان، شتاب کنند گان ، وقت گذاران
	وقت گذاران – شتاب کنندگان – تسلیم شوندگان
	وقت گذاران – تسلیم شدگان – شتاب کنندگان
3 -	نهی از عجله و شتاب زدگی در امر ظهور به آن جهت است که به دنبال عجله ....... (امتیاز : 5)
	روحیه یاس و ناامیدی در انسان منتظر پیدا می شود و گاهی به حالت انکار وجود امام می انجامد.
	آرامش و صبوری را از دست می دهد و حالت تسلیم انسان، به گله مندی و شکایت تبدیل می شود.
	به مباحث غیر ضروری و سوالات و شبهات انحرافی در ذهن و اندیشه منتظران می گردد.
	پاسخ اول و دوم صحیح است.
4 -	منشأ استعجال ظهور چیست؟ (امتیاز : 5)
	چون شخص نمی داند که «ظهور» از سنت های الهی است و بعد تحقق شرایط صورت می گیرد.
	چون شخص قانع نیست و به دنبال تغییر وضع موجود است.
	جون شخص منتظر واقعی است و دوری امام برایش گران است.
	چون روحیه تسلیم در شخص وجود دارد.

آزمون یازدهم

1 -	طبق فرموده امام صادق علیه السلام به ترتیب دروغ گویان ، هلاک شوندگان و نجات یافتگان کدامند؟ (امتیاز : 5)
	شتاب کنندگان ، وقت گذاران ، تسلیم شوندگان
	تسلیم شوندگان، شتاب کنند گان ، وقت گذاران
	وقت گذاران – شتاب کنندگان – تسلیم شوندگان
	وقت گذاران – تسلیم شدگان – شتاب کنندگان
2 -	کدام یک از گزینه های ذیل جزء برداشت های غلط و نادرست از انتظار به حساب می اید؟ (امتیاز : 5)
	وظیفه نداشتن در برابر تباهی ها وسکوت در برابر آن ها.
	ترویج مفهوم بدی ها و زشتی ها در جامعه برای نزدیک شدن ظهور.
	انجام تکالیف و وظایف شرعی و اجتماعی برای آماده شدن شرایط ظهور.
	پاسخ اول و دوم صحیح است.
3 -	پرداختن به بحث ملاقات با امام زمان (عج) با اصرار زیاد ...... (امتیاز : 5)
	پیامدهای ناگواری دارد.
	یک ضرورت و وظیفه است.
	ضرورتی ندارد.
	باید بدنبال رؤیت امام عصر باشیم.
4 -	«استعجال» در لغت به چه معناست؟ (امتیاز : 5)
	عجله کردن در کارها بدون مشورت
	عجله کردن و خواستن چیزی قبل از رسیدن وقت آن و تحقق زمینه های لازم
	عجله کردن ،وخواستن چیزی بعد از گذشتن زمان آن
	عجله کردن ،در تعیین زمان ظهور آزمون دوازدهم 1 - آسیب شناسی عهده دار چیست؟ (امتیاز : 5) شناخت آسیب ها شناخت آفت ها و شیوه مقابله با آنها شیوه مقابله با آفت ها شناخت آفت ها و پیشگیری از آنها 2 - طبق فرموده امام صادق علیه السلام به ترتیب دروغ گویان ، هلاک شوندگان و نجات یافتگان کدامند؟ (امتیاز : 5) شتاب کنندگان ، وقت گذاران ، تسلیم شوندگان تسلیم شوندگان، شتاب کنند گان ، وقت گذاران وقت گذاران – شتاب کنندگان – تسلیم شوندگان وقت گذاران – تسلیم شدگان – شتاب کنندگان 3 - در طرح مباحث مهدویت جامع نگری لازم است » جامع نگری یعنی: (امتیاز : 5) درباره تمام مباحث مهدویت باید گفت و گو و سخنرانی صورت گیرد. گفت و گو درباره مجموعه معارف مهدویت باید با مطالعه و تحقیق صورت گیرد. باید به مجموعه معارف مهدویت معتقد بود. معارف مهدویت همراه با دیگر معارف دین باشد. 4 - در روایات کدام دسته را دروغ گویان معرفی می کنند؟ (امتیاز : 5) وقت گذاران برای ظهور شتاب کنندگان تسلیم شدگان تطبیق کنندگان آزمون سیزدهم 1 - کدام یک از آسیب ها موجب شده است که منحرفین در برابر قیام انقلاب اسلامی ایران موضع نادرستی بگیرند؟ (امتیاز : 5) هر قیامی قبل از قیام امام مهدی علیه السلام محکوم و مردود است. حکومت انقلاب اسلامی موجب نشان دادن چهره خشونت آمیز از امام مهدی علیه السلام است. غفلت از وجود شیادان وشوق فراوان به دیدار امام بدون معرفت و آگاهی کافی نسبت به آن حضرت. عجله کردن در ظهور امام زمان علیه السلام 2 - منشأ استعجال ظهور چیست؟ (امتیاز : 5) چون شخص نمی داند که «ظهور» از سنت های الهی است و بعد تحقق شرایط صورت می گیرد. چون شخص قانع نیست و به دنبال تغییر وضع موجود است. جون شخص منتظر واقعی است و دوری امام برایش گران است. چون روحیه تسلیم در شخص وجود دارد. 3 - جریان تفسیر سفیانی به فرد خاص ، یا تحلیل بی دلیل درباره دجال مربوط به کدام یک از آسیب های مهدویت می باشد؟ (امتیاز : 5) تعیین وقت ظهور طرح مباحث غیر ضروری تطبیق علائم ظهور بر مصادیق خاص استعجال ظهور 4 - گفتگو دربارۀ شرایط و زمینه های ظهور : (امتیاز : 5) بر بحث علائم ظهور مقدم است. هیچ برتری بر بحث علائم ظهور ندارد. ضرورتی ندارد. هیچکدام

رایحه انتظار (درس پانزدهم)

آسیب شناسی مهدویت

برای هر فرهنگ و مجموعه معرفتی ممکن است آفت هایی روی دهد که مانع رشد و بالندگی آن فرهنگ باشد فرهنگ دینی نیز گاهی به آفتهایی گرفتار می‌شود که حرکت رو به کمال آن را کُند می‌کند و بحث «آسیب شناسی دینی» عهده دار شناختن آن آفت‌ها و شیوه مقابله با آنهاست.

مناسب است در فصل پایانی درباره آن چه به عنوان آسیب‌های فرهنگ ناب مهدوی مطرح می‌شود بحث کنیم تا ضمن آشنایی با آسیب‌ها به راههای خنثی سازی و مقابله با آنها بیندیشیم.

آسیب‌های فرهنگ مهدویت، مواردی است که غفلت از آنها موجب سستی اعتقاد مردم و به ویژه جوانان نسبت به اصل وجود امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) و یا ابعاد مختلف شناخت آن بزرگوار است و گاهی نیز سبب گرایش به افراد یا مجموعه‌های منحرف می‌گردد. بنابراین آشنایی با این آسیب ها، منتظرانِ آن امام بزرگ را از کجروی در اعتقاد و عمل حفظ خواهد کرد.

برداشت‌های غلط

از آسیب‌های مهم در فرهنگ مهدویت، تفسیرها و برداشت‌های نادرست از موضوعات این فرهنگ اسلامی است. تحلیل نادرست و ناقص از روایات به دریافت غیر صحیح می‌انجامد که چند نمونه از آن را بیان می‌کنیم.

1. برداشت غلط از مفهوم «انتظار» سبب شده است که بعضی گمان کنند که چون اصلاح جهان از فسادها به دست امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف) خواهد بود ما در برابر تباهی‌ها و ناهنجاری‌ها هیچ وظیفه‌ای نداریم و بلکه ممکن است گفته شود که برای نزدیک شدن ظهور امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) باید برای ترویج بدی‌ها و زشتی‌ها در جامعه اقدام کنیم!! این اندیشه نادرست در مقابل دیدگاه قرآن و اهل‌بیت(علیهم السلام) است که امر به معروف و نهی از منکر را از وظایف حتمی هر مسلمان می‌داند.

بنیانگذار جمهوری اسلامی حضرت امام خمینی; در نقد این دیدگاه فرموده‌اند:

«ما اگر دستمان می‌رسید و قدرت داشتیم باید برویم تمام ظلم‌ها و جورها را از عالم برداریم تکلیف شرعی ماست. منتهی ما نمی‌توانیم. این که هست این است که حضرت ]امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) [ عالم را پر می‌کند از عدالت؛ نه شما دست بردارید از این تکلیفتان، نه این که شما دیگر تکلیف ندارید.»^{( 1 )}

ایشان همچنین در ادامه بیانات خود فرموده‌اند:

«]آیا[ ما بر خلاف آیات شریفه قرآن دست از نهی از منکر برداریم؟ دست از امر به معروف برداریم و توسعه بدهیم گناهان را برای این که حضرت بیایند؟!»^{( 2 )}

لازم به ذکر است که ما در ابتدای بحث «انتظار» درباره معنی صحیح انتظار سخن گفتیم.

2. بعضی افراد از ظاهر برخی از روایات اینگونه برداشت کرده‌اند که هر قیامی قبل از قیام امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) محکوم و مردود است بنابراین در برابر قیام و انقلاب شکوهمند اسلامی ایران که قیامی بر ضدّ طاغوت و استکبار و در جهت برقراری احکام الهی بوده است موضع نادرستی گرفته‌اند.

در پاسخ باید گفت که اجرای بسیاری از احکام اسلامی مانند اقامه حدود و قصاص و نیز جهاد با دشمنان و مبارزه فراگیر با فساد جز با تشکیل حکومت اسلامی ممکن نیست، بنابراین تلاش برای برقراری نظام اسلامی کاری پسندیده و مورد قبول است و نهی از قیام در بعضی از روایات به معنی شرکت در قیام‌های باطل که انگیزه الهی ندارد و یا قیام هایی که بدون توجه به شرایط و زمینه‌های لازم انجام می‌گیرد و یا حرکت هایی که به عنوان قیام مهدوی شروع می‌گردد، می‌باشد. نه اینکه هر انقلاب و حرکتی که در مسیر اصلاح جامعه است مردود شمرده شود. ^{( 3 )}

3. یکی دیگر از برداشت‌های غلط در فرهنگ مهدویت، نشان دادن چهره خشونت آمیز از امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) است.

بر خلاف تصوّر بعضی افراد که می‌اندیشند امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) با شمشیر عدالت، دریایی از خون به راه می‌اندازد و بسیاری را از دم تیغ عبور می‌دهد؛ امام عصر(علیه السلام) مظهر رأفت و رحمت پروردگار است و مانند پیامبر بزرگوار اسلام(صلی الله علیه و آله وسلم) ابتدا همگان را با بیان روشن و دلائل آشکار به اسلام و قرآن می‌خواند و اکثر مردم دعوت آن حضرت را پاسخ می‌دهند و به او می‌پیوندند. بنابراین امام(علیه السلام) تنها با مخالفان سرسخت که آگاهانه از پذیرفتن حق سرباز می‌زنند و جز زبان شمشیر نمی‌فهمند با سلاح برخورد می‌کند.

استعجال ظهور

یکی دیگر از آسیب‌های جدی در فرهنگ مهدویت، استعجال ظهور است. استعجال به معنی عجله کردن و خواستن چیزی قبل از رسیدن وقت آن و تحقّق زمینه‌های لازم برای آنست. انسان‌های عجول به خاطر ضعف نفس و کم ظرفیت بودن، متانت و سکون و آرامش خود را از دست می‌دهند و بدون در نظر گرفتن شرایط، خواهان تحقّق پدیده‌ها هستند.

در فرهنگ ناب مهدویت و در برخورد با مسئله انتظار امام غایب، انسانِ منتظر، پیوسته در طلب ظهور است و با تمام وجود و اشتیاق خواستار ظهور است و برای تعجیل امر فرج دعا می‌کند ولی هرگز عجله نمی‌کند و هر چه غیبت به درازا کشد و انتظار، طولانی شود، باز هم صبر و شکیبایی را از کف نمی‌دهد بلکه علیرغم شوق فراوان به ظهور، در برابر اراده پروردگار و خواست او کمال تسلیم را از خود نشان می‌دهد و برای تحقّق همه زمینه‌های لازم برای ظهور می‌کوشد و بردباری می‌کند.

عبدالرحمن بن کثیر گوید:

«خدمت امام صادق نشسته بودم که مهرم داخل شد و عرض کرد: قربانت گردم! به من خبر دهید این امری که در انتظارش هستیم کی واقع می‌شود؟ امام فرمود: ‌ای مهرم! دروغ گفتند وقت گذاران و هلاک شدند شتاب کنندگان و نجات یافتند تسلیم شدگان.» ^{( 1 )}

نهی از عجله و شتاب زدگی در امر ظهور به آن جهت است که به دنبال عجله، روحیه یأس و نومیدی در انسانِ منتظر، پیدا می‌شود؛ آرامش و صبوری را از دست می‌دهد و حالت تسلیم او به حالت گله مندی و شکایت تبدیل می‌گردد و از تأخیر ظهور بی قرار می‌گردد و این بیماری را به دیگران نیز سرایت می‌دهد و گاهی به خاطر استعجال ظهور به حالتِ انکار وجود امام، گرفتار می‌شود.

گفتنی است که منشأ استعجال ظهور آن است که نمی‌داند ظهور از سنت‌های الهی است و مانند همه سنت‌ها باید پس از تحقق همه شرایط و زمینه ها، انجام گیرد و بنابراین برای وقوع آن عجله می‌کند.

تعیین زمان ظهور

از آسیب‌های فرهنگ مهدویت آن است که بعضی به دنبال تعیین زمان برای ظهور هستند. در حالی که زمان ظهور بر مردم مخفی است و در روایات پیشوایان دینی از تعیین وقت برای ظهور به شدت نهی شده است و وقت گذاران دروغگو شمرده شده‌اند.

از امام باقر(علیه السلام) سؤال شد، آیا برای ظهور وقت (معینی) است؟ حضرت فرمود:

«آنها که برای ظهور تعیین وقت می‌کنند دروغ می‌گویند. و دو بار این جمله را تکرار کرد.» ^{( 1 )}

با این حال بعضی آگاهانه یا ناآگاهانه برای ظهور تعیین وقت می‌کنند که کمترین اثر آن احساس یأس و ناامیدی برای کسانی است که این وعده‌های دروغین را باور کرده‌اند ولی خلاف آن را مشاهده کرده‌اند.

بنابراین منتظرانِ واقعی باید خود را از دام شیادان و نیز نادانان حفظ کنند و درباره زمان ظهور، تنها منتظر اراده پروردگار باشند.

تطبیق علائم ظهور بر مصادیق خاص

در روایات فراوان نشانه هایی برای ظهور امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) بیان شده است امّا کیفیت دقیق و خصوصیات آن‌ها روشن نیست و این بستری برای تحلیل‌ها و تفسیرهای شخصی و احتمالی گردیده است و هر از چند گاهی بعضی در پی تطبیق علائم ظهور بر پدیده‌های موجود بر می‌آیند و بدینوسیله خبر از نزدیکی ظهور و احتمال قریب الوقوع بودن آن می‌دهند.

این جریان نیز از آسیب‌های فرهنگ مهدویت است که گاهی به یأس و ناامیدی از ظهور می‌انجامد. برای مثال وقتی شخصیت سفیانی به فردی خاصّ که در فلان منطقه است تفسیر شود و درباره دجّال، تحلیل‌های بی دلیل مطرح گردد و به دنبال آن بشارت ظهور در زمانی بسیار نزدیک، به همگان داده شود و پس از طی شدن سالیانی، امام(علیه السلام) ظهور نکند، عدّه‌ای به انحراف و اشتباه گرفتار می‌شوند و در اعتقادات صحیح خود دچار تزلزل و تردید می‌گردند.

طرح مباحث غیرضروری

در فرهنگ ناب مهدوی معارف فراوانی است که پرداختن به آنها یک ضرورت شمرده می‌شود و نقش اساسی در جهت آگاهی بخشی به شیعیان دارد و برای ترسیم نحوه عملکرد آنها در زمان غیبت بسیار مهم است.

گاهی افراد و مجموعه‌ها در قالب گفتار و مقاله‌ها و نشریات و حتی کنفرانس‌ها به بحث هایی روی می‌آورند که هیچ ضرورتی برای طرح آنها احساس نمی‌شود و بلکه گاهی سبب ایجاد شبهه‌ها و سؤالات انحرافی در ذهن و اندیشه منتظران می‌گردد.

برای نمونه پرداختن به بحث «ملاقات با امام زمان» و ترغیب و تشویق فراوان و به شکل افراطی نسبت به این موضوع، پیامدهای ناگواری دارد و سبب ناامیدی و گاهی انکار امام(عجل الله تعالی فرجه الشریف) می‌گردد. در حالی که آنچه در روایات بر آن تأکید شده است، حرکت در جهت رضایت امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) و پیروی از آن حضرت در گفتار و کردار است و بنابراین آنچه مهم است تبیین وظایف منتظران، در عصر غیبت امام است تا اگر توفیق ملاقات با امام دست داد، در حالت رضایتمندی آن بزرگوار باشد.

پرداختن به مباحثی از قبیل ازدواج حضرت و یا وجود فرزند برای آن بزرگوار و یا محل زندگی حضرت و مانند آن نیز از نمونه‌های بحث‌های غیر ضروری است که بجاست جای خود را به مباحث کاربردی و تأثیرگذار بدهد. به همین دلیل گفتگو درباره شرایط و زمینه‌های ظهور نیز بر بحث علائم ظهور مقدم است زیرا آشنایی با شرایط ظهور، مشتاقان امام را به حرکت در راستای تحقق آن شرایط ترغیب می‌کند.

این نکته نیز مهم است که در طرح مباحث مهدویت، جامع نگری لازم است. مقصود این است که در هنگام گفتگو درباره یک موضوع مجموعه معارف مهدویت مورد مطالعه قرار گیرد. گاهی بعضی افراد با مطالعه برخی از روایات و بدون در نظر گرفتن روایات دیگر، تحلیل‌های نادرستی از جریان مهدویت بیان می‌کنند. برای مثال با ملاحظه روایاتی که از جنگ طولانی و خونریزی فراوان خبر داده است، چهره بسیار خشنی از امام غایب ترسیم می‌کنند و از روایات دیگر که جلوه‌های محبّت و مهربانی امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) را بیان کرده است و سیره و اخلاق او را همانند خلق و خوی جدّ گرامیش پیامبر مکرّم اسلام(صلی الله علیه و آله وسلم) معرفی کرده است، غافل می‌مانند. بدیهی است که دقّت در هر دو دسته روایات، این حقیقت را بیان می‌کند که برخورد امام(علیه السلام) با همه انسان‌های حق طلب ـ چه رسد به شیعیان و دوستداران آن بزرگوار ـ با دریایی از مهربانی و صفا و صمیمیت خواهد بود و شمشیر انتقام آن ذخیره الهی تنها بر گرده ستمگران و پیروان آنها فرود خواهد آمد.

بنابراین گفتگو درباره موضوع مهدویت صلاحیت علمی کافی می‌خواهد و آنها که چنین صلاحیتی ندارند نباید به این میدان وارد شوند و ورود آنها به این عرصه می‌تواند آسیب‌های جبران ناپذیری به فرهنگ مهدویت وارد کند.

مدّعیان دروغین

یکی دیگر از آسیب‌های معارف مهدویت، ظهور مدّعیان دروغین در این جریان مقدّس است. در طول سالیان غیبت امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) افرادی به دروغ ادعا کرده‌اند که با آن حضرت، ارتباط خاص دارند و یا از سوی آن بزرگوار، به مقام نیابت خاص رسیده‌اند.

امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در آخرین نامه خود به نایب چهارم، تصریح فرموده‌اند:

«تو تا شش روز دیگر از دنیا خواهی رفت، کارهایت را سامان ده و درباره جانشینی از خود، به هیچ کس وصیت نکن که غیبت کامل فرا رسیده است... و در آینده بعضی از شیعیان من ادعای مشاهده (و ارتباط با من) می‌کنند. آگاه باشید که هر کس قبل از خروج سفیانی و صیحه (آسمانی) ادّعای مشاهده کند دروغگو است.» ^{( 1 )}

با این بیان روشن، هر شیعه آگاهی وظیفه دارد، مدّعیان ارتباط و نیابت خاص را تکذیب کند و راه نفوذ و سودجوئی این فرصت طلبان و دنیا خواهان را ببندد.

بعضی از این دروغگویان پا را فراتر نهاده و پس از ادّعای نیابت، مدّعی مهدویت شده‌اند و در پی این ادّعای باطل، مکتب و فرقه‌ای انحرافی را بنیان نهاده‌اند و زمینه انحراف اعتقادی عدّه بسیاری را فراهم کرده اند^{( 2 )} که با مطالعه تاریخچه این گروهها روشن می‌شود که بسیاری از آنها با پشتیبانی و حمایت استعمار به وجود آمده و به حیات خود ادامه داده‌اند.

روشن است که شکل گیری فرقه‌ها و گروه‌های منحرف و پیوستن و اعتماد کردن افراد به مدّعیان مهدویت یا نیابت، در جهل و نادانی آنها ریشه دارد. شوق فراوان به دیدار امام(علیه السلام) بدون معرفت و آگاهی کافی نسبت به آن حضرت و غفلت از وجود شیادان در این عرصه، زمینه ساز ارتباط با مدّعیان دروغین می‌گردد.

بنابراین شیعیان منتظر باید با آگاهی کافی از معارف ناب مهدویت خود را از دام نیرنگ بازان حفظ کنند و با پیروی از علمای متعهد شیعه در مسیر روشن مکتب گام بردارند.

خلاصة درس

از مهم ترین آسیب‌های معارف مهدویت، تفسیر‌ها و برداشتهای غلط از آموزه‌های آن است.

برداشت نادرست از مفهوم انتظار، مردود دانستن قیام در عصر غیبت، نشان دادن چهره خشن از امام(علیه السلام) و... از مصادیق بارز انحراف در فهم و تفسیر معارف مهدویت می‌باشد.

تعیین وقت ظهور، تطبیق علائم بر مصادیق خاص، ادعاهای دروغین در مورد ارتباط با حضرت و یا نیابت از ایشان، از آسیب‌های جدی در حوزه مباحث مهدویت به حساب می‌آید.

نمونه سوالات آزمون رایحه انتظار (آزمون چهاردهم)

آزمون اول

1 -	رجعت در فرهنگ دینی عبارتست از : (امتیاز : 5)
	بازگشت حجت های الهی و امامان به دنیا وگروهی از مومنان خالص و کفار و منافقان به دنیا
	بازگشت امام زمان علیه السلام و بعد هم همراهی حضرت عیسی علیه السلام
	بازگشت شهدا و گروهی از مومنان
	باز گشت به کفر و بی دینی در زمان غیببت امام زمان علیه السلام
2 -	فلسفه رجعت در کلام امام باقر (ع) چیست (امتیاز : 5)
	عزیز شدن مومنان
	خوار شدن دشمنان
	عزیز شدن مومنان و خوار شدن تبهکاران
	جز خدا کسی از فلسفه آن آگاهی ندارد.
3 -	کدام گزینه طبق روایت امام صادق (ع) از ایام الله نیست؟ (امتیاز : 5)
	روز قیام قائم
	روز قیامت
	روز رجعت
	روز کشته شدن دجال
4 -	کدام گزینه در مورد رجعت صحیح است. (امتیاز : 5)
	هر قریه ای که خداوند اهل آن را با عذاب هلاک کرده است در رجعت باز نمی گردند.
	مومنان خالص و کفار خالص در زمان رجعت به دنیا باز می گردند
	در قرآن از رجعت « به عنوان «ایام الله» یاد شده است.
	همه موارد صحیح است

آزمون دوم

1 -	به ترتیب اولین شخص رجعت کننده و اولین امام رجعت کننده چه کسانی هستند؟ (امتیاز : 5)
	اولین شخص حضرت عیسی علیه السلام - اولین امام حسن عسکری علیه السلام
	حضرت امام حسین علیه السلام – امام حسین علیه السلام
	اصحاب کهف - امام حسین علیه السلام
	سلمان فارسی - امام علی علیه السلام
2 -	از نمونه های بسیار روشن قرآن در مورد رجعت کدام مورد زیر است ؟ (امتیاز : 5)
	داستان حضرت موسی (ع) هنگام سوار شدن در کشتی
	جریان عزیر(ع)
	احیاء کردن مردگان توسط حضرت عیسی(ع)
	جریان حضرت سلیمان(ع)وصحبت کردن با مورچه گان
3 -	این آیه شریفه «و یوم نحشر من کل امة فوجاً ممن یکذب بایاتنا فهم یوزعون» (امتیاز : 5)
	درباره قیامت است.
	درباره رجعت در آخرالزمان است.
	درباره رجعت در امتهای گذشته است.
	ارتباطی به رجعت ندارد
4 -	این آیه «ثم بعثناکم من بعد موتکم لعلکم تشکرون»در چه موردی نازل شده است؟ (امتیاز : 5)
	درباره رجعت هفتاد نفر از برگزیدگان قوم موسی است.
	درباره رجعت حضرت عزیر نبی است.
	ارتباطی به رجعت ندارد.
	درباره رجعت اقوام در آخرالزمان است.

آزمون سوم

1 -	این آیه «ثم بعثناکم من بعد موتکم لعلکم تشکرون»در چه موردی نازل شده است؟ (امتیاز : 5)
	درباره رجعت هفتاد نفر از برگزیدگان قوم موسی است.
	درباره رجعت حضرت عزیر نبی است.
	ارتباطی به رجعت ندارد.
	درباره رجعت اقوام در آخرالزمان است.
2 -	فلسفه رجعت در کلام امام باقر (ع) چیست (امتیاز : 5)
	عزیز شدن مومنان
	خوار شدن دشمنان
	عزیز شدن مومنان و خوار شدن تبهکاران
	جز خدا کسی از فلسفه آن آگاهی ندارد.
3 -	کدام آیه شریفه می فرماید:«هر قریه ای که عذاب شده باشند در رجعت باز نمی گردند.» (امتیاز : 5)
	«وَحَشَرْنَاهُمْ فَلَمْ نُغَادِرْ مِنْهُمْ أَحَدًا» (کهف 47)
	«وَیَوْمَ نَحْشُرُ مِن کُلِّ أُمَّةٍ فَوْجًا مِّمَّن یُکَذِّبُ بِآیَاتِنَا فَهُمْ یُوزَعُونَ»(نمل 83)
	«وَ حَرامٌ عَلی قَرْیَةٍ أَهْلَکْناها أَنَّهُمْ لا یَرْجِعُونَ»(95 انبیاء)
	«ثُمَّ بَعَثْنَاکُم مِّن بَعْدِ مَوْتِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ»(بقره 56)
4 -	آیه شریفه «و حشرنا هم فلم نغادر منهم احداً»: (امتیاز : 5)
	مربوط به رجعت در آخرالزمان است.
	مربوط به رجعت در امتهای گذشته است.
	مربوط به قیامت است.
	ارتباطی به رجعت و قیامت ندارد.

آزمون چهارم

1 -	رجعت : (امتیاز : 5)
	ازعقاید مسلمانان است .
	از عقاید شیعه است.
	از عقاید شیعه و مسیحیان است.
	ازعقاید شیعه و یهودیان است.
2 -	در کدام یک ازدعاها و زیرات زیر از رجعت سخن به میان آمده است. (امتیاز : 5)
	جامعه کبیره
	دعای عهد
	زیارت حضرت در سرداب مقدس
	همه موارد صحیح است.
3 -	رجعت در فرهنگ دینی عبارتست از : (امتیاز : 5)
	بازگشت حجت های الهی و امامان به دنیا وگروهی از مومنان خالص و کفار و منافقان به دنیا
	بازگشت امام زمان علیه السلام و بعد هم همراهی حضرت عیسی علیه السلام
	بازگشت شهدا و گروهی از مومنان
	باز گشت به کفر و بی دینی در زمان غیببت امام زمان علیه السلام
4 -	کدام یک از آیات در مورد رجعت هفتاد نفر از برگزیدگان قوم موسی علیه السلام است؟ (امتیاز : 5)
	وَکَذَلِکَ بَعَثْنَاهُمْ لِیَتَسَاءلُوا بَیْنَهُمْ»(کهف 18)
	«ثُمَّ بَعَثْنَاکُم مِّن بَعْدِ مَوْتِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ»(بقره 56)
	«وَحَشَرْنَاهُمْ فَلَمْ نُغَادِرْ مِنْهُمْ أَحَدًا» (کهف 47)
	ثُمَّ بَعَثْناهُمْ لِنَعْلَمَ أَی الْحِزْبَینِ أَحْصی لِما لَبِثُوا أَمَداً»(کهف 12)

آزمون پنجم

1 -	به ترتیب اولین شخص رجعت کننده و اولین امام رجعت کننده چه کسانی هستند؟ (امتیاز : 5)
	اولین شخص حضرت عیسی علیه السلام - اولین امام حسن عسکری علیه السلام
	حضرت امام حسین علیه السلام – امام حسین علیه السلام
	اصحاب کهف - امام حسین علیه السلام
	سلمان فارسی - امام علی علیه السلام
2 -	طبق روایت امام صادق علیه السلام چه کسانی با امام حسین علیه السلام و یارانش رجعت می کنند؟ (امتیاز : 5)
	موسی بن عمران و هفتاد نفر از ییامبران
	هفتاد نفر از پیامبران
	امامان از نسل امام حسین علیه السلام.
	پاسخ اول و دوم صحیح است.
3 -	این فراز دعا (معترف بکم، مومن بایابکم مصدق برجعتکم) مربوط به: (امتیاز : 5)
	دعای عهد
	جامعه کبیره
	مکارم الاخلاق
	زیارت حضرت در سرداب مقدس
4 -	این آیه «ثم بعثناکم من بعد موتکم لعلکم تشکرون»در چه موردی نازل شده است؟ (امتیاز : 5)
	درباره رجعت هفتاد نفر از برگزیدگان قوم موسی است.
	درباره رجعت حضرت عزیر نبی است.
	ارتباطی به رجعت ندارد.
	درباره رجعت اقوام در آخرالزمان است.

آزمون ششم

1 -	کدام گزینه طبق روایت امام صادق (ع) از ایام الله نیست؟ (امتیاز : 5)
	روز قیام قائم
	روز قیامت
	روز رجعت
	روز کشته شدن دجال
2 -	کدام یک از موارد زیر از ویژگی های رجعت نمی باشد؟ (امتیاز : 5)
	رجعت از روز های بزرگ ومهم عالم است
	رجعت برای همه انسان هاست وهمه آنها برمی گردند
	اعتقاد به رجعت از نشانه های شیعیان اهل بیت است
	کفار ومنافقان هرگز به میل و اراده خود به دنیا باز نمی گردند،بلکه از روی اجبار است.
3 -	رجعت در فرهنگ دینی عبارتست از : (امتیاز : 5)
	بازگشت حجت های الهی و امامان به دنیا وگروهی از مومنان خالص و کفار و منافقان به دنیا
	بازگشت امام زمان علیه السلام و بعد هم همراهی حضرت عیسی علیه السلام
	بازگشت شهدا و گروهی از مومنان
	باز گشت به کفر و بی دینی در زمان غیببت امام زمان علیه السلام
4 -	اولین امام که رجعت می کند: (امتیاز : 5)
	امام رضا (ع)
	امام حسین (ع)
	امام کاظم (ع)
	امام صادق (ع)

آزمون هفتم

1 -	این فراز دعا (معترف بکم، مومن بایابکم مصدق برجعتکم) مربوط به: (امتیاز : 5)
	دعای عهد
	جامعه کبیره
	مکارم الاخلاق
	زیارت حضرت در سرداب مقدس
2 -	کدام آیه شریفه می فرماید:«هر قریه ای که عذاب شده باشند در رجعت باز نمی گردند.» (امتیاز : 5)
	«وَحَشَرْنَاهُمْ فَلَمْ نُغَادِرْ مِنْهُمْ أَحَدًا» (کهف 47)
	«وَیَوْمَ نَحْشُرُ مِن کُلِّ أُمَّةٍ فَوْجًا مِّمَّن یُکَذِّبُ بِآیَاتِنَا فَهُمْ یُوزَعُونَ»(نمل 83)
	«وَ حَرامٌ عَلی قَرْیَةٍ أَهْلَکْناها أَنَّهُمْ لا یَرْجِعُونَ»(95 انبیاء)
	«ثُمَّ بَعَثْنَاکُم مِّن بَعْدِ مَوْتِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ»(بقره 56)
3 -	این آیه شریفه «و یوم نحشر من کل امة فوجاً ممن یکذب بایاتنا فهم یوزعون» (امتیاز : 5)
	درباره قیامت است.
	درباره رجعت در آخرالزمان است.
	درباره رجعت در امتهای گذشته است.
	ارتباطی به رجعت ندارد
4 -	به فرموده امام صادق (ع) پیامبران : (امتیاز : 5)
	در دنیا یاری شدند اما کشته شدند.
	در دنیا یاری نشدند و ماندند.
	در دنیا یاری نشدند و کشته شدند .
	در دنیا یاری شدند و ماندند.

آزمون هشتم

1 -	کدام یک از آیات در مورد رجعت هفتاد نفر از برگزیدگان قوم موسی علیه السلام است؟ (امتیاز : 5)
	وَکَذَلِکَ بَعَثْنَاهُمْ لِیَتَسَاءلُوا بَیْنَهُمْ»(کهف 18)
	«ثُمَّ بَعَثْنَاکُم مِّن بَعْدِ مَوْتِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ»(بقره 56)
	«وَحَشَرْنَاهُمْ فَلَمْ نُغَادِرْ مِنْهُمْ أَحَدًا» (کهف 47)
	ثُمَّ بَعَثْناهُمْ لِنَعْلَمَ أَی الْحِزْبَینِ أَحْصی لِما لَبِثُوا أَمَداً»(کهف 12)
2 -	این فراز دعا (معترف بکم، مومن بایابکم مصدق برجعتکم) مربوط به: (امتیاز : 5)
	دعای عهد
	جامعه کبیره
	مکارم الاخلاق
	زیارت حضرت در سرداب مقدس
3 -	رجعت بازگشت چه کسانی می باشد؟ (امتیاز : 5)
	بازگشت نیکان
	بازگشت امامان
	بازگشت بدان
	بازگشت نیکان و بازگشت بدان
4 -	کدام یک از موارد زیر از ویژگی های رجعت نمی باشد؟ (امتیاز : 5)
	رجعت از روز های بزرگ ومهم عالم است
	رجعت برای همه انسان هاست وهمه آنها برمی گردند
	اعتقاد به رجعت از نشانه های شیعیان اهل بیت است
	کفار ومنافقان هرگز به میل و اراده خود به دنیا باز نمی گردند،بلکه از روی اجبار است.

آزمون نهم

1 -	رجعت منافقان و مؤمنین به ترتیب: (امتیاز : 5)
	اختیاری_غیر اختیاری
	غیر اختیاری _اختیاری
	هر دو اختیاری
	هر دو غیر اختیاری
2 -	اولین امام که رجعت می کند: (امتیاز : 5)
	امام رضا (ع)
	امام حسین (ع)
	امام کاظم (ع)
	امام صادق (ع)
3 -	کدام یک از آیات زیر از مهمترین دلایل رجعت می باشد؟ (امتیاز : 5)
	«هر قریه ای که خداوند آن را با عذاب هلاک کرده است باز نمی گردند با استفاده ازآیه شریفه «وَ حَرامٌ عَلی قَرْیَةٍ..»
	«برانگیختن گروهی از مردم» با استفاده از آیه شریفه«وَحَشَرْنَاهُمْ فَلَمْ نُغَادِرْ مِنْهُمْ أَحَدًا» (کهف 47)
	زنده کردن هفتاد نفر از قوم موسی علیه السلام«ثُمَّ بَعَثْنَاکُم مِّن بَعْدِ مَوْتِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ»(بقره 56)
	برانگیختن مردم در روز قیامت»««وَحَشَرْنَاهُمْ فَلَمْ نُغَادِرْ مِنْهُمْ أَحَدًا» (کهف 47)
4 -	کدام آیه شریفه می فرماید:«هر قریه ای که عذاب شده باشند در رجعت باز نمی گردند.» (امتیاز : 5)
	«وَحَشَرْنَاهُمْ فَلَمْ نُغَادِرْ مِنْهُمْ أَحَدًا» (کهف 47)
	«وَیَوْمَ نَحْشُرُ مِن کُلِّ أُمَّةٍ فَوْجًا مِّمَّن یُکَذِّبُ بِآیَاتِنَا فَهُمْ یُوزَعُونَ»(نمل 83)
	«وَ حَرامٌ عَلی قَرْیَةٍ أَهْلَکْناها أَنَّهُمْ لا یَرْجِعُونَ»(95 انبیاء)
	«ثُمَّ بَعَثْنَاکُم مِّن بَعْدِ مَوْتِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ»(بقره 56)

آزمون دهم

1 -	در کدام یک ازدعاها و زیرات زیر از رجعت سخن به میان آمده است. (امتیاز : 5)
	جامعه کبیره
	دعای عهد
	زیارت حضرت در سرداب مقدس
	همه موارد صحیح است.
2 -	کدام یک از آیات در مورد رجعت هفتاد نفر از برگزیدگان قوم موسی علیه السلام است؟ (امتیاز : 5)
	وَکَذَلِکَ بَعَثْنَاهُمْ لِیَتَسَاءلُوا بَیْنَهُمْ»(کهف 18)
	«ثُمَّ بَعَثْنَاکُم مِّن بَعْدِ مَوْتِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ»(بقره 56)
	«وَحَشَرْنَاهُمْ فَلَمْ نُغَادِرْ مِنْهُمْ أَحَدًا» (کهف 47)
	ثُمَّ بَعَثْناهُمْ لِنَعْلَمَ أَی الْحِزْبَینِ أَحْصی لِما لَبِثُوا أَمَداً»(کهف 12)
3 -	رجعت منافقان و مؤمنین به ترتیب: (امتیاز : 5)
	اختیاری_غیر اختیاری
	غیر اختیاری _اختیاری
	هر دو اختیاری
	هر دو غیر اختیاری
4 -	کدام یک از آیات زیر در مورد قیامت نازل شده است؟ (امتیاز : 5)
	«وَیَوْمَ نَحْشُرُ مِن کُلِّ أُمَّةٍ فَوْجًا مِّمَّن یُکَذِّبُ بِآیَاتِنَا فَهُمْ یُوزَعُونَ»(نمل 83)
	«ثُمَّ بَعَثْنَاکُم مِّن بَعْدِ مَوْتِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ»(بقره 56)
	«وَ حَرامٌ عَلی قَرْیَةٍ أَهْلَکْناها أَنَّهُمْ لا یَرْجِعُونَ»(95 انبیاء)
	«وَحَشَرْنَاهُمْ فَلَمْ نُغَادِرْ مِنْهُمْ أَحَدًا» (کهف 47)

آزمون یازدهم

1 -	کتاب الایقاظ از کیست؟ (امتیاز : 5)
	علامه مجلسی
	شیخ حرعاملی
	شیخ مفید.
	علامه بحر العلوم.
2 -	این آیه «ثم بعثناکم من بعد موتکم لعلکم تشکرون»در چه موردی نازل شده است؟ (امتیاز : 5)
	درباره رجعت هفتاد نفر از برگزیدگان قوم موسی است.
	درباره رجعت حضرت عزیر نبی است.
	ارتباطی به رجعت ندارد.
	درباره رجعت اقوام در آخرالزمان است.
3 -	رجعت در فرهنگ دینی عبارتست از : (امتیاز : 5)
	بازگشت حجت های الهی و امامان به دنیا وگروهی از مومنان خالص و کفار و منافقان به دنیا
	بازگشت امام زمان علیه السلام و بعد هم همراهی حضرت عیسی علیه السلام
	بازگشت شهدا و گروهی از مومنان
	باز گشت به کفر و بی دینی در زمان غیببت امام زمان علیه السلام
4 -	کدام یک از موارد زیر از ویژگی های رجعت نمی باشد؟ (امتیاز : 5)
	رجعت از روز های بزرگ ومهم عالم است
	رجعت برای همه انسان هاست وهمه آنها برمی گردند
	اعتقاد به رجعت از نشانه های شیعیان اهل بیت است
	کفار ومنافقان هرگز به میل و اراده خود به دنیا باز نمی گردند،بلکه از روی اجبار است.

آزمون دوازدهم

1 -	این آیه «ثم بعثناکم من بعد موتکم لعلکم تشکرون»در چه موردی نازل شده است؟ (امتیاز : 5)
	درباره رجعت هفتاد نفر از برگزیدگان قوم موسی است.
	درباره رجعت حضرت عزیر نبی است.
	ارتباطی به رجعت ندارد.
	درباره رجعت اقوام در آخرالزمان است.
2 -	در رجعت چه کسانی بر می گردند؟ (امتیاز : 5)
	مؤمنان واقعی
	کافران واقعی
	حجتهای الهی و امامان معصوم
	هر سه گزینه صحیح است
3 -	کدام یک از آیات زیر از مهمترین دلایل رجعت می باشد؟ (امتیاز : 5)
	«هر قریه ای که خداوند آن را با عذاب هلاک کرده است باز نمی گردند با استفاده ازآیه شریفه «وَ حَرامٌ عَلی قَرْیَةٍ..»
	«برانگیختن گروهی از مردم» با استفاده از آیه شریفه«وَحَشَرْنَاهُمْ فَلَمْ نُغَادِرْ مِنْهُمْ أَحَدًا» (کهف 47)
	زنده کردن هفتاد نفر از قوم موسی علیه السلام«ثُمَّ بَعَثْنَاکُم مِّن بَعْدِ مَوْتِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ»(بقره 56)
	برانگیختن مردم در روز قیامت»««وَحَشَرْنَاهُمْ فَلَمْ نُغَادِرْ مِنْهُمْ أَحَدًا» (کهف 47)
4 -	در کدام یک ازدعاها و زیرات زیر از رجعت سخن به میان آمده است. (امتیاز : 5)
	جامعه کبیره
	دعای عهد
	زیارت حضرت در سرداب مقدس
	همه موارد صحیح است.

رایحه انتظار (درس چهاردهم)

رجعت

یکی از حوادث مهم هنگام ظهور، موضوع رجعت و بازگشت نیکان و بدان به دنیاست که از جمله عقاید شیعه است و در آثار اسلامی از گذشته تا حال بحث‌های فراوانی دربارۀ آن بیان گردیده است. در این بخش به اختصار درباره این موضوع می‌پردازیم و بحث‌های تکمیلی را به کتاب‌های مستقل در این موضوع وا می‌گذاریم.

مفهوم رجعت

رجعت در لغت به معنی بازگشت است و در فرهنگ دینی مقصود از آن عبارتست از بازگشت حجّت‌های الهی و امامان معصوم(علیهم السلام) و گروهی از مومنان خالص و کفار و منافقان به عالم دنیا یعنی ایشان به امر خداوند بار دیگر زنده می‌شوند و به دنیا برمی گردند و این دورنمایی از رستاخیز است که پیش از قیامت در همین عالم اتفاق می‌افتد.

فلسفه رجعت

امام باقر(علیه السلام) در ضمن روایتی که دربارۀ رجعت آمده است فرموده‌اند:

«مومنان برمی گردند تا عزیز شوند و چشمان آنان روشن گردد و تبهکاران برمی گردند تا خداوند آنها را خوار کند.»^{( 1 )}

درست است که جایگاه اصلی برای پاداش و کیفر انسانها، عالم آخرت است ولی خداوند اراده فرموده است که بخشی از اجر و کیفر آنها را در همین دنیا عملی کند.

هدف دیگر از رجعت برخورداری مومنان از سعادت یاری حضرت ولی عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف) بیان گردیده. این مهم در ضمن دعاها و نیز بیانات بعضی از علما مطرح شده است.

مرحوم سید مرتضی (متوفی436 ق) گفته است:

«همانا خداوند هنگام ظهور حضرت مهدی(علیه السلام) گروهی از شیعیان آن حضرت را که قبلاً از دنیا رفته اند برمی گرداند تا به ثواب یاری آن حضرت نائل شوند...». ^{( 2 )}

و در زیارت امام عصر در سرداب مقدس سامراء آمده است:

«مولای، فان ادرکنی الموت قبل ظهورک فانّی اتوسّل بک و با بائک الطاهرین الی الله تعالی و اسئله ان یصلی علی محمد و آل محمد و ان یجعل لی کرّۀ فی ظهورک و رجعۀ فی ایامک لابلغ من طاعتک مرادی و اشفی من اعدائک فوأدی. ^{( 3 )}

اگر پیش از ظهور تو مرگ، مرا دریابد، به وسیله تو و پدران پاکت به خدای بزرگ متوسل می‌شوم و از او می‌خواهم که بر محمد و خاندان او درود بفرستد و برای من بازگشتی در ظهور تو و روزگار [دولت] تو قرار دهد تا به مقصود خود در زمینه اطاعت تو نائل شوم و سینه ام را از [خواری] دشمنانت شفا دهم.»

جایگاه رجعت در متون دینی

رجعت از عقاید مسلم شیعه است که پشتوانه آن دهها آیه قرآن و صدها روایت از پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) و ائمه معصومین(علیهم السلام) است.

محدث بزرگ مرحوم شیخ حرّ عاملی در کتاب خود «ایقاظ» 520 حدیث درباره رجعت نقل کرده است و مرحوم مجلسی; می‌فرماید:

«اگر احادیث رجعت متواتر^{( 1 )} نباشد دیگر در هیچ موردی نمی‌توان ادعای تواتر کرد.» ^{( 2 )}

گذشته از آیات و روایات فراوان، همه علمای شیعه بر این حقیقت اتفاق نظر دارند چنانکه مرحوم شیخ حرّ عاملی; به این مطلب تصریح کرده و بلکه ثبوت رجعت را از ضروریات مذهب شیعه دانسته است. ^{( 3 )}

رجعت، در قرآن و روایات

در آیات متعددی از قرآن، آشکارا جریان بازگشت افرادی از مردگان به دنیا مطرح شده است و روایات زیادی از اهل بیت(علیه السلام) در تفسیر این آیات وارد شده است.

از نمونه‌های بسیار روشن رجعت و بازگشت به دنیا جریان عزیر است. او سپس از این که صد سال مرده بود، به ارادۀ الهی زنده شده و به دنیا بازگشت و سالیان زیادی زندگی کرد. ^{( 1 )}

خداوند در آیه 56 سوره بقره فرموده است:

Gثم بعثناکم من بعد موتکم لعلکم تشکرونF؛

آنگاه شما را پس از مرگتان برانگیختیم تا شاید سپاسگزار باشد.

این آیه در مورد هفتاد نفر از برگزیدگان قوم موسی(علیه السلام) است که همراه آن حضرت به کوه طور رفتند تا گفت و گوی موسی(علیه السلام) با خداوند را ببینند و گرفتن الواح از جانب خدا را شاهد باشند. وقتی گفت و گوی موسی(علیه السلام) را با خدا دیدند گفتند: «ای موسی ما به تو ایمان نمی‌آوریم مگر اینکه خداوند را آشکارا ببینیم»

موسی(علیه السلام) آنها را از این خواسته بی جا و غیرممکن باز داشت ولی آنها اصرار کردند و سرانجام به صاعقه الهی گرفتار شده و همگی مردند. موسی(علیه السلام) از این واقعه ناراحت شد و نسبت به پیامدهای آن در میان بنی‌اسرائیل نگران بود بنابراین از خداوند خواست که آنها را به زندگی برگرداند. درخواست او پذیرفته شد و مطابق آیه یاد شده خداوند آنها را به زندگی دنیا برگردانید^{( 2 )} به گونه‌ای که طبق روایتی از امام علی(علیه السلام) ^{( 3 )}، این عدّه به خانه‌های خود بازگشتند و مدتی زندگی کردند و صاحب فرزند شدند و پس از رسیدن اجلشان از دنیا رفتند. ^{( 4 )}

آیاتی از قرآن نیز، دلیل بر «رجعت به دنیا در آینده»است.

در آیه 83 سوره نمل می‌فرماید:

Gو یوم نحشر من کل امۀ فوجاً ممن یکذب بایاتنا فهم یوزعونF؛

روزی که از هر امتی گروهی را بر می‌انگیزیم از آنها که آیات ما را تکذیب می‌کردند، پس آنها بازداشته می‌شوند.

در این آیه سخن از روزی است که در آن گروهی از مردم برانگیخته می‌شوند بنابراین اشاره به روزی غیر از روز قیامت دارد زیرا که در قیامت همه انسانها از اولین و آخرین محشور می‌شوند. مرحوم طبرسی ; در تفسیر مجمع البیان نوشته است که براساس روایات بسیار از اهل بیت(علیه السلام) این آیه مربوطه به گروهی از شیعیان حضرت مهدی(علیه السلام) و نیز عده‌ای از دشمنان آن حضرت است که در دوران ظهور او به دنیا باز می‌گردند. ^{( 5 )}

در یکی  از آن روایات آمده که از امام صادق(علیه السلام) دربارة این آیه سؤال شد؛ آن حضرت فرمود: مردم در مورد آن چه می‌گویند؟ راوی گفت: آنها می‌گویند: این آیه دربارۀ قیامت است. امام صادق(علیه السلام) فرمود:

«آیا خداوند در روز قیامت گروهی را بر می‌انگیزد و گروه دیگر را رها می‌کند؟! [اینگونه نیست] این آیه دربارۀ رجعت است. اما آیه قیامت این آیه است[که خداوند می‌فرماید]: «و حشرنا هم فلم نغا در منهم احداً» [یعنی: آنان را برانگیختیم هیچ کس از آنها را وانگذاشتیم]». ^{( 6 )}

در آیه 95 سوره انبیاء آمده است:

Gو حرام علی قریۀ اهلکناها أنّهم لایرجعونF

ممتنع است- باز آمدن به دنیا – بر مردم شهری که آن را هلاک کردیم که آنها بر نمی‌گردند. این آیه نیز از مهم ترین دلیل‌های رجعت است، زیرا در قیامت همه مردمان و از جمله اقوام هلاک شده به عذاب الهی برمی گردند. این حقیقت در روایات متعدد بیان گردیده است.

امام باقر و امام صادق(علیهما السلام) در تفسیر این آیه فرمودند:

«هر قریه‌ای که خداوند اهل آن را با عذاب هلاک کرده است در رجعت باز نمی‌گردند. این آیه از بزرگترین دلائل رجعت است زیرا هیچ  کس از مسلمانان منکر آن نیست که همه مردم در قیامت بازمی گردند چه کسی که هلاک شده و چه کسی که هلاک نشده است پس سخن خداوند[که فرموده] لایرجعون [= باز نمی‌گردند] مربوط به رجعت است اما در قیامت [هلاک شدگان به عذاب الهی هم] باز می‌گردند تا در آتش داخل شوند.» ^{( 7 )}

رجعت در ادعیه و زیارت

قابل ذکر است موضوع رجعت در دعاها و زیاراتی که از امامان معصوم(علیهم السلام) نقل شده نیز مطرح گردیده است. در زیارت جامعه کبیره که از امام هادی(علیه السلام) روایت شده می‌خوانیم.

«معترف بکم، مومن بایاتکم، مصدق برجعتکم، منتظر لامرکم^{( 1 )}؛

(ای امامان و حجت‌های خدا) من به شما [و امامت شما] اعتراف می‌کنیم و بازگشت شما را [به این دنیا] باور دارم و رجعت شما را تصدیق می‌کنم و امر شما را انتظار می‌‌کشم.»

در بعضی از زیارت‌های مخصوص به حضرت مهدی(علیه السلام) از جمله زیارت آل یاسین نیز این موضوع با صراحت بیان گردیده است.

ویژگی‌های رجعت

از میان روایات فراوان می‌توان این مطالب را درباره رجعت بیان کرد.

1. رجعت از روزهای بزرگ و مهم عالم است که از آن در قرآن به «ایام الله» [= روزهای خدا] یاد شده است.

امام صادق(علیه السلام) فرمود:

«ایام الله سه روز است: روز قیام قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) روز رجعت و روز قیامت. ^{( 1 )}»

2. اعتقاد به رجعت از نشانه‌های شیعیان اهل بیت(علیه السلام) است.

امام صادق(علیه السلام) فرمود:

«از ما نیست کسی که به رجعت ما ایمان نداشته باشد.» ^{( 2 )}

3. رجعت برای همه مردم نیست بلکه مخصوص مؤمنان خالص و کفار و منافقان خالص است. ^{( 3 )}

4. از جمله مؤمنان رجعت کننده، پیامبران و امامان معصوم(علیه السلام) هستند و اولین امامی که در زمان رجعت و پس از امام مهدی(علیه السلام) حکومت عدل جهانی را برعهده می‌گیرد، حضرت امام حسین(علیه السلام) است که سال‌های بسیار حکومت خواهد کرد. ^{( 4 )}

5. برای همه مومنان و منتظران واقعی ظهور مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) که پیش از ظهور آن عزیز از دنیا رفتند امکان رجعت به دنیا و یاری آن امام وجود دارد.

از امام صادق(علیه السلام) روایت شده که هر کس چهل بامداد خدا را با [دعای] عهد بخواند از یاوران قائم، خواهد بود و اگر پیش از ظهور آن حضرت بمیرد، خداوند او را از قبرش بیرون آورد [و قائم(علیه السلام) را یاری دهد] ^{( 5 )}...

6. کفار و منافقان هرگز به میل و ارادۀ خود به دنیا باز نمی‌گردند بلکه از روی اجبار به رجعت تن می‌دهند ولی رجعت مؤمنین اختیاری به نظر می‌رسد. امام صادق(علیه السلام) می‌فرماید: هنگامی که حضرت مهدی(علیه السلام) قیام کند مأمورین الهی در قبر با اشخاص مؤمن تماس می‌گیرند و به آنها می‌گویند: ‌ای بندۀ خدا! مولایت ظهور کرده است اگر می‌خواهی به او بپیوندی آزاد هستی و اگر می‌خواهی در نعمت‌های الهی (برزخی) متنعم بمانی باز هم آزاد هستی. ^{( 6 )}

رجعت‌کنندگان

براساس روایات، گروه پیامبران(علیهم السلام)، امامان معصوم(علیهم السلام)، مؤمنان خالص و نیز کفار خالص، جزء کسانی اند که در زمان رجعت، به این دنیا باز می‌گردند.

1. رجعت پیامبران و امامان(علیهم السلام)

روایات مربوط به انبیاء(علیهم السلام)

الف) روایاتی که بطور عام از بازگشت پیامبران و ائمه (علیهم السلام) سخن به میان آورده اند مثل کلام امام صادق(علیه السلام) در تفسیر آیه Gإِنَّا لَنَنصُرُ رُسُلَنَا وَالَّذِینَ آمَنُوا فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَیوْمَ یقُومُ الْأَشْهَادُF. حضرت فرمود: به خدا سوگند این آیه در زمان رجعت عملی خواهند شد آیا نمی‌دانید که پیامبران(علیهم السلام) در دنیا یاری نشدند و کشته شدند و نیز ائمه(علیهم السلام) کشته شدند اما این یاری و پیروزی در رجعت تحقق خواهند یافت. ^{( 1 )}

ب) روایاتی که با ذکر عدد، رجعت انبیاء را یاد آور شده است. امام صادق(علیه السلام) می‌فرماید: هنگامی که امام حسین(علیه السلام) همراه با یاران شهیدش رجعت می‌کنند، هفتاد نفر از پیامبران نیز با او رجعت می‌نمایند چنانکه با موسی بن عمران هفتاد نفر از پیامبران همراه بودند. ^{( 2 )}

ج) روایاتی که بطور خاص از رجعت بعضی از پیامبران و امامان(علیهم السلام) با ذکر نام آنان، سخن به میان آورده‌اند.

امام صادق(علیه السلام) می‌فرماید: «همانا دانیال و یونس(علیهما السلام) هر دو در زمان رجعت امیرالمؤمین(علیه السلام) به دنیا باز می‌گردند و اقرار به رسالت پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم) می‌نمایند و همراه آنان هفتاد نفر برانگیخته می‌شوند.» ^{( 3 )}

امام زین العابدین(علیه السلام) می‌فرماید: «یرجع الیکم بینکم و امیرالمؤمنین و الائمه^{( 4 )}؛ پیامبر شما و امیرالمؤمنین و امامان معصوم(علیه السلام) به سوی شما مجدداً باز می‌گردد. در مورد اینکه اولین فرد رجعت کننده کیست؟»

امام صادق(علیه السلام) می‌فرماید: «اول من یرجع الی الدنیا الحسین بن علی^{( 5 )}؛ اولین کسی که به دنیا باز می‌گردد حسین بن علی(علیه السلام) است.»

د) روایاتی که از بازگشت افراد صالح از امت‌های گذشته و امت اسلام، خبر داده‌اند. براساس این روایات از میان امت‌های پیشین رجعت اصحاب کهف و مؤمن آل‌فرعون نام برده شده است. همچنین از میان اصحاب پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) و ائمه(علیهم السلام) افرادی مثل: سلمان فارسی، مقداد، مالک اشتر، ابو دجانه انصاری، مفضل بن عمر، عبدالله بن شریک عامری، اسماعیل بن جعفر(علیه السلام)، حارث، عقیل، جبیر و... نام برده شده است. ^{( 6 )}

خلاصة درس

رجعت به معنای بازگشت است و در فرهنگ دینی عبارت است از بازگشت اولیاء و حجّت های الهی و گروهی از مومنان خالص و کفار خالص به دنیا.

فلسفه رجعت در روایات، رؤیت عزت و شوکت مومنان و ذلت و خواری ستمکاران و کافران بیان شده است.
اصل اعتقاد به رجعت با توجه به دلائل قرآنی و روائی آن، جزء عقاید مسلم مذهب شیعه می‌باشد.

در روایات از رجعت، به عنوان «ایام الله » یاد شده و اعتقاد به آن از نشانه‌های شیعیان اهل‌بیت(علیهم السلام) شمرده شده است.

طبق روایات، اولین کسی که از امامان معصوم(علیهم السلام) در دنیا رجعت می‌کند امام حسین(علیه السلام) است که سالها حکومت خواهند نمود.

نمونه سوالات آزمون رایحه انتظار (آزمون سیزدهم)

آزمون اول

1 -	سیره حضرت مهدی(عج) در دوران ظهور چگونه است؟ (امتیاز : 5)
	همان سیره و روش رسول الله است.
	متفاوت با سیره رسول الله است.
	در قسمتی از روش ها سیره رسول الله و در قسمتی متفاوت است.
	هیچکدام
2 -	آیه شریفه «خداوند پیامبرش را با هدایت و دین حق، فرستاد تا آن دین را برهمه ادیان پیروز گرداند »به کدام یک از دست آوردهای حکومت مهدوی اشاره دارد؟ (امتیاز : 5)
	حاکمیت اسلام و نابودی کفر
	اتحاد و همدلی
	عدالت فراگیر رشد فکری و اخلاقی وایمانی
	سلامت جسمی و روانی
3 -	کدام گزینه ذیل زمینه بسیار مناسبی برای تشکیل جامعه واحد جهانی است؟ (امتیاز : 5)
	وحدت عقیدتی در روزگار مهدی عج(اتحاد و یگانگی در اعتقاد)
	گسترش رفاه اجتماعی
	امنیت عمومی در دوران ظهور
	نابود شدن کفر و حاکمیت اسلام
4 -	حضرت مهدی (عج) با چه چیزی بر یهودیان و مسیحیان جهان احتجاج می کند؟ (امتیاز : 5)
	با تورات و انجیل که در دست یهودیان و مسیحیان است.
	با تورات انجیل واقعی و تحریف نشده
	با قرآن و روایات نبوی
	پاسخ اول و دوم صحیح است.

آزمون دوم

1 -	کدام گزینه ذیل زمینه بسیار مناسبی برای تشکیل جامعه واحد جهانی است؟ (امتیاز : 5)
	وحدت عقیدتی در روزگار مهدی عج(اتحاد و یگانگی در اعتقاد)
	گسترش رفاه اجتماعی
	امنیت عمومی در دوران ظهور
	نابود شدن کفر و حاکمیت اسلام
2 -	روابط اقتصادی در زمان امام مهدی (عج) بر اساس .... است. (امتیاز : 5)
	سود جویی و برابری
	سود جویی و منفعت طلبی
	برابری و منفعت طلبی
	برادری و برابری
3 -	کدام یک از موارد ذیل به دستاورد امنیت عمومی در دوران ظهور اشاره دارد؟ (امتیاز : 5)
	صدا کردن و دیدار شیعیان با امام زمان علیه السلام از راه بسیار دور
	از عراق تا شام رفتن زن با تمام زیور و زینت خود
	بی نیازی مردم از مال ها
	باقی نماندن اثری از شرک
4 -	مرکز حکومت جهانی امام مهدی (ع)کدام شهر است؟ (امتیاز : 5)
	کوفه
	مکه
	بیت المقدس
	مدینه

آزمون سوم

1 -	سیره حضرت مهدی(عج) در دوران ظهور چگونه است؟ (امتیاز : 5)
	همان سیره و روش رسول الله است.
	متفاوت با سیره رسول الله است.
	در قسمتی از روش ها سیره رسول الله و در قسمتی متفاوت است.
	هیچکدام
2 -	در روایات کدام سیره حضرت مهدی عج را به سیره حضرت داود علیه السلام و حضرت سلیمان علیه السلام تشبیه می کنند؟ (امتیاز : 5)
	سیره اجتماعی
	سیره اقتصادی
	سیره قضایی
	سیره فرهنگی
3 -	پیامبر صلی الله علیه وآله پناه بردن امت و یاران به امام زمان علیه السلام را به چه چیزی تشبیه می کنند؟ (امتیاز : 5)
	مانند پروانه به دور گل
	مانند مورچه ها به طرف لانه خود.
	مانند زنبور عسل به طرف ملکه خود.
	مانند مانند عنکبوت برای بستن تار
4 -	دستاورد های حکومت جهانی امام مهدی (عج) چیست؟ (امتیاز : 5)
	عدالت فراگیر -رشد فکری و ایمانی-گسترش دانش
	اتحاد و همدلی. خیر و برکت فراوان
	ریشه کن شدن فقر -امنیت فراگیر
	همه موارد

آزمون چهارم

1 -	کدام گزینه ادامه این حدیث از امام صادق (ع) است: به خدا قسم عدالت را در خانه های مردم خواهد برد.... (امتیاز : 5)
	همانطور که روشنایی روز دیده می شود.
	آنچنان که سرما و گرما به داخل خانه ها نفوذ می کند.
	آنچنان که نور خورشید وارد خانه ها می شود.
	همانطور که عدالت در جامعه گسترش می یابد.
2 -	شباهت حضرت مهدی (عج) با حضرت داوود وسلیمان علیهما السلام در مقام قضاوت در چیست؟ (امتیاز : 5)
	مانند آن ها با علم الهی که دارد حکم می کند.
	با استناد به شاهد و گواه(ظاهر) حکم می کند.
	به سخنان هر دو طرف دعوا گوش می دهند.
	در مقام قضاوت بینه و شاهد طلب می کنند.
3 -	عدم نیازمندی مردم در زمان حضرت مهدی (عج) به چه سبب است؟ (امتیاز : 5)
	به دلیل روحیه قناعت و بی نیازی روحی
	به دلیل عطای گسترده حضرت مهدی (عج)
	به دلیل منفعت هایی که در کسب و کار خویش دارند.
	پاسخ اول و دوم صحیح است.
4 -	کدام یک از گزینه های ذیل از ویژگی های حاکم اسلام است؟ (امتیاز : 5)
	دانش مدیریت
	شجاعت در تصمیم گیری
	تعهد و پاکی در نیت و عمل
	همه موارد.

آزمون پنجم

1 -	کدام گزینه در مورد زمان ظهور صحیح است؟ (امتیاز : 5)
	در زمان حضرت مهدی (عج) دین حضرت محمد (صلی الله علیه وآله) به هر کجا که شب می رسد خواهد رسید.
	در روزگار حضرت مهدی (عج) واقعیت اسلام هرچه بیشتر و بهتر آشکار خواهد شد.
	در روزگار مهدی بر سطح زمین اثری از شرک نخواهد ماند.
	همه موارد
2 -	سیره حضرت مهدی(عج) در دوران ظهور چگونه است؟ (امتیاز : 5)
	همان سیره و روش رسول الله است.
	متفاوت با سیره رسول الله است.
	در قسمتی از روش ها سیره رسول الله و در قسمتی متفاوت است.
	هیچکدام
3 -	این سخن از کیست؟ «امام همدم همراه و پدری مهربان و برادر تنی و مادری دلسوزاست و پناه بندگان در واقعه هولناک است» (امتیاز : 5)
	امام علی علیه السلام
	امام صادق علیه السلام
	امام رضا علیه السلام
	امام باقر علیه السلام
4 -	روش امام مهدی علیه السلام در امور مالی حکومت، بر چه مبانی است که این روش پسندیده در زمان پیامبر هم بوده است؟ (امتیاز : 5)
	مساوات
	پرداخت های گسترده
	متفاوت بودن معیارها
	پاسخ اول و دوم صحیح است.

آزمون ششم

1 -	محل قضاوت حضرت مهدی (عج) ... است؟ (امتیاز : 5)
	مسجد سهله
	مسجد کوفه
	دکه القضاء کوفه
	مسجدالحرام
2 -	کامل شدن 27 حرف علم در دوران حضرت مهدی عج اشاره به کدام دستاورد حکومت امام مهدی (عج) دارد؟ (امتیاز : 5)
	رشد فکری واخلاقی و ایمانی
	حاکمیت اسلام ونابودی کفر
	خیر وبرکت فراوان
	گسترش دانش
3 -	کلام امام باقر علیه السلام «هر کسی قائم اهل بیت را درک کند اگر مریض باشد شفا می یابد و چناچه دچار ناتوانی باشد توانا و نیرومند می گردد.» مربوط به کدام دستاورد حکومت حضرت مهدی (عج) می باشد؟ (امتیاز : 5)
	خیرو برکت فراوان
	سلامتی جسمی و روحی
	رشد فکری و اخلاقی و ایمانی
	ریشه کن شدن فقر
4 -	کدام گزینه ذیل زمینه بسیار مناسبی برای تشکیل جامعه واحد جهانی است؟ (امتیاز : 5)
	وحدت عقیدتی در روزگار مهدی عج(اتحاد و یگانگی در اعتقاد)
	گسترش رفاه اجتماعی
	امنیت عمومی در دوران ظهور
	نابود شدن کفر و حاکمیت اسلام

آزمون هفتم

1 -	پیامبر اکرم(ص) می فرمایند:«علامت مهدی (عج)آن است که با کارگزاران خود .... ونسبت به مال ..... و نسبت به مسکینان .... است. (امتیاز : 5)
	شدید و دقیق - سخت گیر – مهربان
	شدید و دقیق – دست بخشنده – مهربان
	سخت گیر- مهربان – بخشنده
	مهربان - سخت گیر – بخشنده
2 -	سیره قضائی امام مهدی(عج)چگونه است؟ (امتیاز : 5)
	سیره علوی بر اساس علم الهی
	سیره داودی و حضرت سلیمان بر اساس علم الهی
	سیره علوی بر اساس شاهد و گواه
	سیره داودی بر اساس شاهد و گواه
3 -	کامل شدن 27 حرف علم در دوران حضرت مهدی عج اشاره به کدام دستاورد حکومت امام مهدی (عج) دارد؟ (امتیاز : 5)
	رشد فکری واخلاقی و ایمانی
	حاکمیت اسلام ونابودی کفر
	خیر وبرکت فراوان
	گسترش دانش
4 -	محل قضاوت حضرت مهدی (عج) ... است؟ (امتیاز : 5)
	مسجد سهله
	مسجد کوفه
	دکه القضاء کوفه
	مسجدالحرام

آزمون هشتم

1 -	عدم نیازمندی مردم در زمان حضرت مهدی (عج) به چه سبب است؟ (امتیاز : 5)
	به دلیل روحیه قناعت و بی نیازی روحی
	به دلیل عطای گسترده حضرت مهدی (عج)
	به دلیل منفعت هایی که در کسب و کار خویش دارند.
	پاسخ اول و دوم صحیح است.
2 -	شباهت حضرت مهدی (عج) با حضرت داوود وسلیمان علیهما السلام در مقام قضاوت در چیست؟ (امتیاز : 5)
	مانند آن ها با علم الهی که دارد حکم می کند.
	با استناد به شاهد و گواه(ظاهر) حکم می کند.
	به سخنان هر دو طرف دعوا گوش می دهند.
	در مقام قضاوت بینه و شاهد طلب می کنند.
3 -	مقاوم ترین شهرهای قدیمی که راه اصلی به اروپا می باشد وحضرت مهدی (عح) آن جا را به تسلط خود درمی آورد کدام شهر است کدام است؟ (امتیاز : 5)
	قسطنطنیه
	مدینه
	بغداد
	مکه
4 -	آیه شریفه «خداوند پیامبرش را با هدایت و دین حق، فرستاد تا آن دین را برهمه ادیان پیروز گرداند »به کدام یک از دست آوردهای حکومت مهدوی اشاره دارد؟ (امتیاز : 5)
	حاکمیت اسلام و نابودی کفر
	اتحاد و همدلی
	عدالت فراگیر رشد فکری و اخلاقی وایمانی
	سلامت جسمی و روانی

آزمون نهم

1 -	کلام امام باقر علیه السلام «هر کسی قائم اهل بیت را درک کند اگر مریض باشد شفا می یابد و چناچه دچار ناتوانی باشد توانا و نیرومند می گردد.» مربوط به کدام دستاورد حکومت حضرت مهدی (عج) می باشد؟ (امتیاز : 5)
	خیرو برکت فراوان
	سلامتی جسمی و روحی
	رشد فکری و اخلاقی و ایمانی
	ریشه کن شدن فقر
2 -	عدم نیازمندی مردم در زمان حضرت مهدی (عج) به چه سبب است؟ (امتیاز : 5)
	به دلیل روحیه قناعت و بی نیازی روحی
	به دلیل عطای گسترده حضرت مهدی (عج)
	به دلیل منفعت هایی که در کسب و کار خویش دارند.
	پاسخ اول و دوم صحیح است.
3 -	حضرت مهدی (عج) با چه چیزی بر یهودیان و مسیحیان جهان احتجاج می کند؟ (امتیاز : 5)
	با تورات و انجیل که در دست یهودیان و مسیحیان است.
	با تورات انجیل واقعی و تحریف نشده
	با قرآن و روایات نبوی
	پاسخ اول و دوم صحیح است.
4 -	بر طبق روایات حضرت مهدی (عج) تورات و انجیل واقعی را از .... بیرون می آورد. (امتیاز : 5)
	غاری در مکه
	غاری در شامات
	غاری در انطاکیه
	غاری در قسطنطنیه

آزمون دهم

1 -	این کلام امام صادق علیه السلام: «خداوند به سبب او برکات آسمان ها و زمین را جاری می کند مربوط به کدام دستاورد حکومت مهدوی می باشد؟ (امتیاز : 5)
	خیرو برکت فراوان
	رشد فکری و فرهنگی
	ریشه کن شدن فقر
	سلامتی جسمی و روانی
2 -	کدام یک از گزینه های ذیل از ویژگی های حاکم اسلام است؟ (امتیاز : 5)
	دانش مدیریت
	شجاعت در تصمیم گیری
	تعهد و پاکی در نیت و عمل
	همه موارد.
3 -	پیامبر صلی الله علیه وآله پناه بردن امت و یاران به امام زمان علیه السلام را به چه چیزی تشبیه می کنند؟ (امتیاز : 5)
	مانند پروانه به دور گل
	مانند مورچه ها به طرف لانه خود.
	مانند زنبور عسل به طرف ملکه خود.
	مانند مانند عنکبوت برای بستن تار
4 -	مقاوم ترین شهرهای قدیمی که راه اصلی به اروپا می باشد وحضرت مهدی (عح) آن جا را به تسلط خود درمی آورد کدام شهر است کدام است؟ (امتیاز : 5)
	قسطنطنیه
	مدینه
	بغداد
	مکه

آزمون یازدهم

1 -	سیره حضرت مهدی(عج) در دوران ظهور چگونه است؟ (امتیاز : 5)
	همان سیره و روش رسول الله است.
	متفاوت با سیره رسول الله است.
	در قسمتی از روش ها سیره رسول الله و در قسمتی متفاوت است.
	هیچکدام
2 -	به فرموده امام صادق (ع) علم و دانش چند حرف است و تا زمان قیام چند حرف آن شناخته شده؟ (امتیاز : 5)
	25 حرف و 2 حرف آن شناخته شده
	27 حرف و 2 حرف آن شناخته شده
	29 حرف و 2 حرف آن شناخته شده
	26 حرف و 2 حرف آن شناخته شده
3 -	قلمرو حکومت حضرت مهدی (عج) : (امتیاز : 5)
	سراسر زمین
	مناطق وسیعی مانند روم ، چین ، دیلم ، ترک ، سند، هند، قسطنطنیه ، کابل شاه و خزر است
	عراق امروزی
	کل مناطق جهان اسلام
4 -	کلام امام باقر علیه السلام «هر کسی قائم اهل بیت را درک کند اگر مریض باشد شفا می یابد و چناچه دچار ناتوانی باشد توانا و نیرومند می گردد.» مربوط به کدام دستاورد حکومت حضرت مهدی (عج) می باشد؟ (امتیاز : 5)
	خیرو برکت فراوان
	سلامتی جسمی و روحی
	رشد فکری و اخلاقی و ایمانی
	ریشه کن شدن فقر

رایحه انتظار (درس سیزدهم)

دستاوردهای حکومت

افراد و جمعیت‌ها پیش از آنکه به حکومت برسند و قدرت را به دست گیرند آرمانهایی را برای حکومت خود بیان می‌کنند و چه بسا برای رسیدن به آن اهداف، برنامه‌های خود را نیز اعلام کنند امّا معمولا پس از رسیدن به قدرت و گذشت زمان، در اهداف خود ناکام مانده و گاهی از آنچه گفته بودند عدول می‌کنند و یا به کلّی آن ایده‌ها و اهداف مطرح شده را فراموش می‌کنند.

دست نیافتن به آرزوها و اهداف از پیش تعیین شده یا به جهت آن است که «هدف ها» واقعی و اصولی نبوده و یا آنکه برنامه‌های حکومت برای رسیدن به هدف ها، برنامه جامع و کاملی نبوده است و در بسیاری از موارد نیز سبب ناکامی، عدم لیاقت مجریان بوده است.

در حکومت امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) اهداف، هدفهایی است واقعی و اصیل که ریشه در عمق وجدانهای بشر دارد و همگان در آرزوی رسیدن به آن بوده‌اند و برنامه‌ها نیز بر اساس تعالیم قرآن و سنّت اهل‌بیت(علیهم السلام) تنظیم گردیده و در تمامی بخش‌ها ضمانت اجرائی برای آنها وجود دارد؛ بنابراین دستاوردهای این انقلاب عظیم، بسیار چشمگیر و قابل توجه است و در یک جمله باید گفت دستاوردهای حکومت امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) پاسخگوی تمام نیازهای معنوی و مادی بشر است که خداوند متعال در وجود انسان به امانت نهاده است.

در اینجا با توجه به روایات برخی از این دستاوردها را بیان می‌کنیم:

عدالت فراگیر

در روایات فراوان، مهمترین ره آورد قیام و انقلاب حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) پر شدن جهان از عدالت و دادگری شمرده شده است که در بخش اهداف حکومت درباره آن سخن گفتیم. اما در این بخش بر آن حقیقت یاد شده این واقعیت را می‌افزاییم که در حاکمیت قائم آل محمد(صلی الله علیه و آله وسلم) عدالت در همه سطوح جامعه به صورت یک جریان جاری در تمام مویرگهای اجتماع در می‌آید و هیچ نهاد و مجموعه کوچک یا بزرگی نمی‌ماند مگر اینکه عدالت در آن حاکم خواهد شد و روابط افراد با یکدیگر بر اساس آن پی ریزی خواهد شد.

امام صادق(علیه السلام) در این باره فرمود:

«به خدا قسم، عدالت را در خانه‌های مردم خواهد برد آنچنان که سرما و گرما به درون خانه‌ها نفوذ می‌کند.»^{( 1 )}

وقتی خانه که کوچکترین نهاد در جامعه است به کانون عدالت تبدیل می‌شود و روابط افراد خانواده با یکدیگر عادلانه می‌گردد حکایت از آن دارد که حکومت جهانی و عدل گستر مهدوی نه با ابزار زور و قانون بلکه بر اساس یک تربیت قرآنی که به عدالت و احسان فرمان می‌دهد^{( 2 )}، افراد را پرورش می‌دهد و در فضایی این چنین همگان به حکم وظیفه انسانی و الهی خود، حقوق دیگران را ـ گرچه از نظر رتبه و مقام، جایگاهی نداشته باشند ـ محترم می‌شمارند.

در جامعه موعود مهدوی، عدالت، یک جریان فرهنگی اصیل و با پشتوانه قرآنی و حکومتی است که تخلّف از آن تنها توسط معدودی از افراد که خود محور و منفعت طلب بوده و به دور از تعالیم قرآن و اهل‌بیت(علیهم السلام) پرورش یافته اند، صورت می‌گیرد که حاکمیت عدالت پرور با آنها برخورد جدّی می‌کند و اجازه رشد و نموّ و ریشه دوانیدن به آنها نمی‌دهد و به ویژه از نفوذ آنها به سطوح حاکمیت جلوگیری می‌کند.

آری عدالتی چنین فراگیر و همگانی ره آورد حکومت مهدی منتظر(عجل الله تعالی فرجه الشریف) است و بدینسان عالی‌ترین هدف انقلاب امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) که پر کردن عالم از عدل و داد بوده است به شکل کامل تحقق خواهد یافت و ظلم و ستم و حق کشی در همه زوایای جامعه حتی در روابط اعضای خانواده با یکدیگر از بین خواهد رفت.

رشد فکری و اخلاقی و ایمانی

در بخش قبل آمده که فراگیر شدن عدالت در جامعه به سبب تربیت صحیح افراد و رواج فرهنگ قرآن و عترت در جامعه است و در روایات ما به رشد فکری و اخلاقی و ایمانی مردم در حاکمیت امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) تصریح شده است.

امام باقر(علیه السلام) فرمود:

«وقتی قائم ما قیام کند دست (عنایت) خویش بر سر بندگان خدا نهد و به برکت آن عقل و خرد آنها به کمال رسد.» ^{( 3 )}

و همه خوبی‌ها و زیبایی‌ها به دنبال کمال عقل انسان، به دست می‌آید زیرا که عقل، پیامبر درونی انسان است که در صورت حاکم بودن آن بر کشور جسم و جان، اندیشه و عمل آدمی به سوی صلاح و درستی خواهد رفت و مسیر بندگی پروردگار و نیل به سعادت هموار خواهد شد.

از امام صادق(علیه السلام) سؤال شد که عقل چیست؟

فرمود:

«عقل آن ]حقیقتی[ است که به سبب آن خداوند عبادت می‌شود و به ]راهنمایی[ آن بهشت به دست می‌آید.» ^{( 2 )}

آری، در جامعه امروز می‌بینیم که در جامعه بدون امام، شهوات بر عقل، غلبه دارد و نفس سرکش، یگانه فرمانروای افراد و گروهها و احزاب است و پیامد این وضعیت پایمال شدن حقوق افراد و فراموش شدن ارزشهای الهی است ولی در جامعه موعود و در سایه فرمانروائی حجّت خدا، که عقل کلّ است، عقول انسانها، میدان دار و سکّان دار تصمیم و اقدام خواهد بود و عقلِ به کمال رسیده جز به خوبی و زیبایی فرمان نمی‌دهد.

اتحاد و همدلی

برابر روایات، جمعیتی که تحت حاکمیت جهانی امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) بسر می‌برند، با هم متّحد و صمیمی خواهند بود و در زمان بر پایی دولت مهدوی جایی برای کینه و دشمنی نسبت به یکدیگر در دل‌های بندگان خدا نخواهد ماند.

امام علی(علیه السلام) فرمود:

«وَلَوْ قَدْ قامَ قائمُنا... لَذَهَبْتِ الشَّحْناءُ، مِنْ قُلُوبِ الْعِبادِ...؛

وقتی قائم ما قیام کند، کینه از دلهای بندگان برود.»

در آن زمان دیگر بهانه‌ای برای کینه توزی نیست زیرا که روزگار عدل و دادگری است و حقی از کسی ضایع نمی‌شود و روزگار خردورزی و تعقّل است نه عقل ستیزی و شهوت پرستی. ^{( 1 )} بنابراین زمینه‌ای برای دشمنی و کینه جویی باقی نمی‌ماند و از این رو دل‌های مردم که تا پیش از این، پراکنده و دور از هم بود، انس و الفت می‌یابد و همگان به برادری و اُخوّت قرآنی باز می‌گردند^{( 2 )} و مانند برادران با یکدیگر همدل و مهربان می‌شوند.

امام صادق(علیه السلام) در وصف روزگار سبز مهدوی فرمود:

«]در آن ایام[ خداوند وحدت و اُلفت بین قلوب پریشان و پراکنده برقرار کند.» ^{( 3 )}

و اگر دست خدا در کار است دیگر عجیب نیست که این همدلی و صمیمیت به جایی رسد که تصور آن در دنیای کنونی که بحران تضادها و کشمکش‌های مادّی به اوج خود رسیده است، دشوار باشد.

امام صادق(علیه السلام) فرمود:

«وقتی قائم ما قیام کند دوستی واقعی و صمیمیت حقیقی بیان می‌شود. هر نیازمندی دست می‌برد و از جیب برادر ایمانی اش به مقدار نیاز برمی دارد و برادرش او را منع نمی‌کند.» ^{( 4 )}

سلامت جسمی و روانی

یکی از مشکلات بشر امروز بروز بیماری‌های سخت و غیر قابل علاج است که محصول عوامل گوناگون از جمله آلودگی محیط زیست به سبب به کارگیری سلاح‌های شیمیایی، اتمی و میکروبی است. همچنین روابط نامشروع انسانها با یکدیگر و نیز از بین بردن جنگل‌ها و آب‌های دریا از دیگر عوامل ظهور بیماریهایی مانند جذام، طاعون، فلج، سکته و دهها بیماری دیگر است که بهداشت و درمان پیشرفته امروزی نیز قادر به معالجه آنها نیست. بر بیماری‌های جسمی باید فهرست بلندی از امراض روحی و روانی را نیز افزود که زندگی را برای مردم جهان تلخ و غیر قابل تحمل کرده است که این نیز به سبب روابط غلط حاکم بر جهان و انسانهاست.

در دولت کریمه مهدوی که روزگار عدالت گستری و حکومت فضیلت‌ها و زیبایی هاست و روابط بر اساس برادری و برابری شکل می‌گیرد، بیماری‌های جسمی و روانی انسان از بین می‌رود و قوای بدنی و روحی انسان به طور شگفت انگیزی قوی و نیرومند می‌گردد.

امام صادق(علیه السلام) فرمود:

«هنگامی که حضرت قائم(عجل الله تعالی فرجه الشریف) قیام کند، خداوند بیماریها را از مؤمنان دور می‌سازد و تندرستی را به آنان باز می‌گرداند.» ^{( 1 )}

در دولت آن سرور که دانش به گونه‌ای شگفت پیشرفت می‌کند هیچ بیماری لاعلاجی نمی‌ماند و بهداشت و طبّ، رشد چشمگیری خواهد داشت و نیز به برکت وجود حضرت، بسیاری از بیماران شفا خواهند گرفت.

امام باقر(علیه السلام) فرمود:

«هر کس قائم اهل‌بیت مرا درک کند اگر به بیماری دچار باشد شفا می‌یابد و چنانچه دچار ناتوانی باشد توانا و نیرومند می‌گردد.» ^{( 2 )}

خیر و برکت فراوان

از دستاوردهای بزرگ حکومت قائم آل محمد(صلی الله علیه و آله وسلم) خیر و برکت فراوان و بی سابقه است. در بهار دولت او همه جا سبز و خرم گشته و نشاط و حیات می‌یابد. آسمان می‌بارد و زمین می‌رویاند و برکات الهی سرشار و بی شمار می‌گردد.

امام صادق(علیه السلام) فرمود:

«... خداوند به سبب او (امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) برکات آسمانها و زمین را جاری می‌کند. ]در ایام دولت او[ آسمان می‌بارد و زمین دانه می‌دهد.» ^{( 1 )}

در سایه حکومت آن حضرت کویری نمی‌ماند و همه زمین‌ها جامه حیات و شادابی به تن می‌کند. این تحول چشمگیر و فراوانی بی نظیر به جهت آن است که روزگار مهدی، زمان جوانه زدن نهال پاکی و تقوا و شکوفایی گلهای ایمان است و مردم در همه اصناف و اقشار تحت تربیت الهی قرار گرفته و روابط خود را بر اساس ارزشهای خدائی انجام می‌دهند و خداوند وعده فرموده است که چنین محیط پاکی را از برکات و خیرات، سیراب گرداند.

قرآن کریم در این زمینه می‌فرماید:

Gوَلَوْ اَنَّ اَهْلَ القُری امَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیهِمْ بَرَکات مِنَ السَّماءِ وَالاَْرْضِF؛

اگر مردم شهرها ایمان آورده و تقوا پیشه می‌کردند ]درهای [برکات آسمان و زمین را به رویشان باز می‌کردیم. ^{( 2 )}

ریشه کن شدن فقر

وقتی همه منابع زمینی برای امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) آشکار گردد و برکات آسمان و زمین بر مردم زمان او بی دریغ جریان یابد و به عدالت تقسیم گردد جایی برای فقر و تهیدستی نمی‌ماند و بشریت در دولت امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) برای همیشه از چنگال فقر و نداری رها می‌شود. ^{( 1 )}

در روزگار او روابط اقتصادی بر اساس برادری و برابری شکل می‌گیرد و اصل سودجوئی و منفعت طلبی شخصی، جای خود را به حسّ دلسوزی و غمخواری و مواسات با برادران دینی می‌دهد و در این حال همه به یکدیگر به عنوان اعضای یک خانواده نگاه می‌کنند و بنابراین همه، دیگران را از خود می‌دانند و بوی یگانگی و یکرنگی در همه جا به مشام می‌رسد.

امام باقر(علیه السلام) فرمود:

«... (امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) هر سال دو بار به مردم می‌بخشد و در هر ماه دوبار به آنها روزی (و نیاز زندگی) عطا می‌کند و ]در این کار[ به مساوات بین مردم عمل می‌نماید تا اینکه ]چنان مردم بی نیاز می‌شوند که[ هیچ نیازمندی به زکات پیدا نمی‌شود...!» ^{( 2 )}

از روایات استفاده می‌شود که عدم نیازمندی مردم به جهت روحیه قناعت و بی نیازی روحی است. به بیان دیگر پیش از آنکه مردم از بیرون، صاحب مال فراوان شوند و بی نیاز گردند از درون، روح بی نیازی در آنها پیدا می‌شود و به آنچه خداوند از فضل خویش به آنها عطا کرده راضی و خشنود می‌گردند و بنابراین چشمی به اموال دیگران ندارند.

پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله وسلم) در توصیف روزگار دولت مهدوی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) فرموده است:

«... خداوند ]روح[ بی نیازی را در دل‌های بندگان قرار می‌دهد.» ^{( 3 )}

این در حالی است که پیش از ظهور روحیه آزمندی و زیاده طلبی عامل مؤثری در رقابت‌های غلط و انباشتن اموال بر روی هم و انفاق نکردن آنها به نیازمندان بوده است.

خلاصه اینکه در زمان امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) بی نیازی از بیرون و درون خواهد بود. از سوئی ثروت سرشار به عدالت تقسیم می‌گردد و از سوی دیگر قناعت، ویژگی اخلاقی مردمان می‌شود.

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) پس از اینکه درباره بخشش امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) به مردم بیاناتی فرموده است می‌افزاید: «و خداوند دل‌های امت محمّد(صلی الله علیه و آله وسلم) را از بی نیازی پُر می‌کند و عدالت مهدوی همه آنها را در بر می‌گیرد به گونه‌ای که ]حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) [ امر می‌کند تا ندا دهنده‌ای اعلام کند:

چه کسی نیازمند مال است؟ پس کسی در میان مردم بر نخیزد مگر یک نفر!

پس امام ]به او[ می‌فرماید: نزد خزانه دار برو و به او بگو: مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) به تو فرمان می‌دهد که به من مالی بدهی. پس خزانه دار به او می‌گوید: جامه ات را بیاور، تا اینکه وسط جامه اش را پُر می‌کند و چون آن را بر دوش می‌کشد پشیمان می‌شود و می‌گوید: چرا در میان امت محمد(صلی الله علیه و آله وسلم) من از همه حریص‌تر باشم... پس مال را بر می‌گرداند ولی از او قبول نمی‌شود و به او گفته می‌شود: ما آنچه عطا کردیم باز پس نمی‌گیریم.» ^{( 4 )}

حاکمیت اسلام و نابودی کفر

قرآن کریم در سه مورد وعده داده است که خداوند متعال دین مقدس اسلام را جهان گیر خواهد کرد:

Gهُوَالَّذی اَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدی وَ دِینِ الْحَقِّ لِیظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ...F ^{( 1 )}؛

او خدائی است که پیامبرش را با هدایت و دین حق فرستاد تا آن دین را بر همه ادیان پیروز گرداند...

و شکی نیست که وعده خداوند انجام شدنی و تخلف ناپذیر است چنانکه قرآن فرموده است:

G...اِنَّ اللّهَ لایخْلِفُ الْمیعادَF.^{(2 )}

ولی روشن است که با وجود همه مجاهدت‌ها و تلاش‌های بی دریغ پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) و اولیاء خدا(علیهم السلام) تا کنون چنین رویداد مبارکی به وقوع نپیوسته است^{( 3 )} و همه مسلمانان امید دارند که این روزگار فرا رسد و البتّه این آرزویی حقیقی است که ریشه در بیانات پیشوایان معصوم(علیهم السلام) دارد.

بنابراین در سایه حاکمیت آن ولی پروردگار بانگ اشهدان لااله الاّ اللّه که پرچم توحید است و نوای اشهد ان محمّداً رسول اللّه که علم اسلام است همه جا را فرا خواهد گرفت و اثری از شرک و کفر باقی نخواهد ماند.

امام باقر(علیه السلام) در توضیح آیه Gوَقاتِلُوهُمْ حَتّی لاتَکُونَ فِتْنَةٌ وَیکُونَ الدّینُ کُلُّه لِلّه...F ^{(4  )}

فرمود:

«تأویل^{( 5 )} این آیه هنوز نیامده است و هرگاه قائم ما قیام کند آنکس که زمان او را در یابد، تأویل این آیه را خواهد دید و هر آینه ]در آن زمان [دین محمّد(صلی الله علیه و آله وسلم) به هرکجا که شب می‌رسد خواهد رسید (و عالم گیر خواهد شد) به گونه‌ای که بر سطح زمین، اثری از شرک نخواهد ماند همانگونه که خداوند فرموده ]وعده نموده[ است؟!»^{( 6 )}

و البتّه این جهان شمولی اسلام به سبب حقّانیت و واقعیت «اسلام» است که در روزگار مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) هر چه بیشتر و بهتر آشکار خواهد شد و همگان را به خود جلب خواهد کرد مگر آنانکه از روی عِناد و سرکشی سر به طغیان بردارند که با شمشیر عدل مهدوی که دست انتقام پروردگار است رو به رو خواهند شد.

آخرین نکته در این بخش آنست که این وحدت عقیدتی که در پرتو حکومت امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) به دست می‌آید زمینه بسیار مناسبی برای تشکیل جامعه واحد جهانی است و جهان به دنبال همین اتحاد و یگانگی در اعتقاد، به یک قانون و نظام توحیدی تن می‌دهد و آن را می‌پذیرد و سپس در سایه آن، روابط فردی و اجتماعی خود را بر اساس معیارهایی که از یک عقیده و مرام گرفته شده است، تنظیم می‌کند و طبق این بیان، وحدتِ عقیدتی و جمع شدن همه مردم در زیر یک پرچم و دینِ واحد، یک ضرورت و نیاز جدی است که در حکومت امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) حاصل خواهد شد.

امنیّت عمومی

در حاکمیت امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) که دوران فراگیری همه خوبی‌ها در همه عرصه‌های زندگی است، امنیّت که از بزرگترین نعمت‌های الهی و از عالی ترین آرزوهای انسان است، به دست می‌آید.

وقتی مردم از عقیده و مرامی واحد پیروی کنند و در روابط اجتماعی خود به اصول بلند اخلاقی پای بند باشند و عدالت در تمام مویرگهای حیات فردی و جمعی بشر جاری گردد، بهانه‌ای برای ناامنی و ترس در هیچ بخشی از زندگی باقی نمی‌ماند. در جامعه‌ای که هر کسی به حقوق الهی و انسانی خود می‌رسد و با تجاوز و حق کُشی ـ گرچه در طبقه حاکمان و در کمترین مقدار آن باشد ـ برخورد قانونی می‌شود، امنیّت عمومی و اجتماعی شکل می‌گیرد.

امام علی(علیه السلام) فرمود:

«به دست ما ]و در حکومت ما[ روزگار سختی‌ها سپری می‌گردد... و چون قائم ما قیام کند کینه‌ها از دل‌ها بیرون رود، حیوانات نیز با هم سازگاری کنند. ]در آن روزگار چنان محیط امنی ایجاد شود[ که زن، با همه زیب و زیور خود، از عراق تا شام برود... و چیزی او را نترساند.» ^{( 1 )}

و البتّه برای ما که در روزگار بی عدالتی‌ها و آزمندی‌ها و کینه توزیها بسر می‌بریم تصور چنان دورانِ سبزی، بسیار دشوار است ولی چنانکه گفته شد اگر به عوامل آن همه بدی و زشتی بنگریم و بیندیشیم که این عوامل در حاکمیت حکومت حق ریشه کن خواهد شد خواهیم دانست که وعده الهی در تحقق جامعه امن و آرام، حتمی است.

خداوند متعال در قرآن کریم فرموده است:

«خدا به کسانی از شما که ایمان آورده‌اند... وعده داده که به یقین در روی زمین، ایشان را خلیفه (و حاکم) گرداند... و پس از اینکه در ترس و نگرانی قرار داشتند، امنیّت و آرامش را به ایشان عطا فرماید...». ^{( 2 )}

و امام صادق(علیه السلام) در معنی این آیه فرمود:

«این آیه درباره قائم(عجل الله تعالی فرجه الشریف) و یارانش نازل شده است.» ^{( 3 )}

گسترش دانش

در دوران حکومت حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) اسرار علمی فراوان در علوم اسلامی و انسانی آشکار می‌شود و دانش بشری به گونه‌ای غیر قابل تصوّر توسعه می‌یابد.

امام صادق(علیه السلام) فرمود:

«علم و دانش، بیست و هفت حرف است و همه آنچه پیامبران آورده اند، تنها دو حرف آن است و مردم تا کنون جز با آن دو حرف آشنایی ندارند و هنگامی که قائم ما قیام کند، بیست و پنج حرف دیگر را بیرون آورده و در میان مردم گسترش دهد و آن دو حرف را نیز به آنها ضمیمه ساخته و مجموع بیست و هفت حرف را منتشر خواهد کرد.» ^{( 1 )}

بدیهی است که رشد و توسعه علمی در همه زمینه‌ها برای انسان روی می‌دهد و در روایات متعدد اشاراتی آمده که نشان می‌دهد فاصله دانش صنعتی در آن زمان، با صنعت کنونی، بسیار زیاد خواهد بود. ^{( 2 )}

همانگونه که صنعت کنونی با قرن‌های پیشین تفاوت چشمگیری دارد.

در اینجا به بعضی از روایات اشاره می‌کنیم:

امام صادق(علیه السلام) درباره چگونگی ارتباطات در حکومت امام مهدی فرمود:

«در روزگار قائم(علیه السلام) مؤمن در مشرق زمین، برادرش را که در مغرب زمین است می‌بیند...». ^{( 3 )}

و نیز فرمود:

«هنگامی که قائم ما قیام کند، خداوند قدرت شنوایی و بینایی شیعیان ما را افزایش می‌دهد به گونه‌ای که آن حضرت از فاصله یک برید (چهار فرسنگ) با شیعیان خود سخن می‌گوید و آنان سخن او را می‌شنوند و او را می‌بینند در حالی که حضرت در جایگاه خود قرار دارد. ^{( 4 )}

و درباره میزان آگاهی حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) از احوال مردم به عنوان رئیس حکومت و مرکز تصمیم گیری و فرماندهی، در روایت آمده است که:

«اگر کسی در خانه خودش سخنی بگوید، بیم آن دارد که مبادا دیوارهای خانه اش گزارش دهند.» ^{( 5 )}

با توجه به وسایل پیشرفته ارتباطی درک این روایات آسانتر است ولی روشن نیست که آیا همین وسائل به صورت پیشرفته‌تر به کار گرفته می‌شود یا سیستم دیگری که پیچیدگی بیشتری دارد جایگزین وسائل امروزی خواهد شد.

ویژگی‌های حکومت

در بخش‌های قبل درباره اهداف، برنامه‌ها و دستاوردهای حکومت امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) سخن گفته شد. در پایان به برخی از ویژگی‌های حکومت مانند قلمرو حکومت و مرکز آن، مدت حکومت و روش کارگزاران و معرفی آنها و نیز سیره رهبر بزرگ حکومت، می‌پردازیم.

قلمرو حکومت و مرکز آن

تردیدی نیست که حکومت حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) حکومتی جهانی است زیرا که او موعود همه بشریت و تحقق بخش آرزوهای همه انسان هاست. بنابراین آنچه از زیبایی‌ها و خوبی‌ها در سایه حکومت او به وجود آید سراسر زمین را فرا خواهد گرفت. این حقیقتی است که روایات فراوان، شاهد آن است که به گروههایی از آنها اشاره می‌کنیم.

الف. روایات بسیاری که مضمون آن چنین است، مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) زمین را پر از عدل و داد می‌کند همان گونه که پر از ظلم و جور شده باشد. ^{( 1 )} کلمه «زمین» (الارض) سرتاسر کره خاکی را در بر می‌گیرد و هیچ دلیلی وجود ندارد که معنی آن را به بخشی از زمین محدود کند.

ب. روایاتی که از تسلّط امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) بر مناطق مختلف جهان خبر داده است که گستردگی و پراکندگی و اهمیت آن مناطق، حکایت از سلطه آن حضرت بر تمامی جهان دارد و معلوم می‌شود که نام بردن از شهرها و کشورها در روایات از باب نمونه و مثال بوده و میزان درک مخاطبان روایات در آن زمان نیز ملاحظه گردیده است.

در روایات مختلف از روم، چین، دیلم یا کوههای دیلم، ترک، سند، هند، قسطنطنیه، کابل شاه و خزر به عنوان مناطقی که امام مهدی بر آنها مسلط خواهد شد و آنها را فتح خواهد کرد نام برده شده است. ^{( 2 )}

گفتنی است که در زمان ائمه(علیهم السلام) مناطق یاد شده بر بخش‌های بسیار گسترده تری نسبت به زمان ما، گفته می‌شده است. برای مثال «روم» شامل همه اروپا و حتی قاره آمریکا می‌گردیده و مراد از چین همه شرق آسیا بوده که شامل ژاپن نیز می‌شود همانگونه که «هند»، پاکستان امروز را شامل بوده است.

شهر قسطنطنیه همان استانبول است که در جهان آن روز به عنوان مقاوم ترین شهرها و مناطق از آن یاد می‌شده و در واقع فتح آن به پیروزی و موفقیت بزرگ شمرده می‌شده زیرا که یکی از راههای اصلی ورود به قاره اروپا بوده است.

خلاصه اینکه تسلّط امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) بر مناطق حسّاس و مهم جهان حکایت از گستردگی جهانی فرمانروایی آن حضرت دارد.

ج. گذشته از روایات دسته اول و دسته دوّم، روایات متعددی در دست است که به روشنی از جهانی بودن حکومت حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) خبر می‌دهد.

در سخنی از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) آمده است که خداوند متعال فرموده  است:

«... من دین خود را به دست آنها (پیشوایان دوازده گانه) بر همه آئین‌ها پیروز می‌گردانم و به دست ایشان فرمان خود را (بر همه) چیره خواهم ساخت و به (قیام) آخرین آنها ـ امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) ـ سراسر زمین را از دشمنانم پاک خواهم کرد و او را بر مشرق و مغرب زمین فرمانروا خواهم گرداند...» ^{( 3 )}

و امام باقر(علیه السلام) فرمود:

«اَلْقائِمُ مِنّا... یبْلُغُ سُلْطانَهُ الْمَشْرِقَ وَالْمَغْرِبَ وَ یظْهِرُ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ بِهِ دینَهُ عَلَی الدّینِ کُلِّهِ وَ لَوْکَرِهَ الْمُشْرِکُونَ... ^{(4  )} ؛

قائم(علیه السلام) از ما (خاندان پیامبر) است... (او کسی است که) فرمانروایی او مشرق و مغرب (عالم) را فرا خواهد گرفت و خداوند به دست او دین خود را بر همه ادیان غلبه می‌دهد اگر چه مشرکان را خوش نیاید.»

و اما مرکز حکومت جهانی حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) شهر تاریخی کوفه است که در آن زمان وسعت زیادی خواهد یافت به گونه‌ای که شهر نجف را که در چند کیلومتری کوفه است شامل می‌شود و به همین دلیل است که در بعضی روایات، کوفه و در بعضی دیگر نجف به عنوان مرکز حکومت نام برده شده است.

امام صادق(علیه السلام) در ضمن روایتی طولانی فرمود:

«مرکز حکومت او (حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) شهر کوفه خواهد بود و محل قضاوت او مسجد (بزرگ) کوفه.» ^{( 5 )}

گفتنی است شهر کوفه از دیرزمان، مورد توجّه خاندان پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) و محل زمامداری حضرت علی(علیه السلام) بوده است و مسجد مشهور آن یکی از چهار مسجد معروف جهان اسلام است که امام علی(علیه السلام) در آن نماز و خطبه می‌خوانده است و نیز در آن به امر قضاوت می‌پرداخته است و در نهایت در محراب همان مسجد به شهادت رسیده است.

مدت حکومت

پس از اینکه عالم بشریت یک دوره بسیار طولانی از حاکمیت ظلم و ستم را پشت سر گذاشت، جهان با ظهور آخرین حجّت پروردگار به سوی حاکمیت خوبی‌ها خواهد رفت و حکومت به دست حاکمان و نیکان قرار خواهد گرفت و این وعده حتمی خداوند است.

حکومت خوبان که با فرمانروایی امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) آغاز می‌شود تا پایان عمر دنیا ادامه خواهد یافت و دیگر روزگار ظلم و ظالمین تکرار نخواهد شد.

در سخنی که پیش از این از پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) نقل شد آمده است که خداوند بزرگ حاکمیت آخرین پیشوای معصوم را به پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله وسلم) بشارت می‌دهد و در پایان می‌افزاید:

«(پس از آنکه مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) به حکومت رسید) دولت او را دوام خواهم بخشید و پیوسته تا قیامت، روزگار (و حاکمیت زمین) را در دست اولیاء ودوستان خود دست به دست خواهم کرد.» ^{( 1 )}

بنابراین نظام عادلانه‌ای که امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) برپا خواهد کرد، دولتی است که پس از آن برای دیگران دولتی نخواهد بود و در حقیقت تاریخ جدیدی از حیات بشر شروع خواهد شد که سراسر در زیر حاکمیت الهی بسر خواهد بُرد.

امام باقر(علیه السلام) فرمود:

«دولت ما آخرین دولت هاست و هیچ خاندان صاحب دولتی نمی‌ماند مگر اینکه پیش از حکومت ما، حاکم می‌شوند تا وقتی (حکومت اهل‌بیت بر پا شد و) شیوه حکمرانی ما را دیدند نگویند، اگر ما هم حاکم می‌شدیم همینگونه عمل می‌کردیم.» ^{( 2 )}

بنابراین مدّت استمرار نظام الهی پس از ظهور، جدا از مدّت حکومت شخص امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) است که مطابق روایات آن حضرت باقیمانده عمر خود را حاکم بوده و سرانجام چشم از جهان فرو خواهد بست.

تردیدی نیست که مدت حکومت آن حضرت باید به قدری باشد که امکان تحول جهانی و استقرار عدالت در همه مناطق عالم وجود داشته باشد ولی اینکه این هدف در چند سال قابل دسترسی است، قابل تخمین و گمانه زنی نیست و باید به روایات امامان معصوم(علیهم السلام) رجوع کرد. البته با توجه به قابلیت‌های آن رهبر الهی و توفیق و مدد غیبی برای آن حضرت و اصحاب و یاران شایسته‌ای که در اختیار اوست و آمادگی جهانی برای پذیرفتن حاکمیت ارزش‌ها و زیبایی‌ها در زمان ظهور، ممکن است که رسالت مهدی موعود(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در زمانی نسبتاً کوتاه انجام شود و جریانی که بشریت در طول قرون متمادی از ایجاد آن ناتوان بوده است در کمتر از 10 سال اتفاق افتد.

روایاتی که مدت حکومت حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) را بیان می‌کند بسیار گوناگون است. بعضی از آنها مدت حکومت آن حضرت را 5 سال و تعدادی از آنها 7 سال و برخی دیگر 8 و 9 و 10 سال بیان کرده است. چند روایت هم مدت حکومت را 19 سال و چند ماه و بالاخره 40 سال و 309 سال بر شمرده است. ^{( 3 )}

گذشته از اینکه علّت این همه اختلاف در روایات، روشن نیست پیدا کردن مدت واقعی حکومت از میان این روایات کاری دشوار است. اما بعضی از علمای شیعه با توجه به فراوانی و شهرت روایات 7 سال، این نظر را انتخاب کرده‌اند. ^{( 4 )}

و بعضی دیگر گفته‌اند مدت حکومت امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) 7 سال است ولی هر سال از سالهای حکومت حضرت به اندازه 10 سال از سالهای ماست که این مطلب نیز در بعضی روایات آمده است:

راوی از امام صادق(علیه السلام) درباره مدت حکومت حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) سؤال می‌کند و امام می‌فرماید:

«(حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) هفت سال حکومت می‌کند که برابر 70 سال از سالهای روزگار شماست.» ^{( 5 )}

مرحوم مجلسی; می‌فرماید:

«روایاتی که درباره مدت حکومت امام(علیه السلام) رسیده است باید به احتمال‌های زیر توجیه کرد: برخی روایات به تمام مدت حکومت اشاره دارد و برخی بر مدت ثبات و استقرار و حکومت. بعضی مطابق سال‌ها و روزهایی است که ما با آن آشناییم و بعضی مطابق سال‌ها و ماههای روزگار حضرت است که طولانی می‌باشد و خداوند به حقیقت مطلب آگاه است.» ^{( 6 )}

سیره حکومتی امام

هر حاکمی در حکومت و بخش‌های مختلف مدیریت خود شیوه‌ای مخصوص دارد که این خود از مشخصه‌های حکومت اوست. امام موعود و مهدی منتظر(علیه السلام) نیز وقتی حکومت جهان را به دست گیرد در تدبیر نظام جهانی خود روش و متد خاصّی دارد. گرچه در ضمن مباحث گذشته به گوشه هایی از شیوه عملکرد آن حضرت اشاره شد ولی به جهت اهمیت موضوع مناسب است در این مجال به گونه مستقلّ به آن بپردازیم و در زلال سخنان پیامبر اکرم و امامان معصوم(علیهم السلام) شیوه حکومتی امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) را بهتر و بیشتر بشناسیم.

آنچه در ابتدا باید بر آن تأکید شود این است که روایات، یک تصویر کلّی از سیره آن بزرگوار به دست داده است و آن عبارتست از اینکه سیره امام مهدی همان سیره و روش پیامبر بزرگ اسلام(صلی الله علیه و آله وسلم) است و آنگونه که پیامبر در زمان ظهور خود با جاهلیت بشری در همه ابعاد آن مبارزه کرد و اسلام ناب که ضامن سعادت دنیا و آخرت است را بر محیط خود حاکم کرد، حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) نیز با ظهور خود با جاهلیت جدید که دردناکتر از جاهلیت قدیم است بر خورد خواهد کرد و ارزشهای اسلامی و الهی را بر ویرانه‌های جاهلیت مدرن، بنا خواهد کرد.

از امام صادق(علیه السلام) درباره سیره حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) سؤال شد، فرمود:

«یصْنَعُ کَما صَنَعَ رَسُولُ اللّه(صلی الله علیه و آله وسلم) یهْدِمُ ما کانَ قَبْلَهُ کَما هَدَمَ رَسُولُ اللّه(صلی الله علیه و آله وسلم) اَمْرَالْجاهِلِیة وَیسْتَأنِفُ الاِْسْلامَ جَدیداً. ^{( 1 )}

امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) مانند پیامبر اسلام عمل خواهد کرد (و) همانگونه که پیامبر آنچه از روش جاهلیت (در میان مردم مرسوم) بود از میان برد، همینگونه روشهای جاهلی پیش از ظهور خود را نابود خواهد ساخت و اسلام را از نو پی ریزی خواهد کرد.»

این سیاست کلّی امام موعود(علیه السلام) در زمان حاکمیت اوست. البته شرایط زمانی متفاوت، موجب تغییراتی در شیوه اجرا و حکومت داری می‌شود که در روایات مطرح گردیده و ما در بخش‌های جداگانه به آنها می‌پردازیم.

سیره جهادی و مبارزاتی

امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) با انقلاب جهانی خود بساط کفر و شرک را از گستره زمین بر می‌چیند و همگان را به دین مقدس اسلام دعوت می‌کند.

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) در این باره فرموده است:

«شیوه او ]امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) [ شیوه من است و مردم را بر آئین و شریعت من قرار می‌دهد.» ^{( 1 )}

البته آن حضرت در شرایطی ظهور می‌کند که حق به گونه‌ای آشکار، معرفی گردیده و از هر جهت بر مردم جهان، حجّت تمام شده است.

با این حال طبق برخی از روایات، حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) تورات و انجیل واقعی و تحریف نشده را از غاری در انطاکیه بیرون می‌آورد و به وسیله آنها با یهودیان و مسیحیان جهان احتجاج می‌کند که بسیاری از ایشان مسلمان می‌شوند. ^{( 2 )} در این میان آنچه که گرایش ملّت‌های گوناگون را به اسلام بیشتر می‌کند آن است که همگان آشکارا می‌بینند که مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) با امدادهای غیبی یاری می‌گردد و نشانه‌های پیامبران همچون عصای موسی(علیه السلام) و انگشتر سلیمان(علیه السلام) و زره و شمشیر و پرچم پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله وسلم) را همراه دارد^{( 3 )} و برای تحقق اهداف پیامبران خدا و برقراری عدالت جهانی قیام کرده است. روشن است که در چنین بستری که حق و حقیقت آشکارا بر جهانیان عرضه شده است، تنها کسانی در جبهه باطل باقی می‌مانند که به کلّی هویت انسانی و الهی خود را از دست داده باشند و اینان همانها هستند که جز فساد و تباهی و ظلم از آنها سر نمی‌زند و لازم است ساحت دولت مهدوی از لوث وجود آنان پاک گردد. اینجاست که شمشیر برنده عدالت مهدوی از نیام برآمده و با قدرت و صولت بر پیکر ستمکاران لجوج فرود می‌آید و کسی از آنها را باقی نمی‌گذارد. این شیوه و روش پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) و امیرالمؤمنین(علیه السلام) نیز بوده است. ^{( 4 )}

سیره قضایی امام

از آنجا که موعود منتظر برای استقرار عدالت در تمام زمین ذخیره شده است، برای انجام رسالت خود نیاز به یک سیستم قضایی مستحکم دارد بنابراین آن حضرت در این بخش به شیوه جدّ بزرگوارش امام علی(علیه السلام) عمل می‌کند و با جدّیت و قدرت به دنبال بدست آوردن حقوق پایمال شده مردمان است و حق را در هر کجا باشد، گرفته و به صاحب آن بر می‌گرداند.

و چنان به عدالت رفتار می‌کند که مطابق روایات، زندگان آرزو می‌کنند که مردگان بر گردند و از برکت عدل او بهره مند شوند. ^{( 1 )}

گفتنی است که بخشی از روایات بیانگر آن است که امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در مقام قضاوت مانند حضرت سلیمان(علیه السلام) و حضرت داود(علیه السلام) عمل می‌کند و مانند آنها با علم الهی که دارد حکم می‌کند و نه با استناد به شاهد و گواه.

امام صادق(علیه السلام) فرمود:

«وقتی قائم آل محمد قیام کند مانند داود و سلیمان(علیهما السلام) داوری می‌کند، (یعنی) شاهد و گواه طلب نمی‌کند.» ^{( 2 )}

و شاید راز اینگونه داوری آن است که به سبب اعتماد بر علم الهی، عدالت حقیقی بر پا می‌شود در حالی که وقتی بر گواهان و سخن آنها تکیه می‌شود، عدالت ظاهری حاکم می‌شود زیرا به هر حال شاهدان از میان انسانها هستند و احتمال اشتباه هست.

البته درکِ چگونگی قضاوت امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) به شیوه گفته شده کار دشواری است ولی می‌توان فهمید که این شیوه با اوضاع روزگار آن حضرت سازگار است.

سیره مدیریتی امام علیه السلام

یکی از ارکان مهم حکومت، کارگزاران آن هستند. وقتی مسئولان حکومتی افرادی شایسته باشند، کار دولت و ملّت به سامان خواهد رسید و دست یابی به اهداف حکومت، آسان‌تر خواهد بود.

حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) به عنوان رئیس حکومت جهانی، برای مناطق گوناگون عالم، حاکمانی را از میان بهترین یاوران خود بر می‌گزیند، آنها تمام ویژگی‌های یک حاکم اسلامی از قبیل دانش مدیریت، تعهّد و پاکی در نیت و عمل و شجاعت در تصمیم گیری را دارا هستند. با این حال شخص امام(عجل الله تعالی فرجه الشریف) به عنوان فرمانروای بزرگ و مرکز مدیریت عالم به صورت مداوم عملکرد حاکمان را زیر نظر دارد و با شدّت و دقّت و بدون چشم پوشی کار آنها را حساب رسی می‌کند. این ویژگی مهمّ که پیش از حکومت امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) نادیده گرفته شده است در روایات به عنوان یکی از علامت‌های حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) بیان گردیده است.

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمود:

«عَلامَةُ الْمَهْدی اَنْ یکُونَ شَدیداً عَلَی الْعُمّالِ جَواداً بِالْمالِ رَحیماً بِالْمَساکین^{( 1 )}؛

علامت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) آن است که با کارگزاران خود شدید (و دقیق) است. دست بخشنده‌ای دارد و نسبت به مسکینان مهربان است.»

سیره اقتصادی امام

روش امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در امور مالی حکومت بر مبنای مساوات قرار دارد و این همان روش پسندیده‌ای است که در زمان پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله وسلم) وجود داشته است و پس از او، این شیوه تغییر یافت و معیارهای دروغینی برای پرداخت‌های بی حساب به افراد، جای آن را گرفت و سبب پیدایش فاصله طبقاتی در جامعه اسلامی آن روز شد و اگرچه امام علی(علیه السلام) و امام حسن(علیه السلام) در مدت خلافت خود به نظام برابری در پرداخت اموال مسلمین پای بند بودند ولی پس از ایشان بنی امیه اموال مسلمانان را مانند ملک شخصی خود و بر طبق مصالح فردی، به کار می‌بردند و از این راه پایه‌های حکومت نامشروع خود را محکم می‌کردند. آنها زمین‌های کشاورزی یا غیر آن از ثروت‌ها و اموال عمومی را به نزدیکان خود می‌بخشیدند و این کار که به ویژه در زمان خلیفه سوم و دوران بنی امیه رایج گردیده بود حالتی رسمی پیدا کرد.

امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) که مظهر عدالت و دادگری است، بیت المالِ مردم را به عنوان ثروتی عمومی که همگان در آن شریک هستند قرار می‌دهد به گونه‌ای که هیچ گونه تبعیض و امتیاز خواهی در آن راه نداشته باشد و بخشش ثروت‌ها و زمین‌ها به کلّی ممنوع باشد.

پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمود:

«... اِذا قامَ قائِمُنا اضْمَحَلَّت الْقَطائِعُ فَلاقَطائِع^{( 1 )}؛

زمانی که قائم ما قیام کند، قطایع (زمین هایی که زمامداران و حکام جور در مالکیت خود در آوره و یا واگذار کرده اند) از بین می‌رود به طوری که دیگر قطایعی در میان نخواهد بود.»

و دیگر از شاخصه‌های شیوه مالی امام آن است که در راستای رفع نیازهای مادّی و ایجاد رفاهی معقول برای زندگی تمام افراد، امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) اموال فراوانی به مردم می‌بخشد و در حکومت او هر نیازمندی که از او طلب می‌کند، اموال زیادی دریافت می‌کند.

پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمود:

«... فَهُوَ یحْثُوا الْمالَ حَثْواً^{( 2 )}؛

او (مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) اموال را به فراوانی می‌بخشد.»

و این شیوه برای ایجاد زمینه‌های اصلاح فردی و اجتماعی است که هدف بزرگ امام خوبان است. آن حضرت با بی نیاز کردن مردم از جهت مادّی، در پی ایجاد زمینه مناسب برای پرداختن افراد به طاعت و عبادت پروردگار است که در بخش اهداف حکومت به تفصیل درباره آن سخن گفتیم.

سیرة شخصی امام

سیره امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در رفتار شخصی و نیز در ارتباط با مردم، نمایانگر یک حاکم اسلامی نمونه است که حکومت در نگاه او وسیله‌ای است برای خدمت به مردم و رسانیدن آن‌ها به قله‌های کمال و نه جایگاهی برای زراندوزی و ستمگری و به استثمار کشیدن بندگان خدا!

به راستی که آن امام صالحان در کرسی حکمفرمایی یاد آور حکومت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) و امیرالمؤمنین علی(علیه السلام) است و با وجود آنکه همه اموال و ثروت‌ها در اختیار اوست در زندگی شخصی خود در پایین ترین سطح به سر می‌برد و به کمترین‌ها قناعت می‌کند.

امام علی(علیه السلام) در توصیف او فرموده است:

«امام ]مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) [ با خود عهد می‌بندد که ]اگرچه حاکم و رهبر جامعه بشری است ولی[ همانند رعیت خود راه رود و مانند آنان بپوشد و بر مرکبی همچون مرکب آنها سوار شود... و به کم قناعت کند.» ^{( 1 )}

امام علی(علیه السلام) خود چنین بود و در زندگی دنیا و خوراک و پوشش آن زهدی پیامبرگونه داشت و مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در این میدان به آن حضرت اقتدا خواهد کرد.

امام صادق(علیه السلام) فرمود:

«اِنَّ قائِمَنا اِذا قامَ لَبِسَ لِباسَ عَلِی وَ سارَ بِسیرَتِهِ^{( 2 )}؛

وقتی قائم ما قیام کند لباس علی(علیه السلام) را در بر می‌کند و روش او را پیش می‌گیرد.»

او که درباره خود سخت گیر و دقیق است، با امت چون پدری مهربان است و آسایش و راحتی آنها را می‌خواهد به گونه‌ای که در روایت امام رضا(علیه السلام) اینگونه توصیف شده است:

«اَلاِْمام، الاَْنیسُ الرّفیق وَالوالِدُ الشَّفیق وَالاَْخُ الشَّقیق وَالأُمُّ البَرَّةِ بِالْوَلَدِالصَّغیر مَفْزَعُ الْعِبادَ فِی الدّاهِیة النّاد^{( 3 )}؛

امام آن همدم همراه و آن پدر مهربان و برادر تنی (که پشتیبان برادر) است و مادر دلسوز نسبت به فرزند خردسال است و پناهگاه بندگان در واقعه هولناک.»

آری او چنان با امت صمیمی و نزدیک است که همه او را پناهگاه خود می‌دانند.

از پیامبر مکرّم اسلام(صلی الله علیه و آله وسلم) روایت شده که درباره مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) فرموده است:

«امّتش به او پناه می‌برند آن گونه که زنبورها به ملکه خود پناهنده می‌شوند.» ^{( 4 )}

او مصداق کامل رهبری است که از میان مردم برگزیده شده و در بین آنها و مانند آنها زندگی می‌کند. به همین دلیل دردهای آنها را به خوبی می‌شناسد و درمان آن را می‌داند و تمام همّت خود را برای بهبودی حال آنها به کار می‌گیرد و در این راه تنها به رضایت الهی می‌اندیشد. در این صورت چرا امّت در کنار او به آرامش و امنیّت نرسد و به کدام دلیل دل به غیر او بسپارد؟!

مقبولیّت عمومی

یکی از دغدغه‌های حکومت‌ها جلب رضایت عموم بوده است ولی به خاطر ضعف‌های بسیاری که در اداره مجموعه‌ها وجود داشته چنین رضایتی حاصل نشده است. از ویژگی‌های اساسی حکومت حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) همین است که مورد قبول همه افراد و اجتماعات بشری است و نه تنها همه اهل زمین که ساکنان آسمان نیز نسبت به آن حکومت الهی و فرمانروای عدل گستر رضایت کامل دارند.

پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمود:

«شما را بشارت می‌دهم به مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف).. اهل آسمان و زمین از او (و حکومت او) راضی هستند. و چگونه ممکن است که کسی از حاکمیت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) ناراضی باشد و حال آنکه برای همه جهانیان روشن می‌شود که صلاح امر بشر و سعادت او در همه جنبه‌های مادی و معنوی تنها در سایه حکومت الهی آن حضرت است.» ^{( 1 )}

بجاست در پایان این بخش کلام جاودانه امام علی(علیه السلام) را به عنوان حُسن ختام بیاوریم:

«... خداوند او را (امام مهدی را) به وسیله فرشتگان خود تأیید می‌کند و یاران او را حفظ می‌کند و به وسیله نشانه‌های خود یاریش می‌کند و او را بر اهل زمین پیروز می‌گرداند به گونه‌ای که (همه) با میل و رغبت یا به اکراه به او می‌گروند و زمین را از عدل و داد و از روشنایی و دلیل پر می‌کند. شهرها به او ایمان می‌آورند تا اینکه کافری نمی‌ماند جز آنکه ایمان می‌آورد و زشت کاری نمی‌ماند جز آنکه نیکو می‌گردد و در حکومت او درندگان با هم آشتی می‌کنند و زمین برکت‌های خود را بیرون می‌ریزد و آسمان خیرات خود را فرو می‌بارد و گنج‌ها (ی زمین) برای او آشکار می‌گردد... پس خوشا حال آنکه روزگار او را ببیند و سخن او را بشنود.» ^{( 2 )}

خلاصه درس

 
دستاوردهای حکومت مهدوی مطابق با اهداف اصیل و نیاز‌های واقعی و فطری بشر، خواهد بود.
مهم‌ترین دستاوردهای حکومتی حضرت عبارت اند از: عدالت فراگیر، رشد اخلاق و ایمان، اتحاد و همدلی، سلامتی جسمی و روحی جامعه، فزونی برکات، رفع  فقر، امنیّت عمومی، رشد علم و نابودی کفر و حاکمیت جهانی اسلام.

از نظر قلمرو، حکومت امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) جهانی می‌باشد.

مرکز حکومت جهانی مهدوی، شهر کوفه مقرّ خلافت امیر المومنین(علیه السلام) می‌باشد.

مدت حکومت حضرت در روایات متفاوت نقل شده است آنچه مسلم است این است که حضرت به قدری طولانی حکومت خواهند کرد تا تحولات عظیم حکومت عدل جهانی پدید آید و عدالت در جهان مستقرگردد.

سیره حکومتی حضرت از بعد مدیریتی، قضائی، اقتصادی و... اجرای دین و عدالت و شکوفایی بشریت خواهند بود.

نمونه سوالات آزمون رایحه انتظار (آزمون دوازدهم)

آزمون اول

1 -	«احیاء کتاب و سنت» جزء کدام یک از برنامه های حکومتی حضرت قرار دارد؟ (امتیاز : 5)
	برنامه فرهنگی
	برنامه اجتماعی
	برنامه اعتقادی
	برنامه اقتصادی
2 -	نهضت علمی در داخل کدامیک از برنامه های حکومتی امام زمان (عج) می گنجد؟ (امتیاز : 5)
	برنامه های اعتقادی
	برنامه های فرهنگی
	برنامه های اجتماعی
	هیچکدام
3 -	اینکه در روایات آمده که زن در دیدن خانه اش بر طبق قرآن و سنت پیامبر قضاوت می کند با کدام یک از زیر مجموعه برنامه های حکومتی امام زمان (عج) می سازد؟ (امتیاز : 5)
	احیاء کتاب و سنت
	گسترش معرفت و اخلاق
	نهضت علمی
	هر سه
4 -	مهمترین آفت که دین را به ویرانی و تباهی دچار می سازد؟ (امتیاز : 5)
	بی نمازی
	کفر
	بدعت
	بی دینی

آزمون دوم

1 -	کدام گزینه از برنامه های حکومتی حضرت نمی باشد؟ (امتیاز : 5)
	فرهنگی
	اجتماعی
	مدیریتی
	اقتصادی
2 -	پیامبر وظیفه عالمان در هنگام آشکار شدن بدعت ها را چه می داند؟ (امتیاز : 5)
	علم دانش خود را آشکار کند.
	بدعت گذاران را هدایت کنند.
	مردم را به ظهور حضرت نوید دهند.
	منتظر رسیدن حکومت الهی باشند.
3 -	نهضت علمی در داخل کدامیک از برنامه های حکومتی امام زمان (عج) می گنجد؟ (امتیاز : 5)
	برنامه های اعتقادی
	برنامه های فرهنگی
	برنامه های اجتماعی
	هیچکدام
4 -	این فراض از دعای ندبه به کدام یک از برنامه های حکومت حضرت مهدی (عج)اشاره دارد؟(کجاست آنکه آثار گمراهی و هوی وهوس را نابود خواهد ساخت؟کجاست آنکه ریسمان های دروغ و افتراء را ریشه کن کند؟) (امتیاز : 5)
	برنامه های فرهنگی - اجرای حدود الهی
	برنامه های اجتماعی - عدالت اقتصادی
	برنامه های اجتماعی- مبارزه بافساد و رذائل اخلاقی
	برنامه های فرهنگی - مبارزه با فساد و رذائل اخلاقی

آزمون سوم

1 -	«احیاء کتاب و سنت» جزء کدام یک از برنامه های حکومتی حضرت قرار دارد؟ (امتیاز : 5)
	برنامه فرهنگی
	برنامه اجتماعی
	برنامه اعتقادی
	برنامه اقتصادی
2 -	بدعت در مقابل چیست؟ (امتیاز : 5)
	دین
	ایمان
	سنت
	اعتقاد
3 -	این فراز دعا به کدام یک از زیر مجموعه های برنامه های حضرت مرتبط می شود؟«این طامس آثار الزیغ و الاهواء» (امتیاز : 5)
	احیا و گسترش امر به معروف و نهی از منکر
	اجرای حدود الهی
	مبارزه با فساد و رذایل
	هر سه
4 -	اینکه در روایات آمده که زن در دیدن خانه اش بر طبق قرآن و سنت پیامبر قضاوت می کند با کدام یک از زیر مجموعه برنامه های حکومتی امام زمان (عج) می سازد؟ (امتیاز : 5)
	احیاء کتاب و سنت
	گسترش معرفت و اخلاق
	نهضت علمی
	هر سه

آزمون چهارم

1 -	نهضت علمی در داخل کدامیک از برنامه های حکومتی امام زمان (عج) می گنجد؟ (امتیاز : 5)
	برنامه های اعتقادی
	برنامه های فرهنگی
	برنامه های اجتماعی
	هیچکدام
2 -	کدام یک از موارد زیر از برنامه های اقتصادی حضرت نمی باشند؟ (امتیاز : 5)
	عمران وآبادی
	اجرای حدود الهی
	توزیع عادلانه ثروت
	بهره وری از منابع طبیعی
3 -	اینکه در روایات آمده که زن در دیدن خانه اش بر طبق قرآن و سنت پیامبر قضاوت می کند با کدام یک از زیر مجموعه برنامه های حکومتی امام زمان (عج) می سازد؟ (امتیاز : 5)
	احیاء کتاب و سنت
	گسترش معرفت و اخلاق
	نهضت علمی
	هر سه
4 -	بدعت در مقابل چیست؟ (امتیاز : 5)
	دین
	ایمان
	سنت
	اعتقاد

آزمون پنجم

1 -	نهضت علمی در داخل کدامیک از برنامه های حکومتی امام زمان (عج) می گنجد؟ (امتیاز : 5)
	برنامه های اعتقادی
	برنامه های فرهنگی
	برنامه های اجتماعی
	هیچکدام
2 -	پیامبر وظیفه عالمان در هنگام آشکار شدن بدعت ها را چه می داند؟ (امتیاز : 5)
	علم دانش خود را آشکار کند.
	بدعت گذاران را هدایت کنند.
	مردم را به ظهور حضرت نوید دهند.
	منتظر رسیدن حکومت الهی باشند.
3 -	بدعت در مقابل چیست؟ (امتیاز : 5)
	دین
	ایمان
	سنت
	اعتقاد
4 -	اجرای حدود الهی جزو کدام یک از برنامه های حضرت مهدی (عج) است؟ (امتیاز : 5)
	برنامه فرهنگی
	برنامه اجتماعی
	برنامه اقتصادی
	برنامه اعتقادی

آزمون ششم

1 -	کدامیک از گزینه ها جزو برنامه های اجتماعی حضرت است؟ (امتیاز : 5)
	گسترش معرفت و اخلاق
	مبارزه با بدعت ها
	نهضت علمی
	احیا و گسترش امر به معروف و نهی از منکر
2 -	سه نمونه از برنامه های اجتماعی امام مهدی (عج) چیست؟ (امتیاز : 5)
	توزیع عادلانه ثروت -عمران و آبادی-مبارزه با بدعت ها
	احیاء امر به معروف و نهی از منکر - مبارزه با فساد- اجرای حدود
	گسترش معرفت واخلاق - مبارزه با بدعت ها - اجرای حدود
	عدالت قضایی - مبارزه با بدعت ها - توزیع عادلانه ثروت
3 -	گسترش معرفت و اخلاق جزو کدام یک از برنامه های حکومتی حضرت مهدی (عج) قرار دارد؟ (امتیاز : 5)
	برنامه های فرهنگی
	برنامه های اجتماعی
	برنامه های اقتصادی
	برنامه های اعتقادی
4 -	بدعت در مقابل چیست؟ (امتیاز : 5)
	دین
	ایمان
	سنت
	اعتقاد

آزمون هفتم

1 -	این حدیث به ترتیب با کدام گزینه کامل می شود :و لایترک بدعة .... و لاسنة ... . (امتیاز : 5)
	الا از الها – الا اقامها
	الا اقامها – الا از الها
	الا از الها – الا از الها
	الا اقامها – الا اقامها
2 -	کدام یک از موارد زیر از برنامه های اقتصادی حضرت نمی باشند؟ (امتیاز : 5)
	عمران وآبادی
	اجرای حدود الهی
	توزیع عادلانه ثروت
	بهره وری از منابع طبیعی
3 -	نهضت علمی در داخل کدامیک از برنامه های حکومتی امام زمان (عج) می گنجد؟ (امتیاز : 5)
	برنامه های اعتقادی
	برنامه های فرهنگی
	برنامه های اجتماعی
	هیچکدام
4 -	بدعت در مقابل چیست؟ (امتیاز : 5)
	دین
	ایمان
	سنت
	اعتقاد

آزمون هشتم

1 -	کدامیک از گزینه ها جزو برنامه های اجتماعی حضرت نیست؟ (امتیاز : 5)
	مبارزه با فساد و رذایل اخلاقی
	اجرای حدود الهی
	عدالت قضایی
	مبارزه با بدعتها
2 -	اجرای حدود الهی جزو کدام یک از برنامه های حضرت مهدی (عج) است؟ (امتیاز : 5)
	برنامه فرهنگی
	برنامه اجتماعی
	برنامه اقتصادی
	برنامه اعتقادی
3 -	این حدیث «او حدود الهی را اقامه خواهد کرد» از کدام معصوم است؟ (امتیاز : 5)
	امام جواد (ع)به نقل از پیامبر (صلی الله علیه وآله)
	امام صادق(ع) به نقل از پیامبر(صلی الله علیه وآله)
	امام کاظم(ع) به نقل از حضرت علی (ع)
	امام صادق(ع) به نقل از امام علی (ع)
4 -	در کدام یک از برنامه های حضرت مبارزه با بدعت ها قرار دارد؟ (امتیاز : 5)
	برنامه فرهنگی
	برنامه اعتقادی
	برنامه سیاسی
	برنامه اجتماعی

آزمون نهم

1 -	این فراض از دعای ندبه به کدام یک از برنامه های حکومت حضرت مهدی (عج)اشاره دارد؟(کجاست آنکه آثار گمراهی و هوی وهوس را نابود خواهد ساخت؟کجاست آنکه ریسمان های دروغ و افتراء را ریشه کن کند؟) (امتیاز : 5)
	برنامه های فرهنگی - اجرای حدود الهی
	برنامه های اجتماعی - عدالت اقتصادی
	برنامه های اجتماعی- مبارزه بافساد و رذائل اخلاقی
	برنامه های فرهنگی - مبارزه با فساد و رذائل اخلاقی
2 -	امام باقر علیه السلام به ترتیب برخورد حضرت مهدی علیه السلام نسبت به «بدعت» و نسبت به «سنت» را چگونه معرفی می کند؟ (امتیاز : 5)
	برچیدن و برپا داشتن
	برپا داشتن و برچیدن
	ترک کردن و برپا داشتن
	برچیدن و ترک کردن
3 -	بدعت در مقابل چیست؟ (امتیاز : 5)
	دین
	ایمان
	سنت
	اعتقاد
4 -	کدامیک از گزینه ها جزو برنامه های اجتماعی حضرت نیست؟ (امتیاز : 5)
	مبارزه با فساد و رذایل اخلاقی
	اجرای حدود الهی
	عدالت قضایی
	مبارزه با بدعتها

آزمون دهم

1 -	مهمترین آفت که دین را به ویرانی و تباهی دچار می سازد؟ (امتیاز : 5)
	بی نمازی
	کفر
	بدعت
	بی دینی
2 -	کدام گزینه از برنامه های حکومتی حضرت نمی باشد؟ (امتیاز : 5)
	فرهنگی
	اجتماعی
	مدیریتی
	اقتصادی
3 -	اجرای حدود الهی جزو کدام یک از برنامه های حضرت مهدی (عج) است؟ (امتیاز : 5)
	برنامه فرهنگی
	برنامه اجتماعی
	برنامه اقتصادی
	برنامه اعتقادی
4 -	«احیاء کتاب و سنت» جزء کدام یک از برنامه های حکومتی حضرت قرار دارد؟ (امتیاز : 5)
	برنامه فرهنگی
	برنامه اجتماعی
	برنامه اعتقادی
	برنامه اقتصادی

آزمون یازدهم

1 -	امام باقر علیه السلام به ترتیب برخورد حضرت مهدی علیه السلام نسبت به «بدعت» و نسبت به «سنت» را چگونه معرفی می کند؟ (امتیاز : 5)
	برچیدن و برپا داشتن
	برپا داشتن و برچیدن
	ترک کردن و برپا داشتن
	برچیدن و ترک کردن
2 -	این حدیث «او حدود الهی را اقامه خواهد کرد» از کدام معصوم است؟ (امتیاز : 5)
	امام جواد (ع)به نقل از پیامبر (صلی الله علیه وآله)
	امام صادق(ع) به نقل از پیامبر(صلی الله علیه وآله)
	امام کاظم(ع) به نقل از حضرت علی (ع)
	امام صادق(ع) به نقل از امام علی (ع)
3 -	کدامیک از گزینه ها جزو برنامه های اجتماعی حضرت نیست؟ (امتیاز : 5)
	مبارزه با فساد و رذایل اخلاقی
	اجرای حدود الهی
	عدالت قضایی
	مبارزه با بدعتها
4 -	این فراز دعا به کدام یک از زیر مجموعه های برنامه های حضرت مرتبط می شود؟«این طامس آثار الزیغ و الاهواء» (امتیاز : 5)
	احیا و گسترش امر به معروف و نهی از منکر
	اجرای حدود الهی
	مبارزه با فساد و رذایل
	هر سه

رایحه انتظار (درس دوازدهم)

برنامه‌های حکومت

پس از آشنایی با اهداف حکومت، باید به بررسی برنامه‌های حکومت برای رسیدن به هدف‌های مذکور بپردازیم تا ضمن شناخت مسیر فعالیت‌ها در دورانِ سبز ظهور، الگویی برای دوران پیش از ظهور ترسیم شود و آنانکه به انتظار منجی بزرگ عالم هستند با روش‌های حکومتی و برنامه‌های اجرایی امام عصر(علیه السلام) آشنا گردیده و خود و جامعه را برای پیمودن چنان راهی آماده کنند.

با استفاده از روایات فراوانی که درباره دوران حکومت امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) موجود است سه محور عمده برنامه‌های آن حکومت عبارتند از: برنامه‌های فرهنگی، برنامه‌های اجتماعی و برنامه‌های اقتصادی.

به بیان دیگر جامعه بشری که به خاطر دوری از تعالیم ناب قرآن و سیره پیشوایان دینی، به انحطاط فرهنگی گرفتار شده است لازم است در پرتو یک انقلاب فرهنگی بزرگ، به دامن قرآن و عترت بازگردانده شود.

همچنین لزوم یک «برنامه جامع اجتماعی» به آن جهت است که زخم‌های گوناگون پیکر اجتماع، التیام گیرد و برنامه‌های صحیحی که ضامن حیات واقعی جامعه و برخورداری همگان از حقوق الهی و انسانی است به جای روش‌های ظالمانه که جامعه را به هرج و مرج و فساد و تباهی و از بین رفتن حقوق ضعیفان کشانیده است، قرار گرفته و اجرا گردد.

برای فراهم شدن زمینه‌های تعالی فرهنگی و رشد اجتماعی، برنامه اقتصادی نیز ضرورت دارد تا ضمن آن از تمامی امکانات مادّی زمینی به شکل عادلانه و در بستر مناسب استفاده شود. به بیان دیگر اینکه با بهره گیری بهینه از مواهب طبیعی، رشد اقتصادی و تأمین معیشت برای همه طبقات و در همه محیط‌ها امکان پذیر گردد.

پس از بیان اجمالی برنامه‌های حکومت امام دوازدهم(عجل الله تعالی فرجه الشریف) ـ به بررسی تفصیلی آنها بر اساس روایات معصومین(علیهم السلام) می‌پردازیم و مهمترین برنامه‌های حضرت را در هر بخش مورد بحث قرار می‌دهیم:

الف. برنامه فرهنگی

پس از آشنایی با اهداف حکومت، باید به بررسی برنامه‌های حکومت برای رسیدن به هدف‌های مذکور بپردازیم تا ضمن شناخت مسیر فعالیت‌ها در دورانِ سبز ظهور، الگویی برای دوران پیش از ظهور ترسیم شود و آنانکه به انتظار منجی بزرگ عالم هستند با روش‌های حکومتی و برنامه‌های اجرایی امام عصر(علیه السلام) آشنا گردیده و خود و جامعه را برای پیمودن چنان راهی آماده کنند.

با استفاده از روایات فراوانی که درباره دوران حکومت امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) موجود است سه محور عمده برنامه‌های آن حکومت عبارتند از: برنامه‌های فرهنگی، برنامه‌های اجتماعی و برنامه‌های اقتصادی.

به بیان دیگر جامعه بشری که به خاطر دوری از تعالیم ناب قرآن و سیره پیشوایان دینی، به انحطاط فرهنگی گرفتار شده است لازم است در پرتو یک انقلاب فرهنگی بزرگ، به دامن قرآن و عترت بازگردانده شود.

همچنین لزوم یک «برنامه جامع اجتماعی» به آن جهت است که زخم‌های گوناگون پیکر اجتماع، التیام گیرد و برنامه‌های صحیحی که ضامن حیات واقعی جامعه و برخورداری همگان از حقوق الهی و انسانی است به جای روش‌های ظالمانه که جامعه را به هرج و مرج و فساد و تباهی و از بین رفتن حقوق ضعیفان کشانیده است، قرار گرفته و اجرا گردد.

برای فراهم شدن زمینه‌های تعالی فرهنگی و رشد اجتماعی، برنامه اقتصادی نیز ضرورت دارد تا ضمن آن از تمامی امکانات مادّی زمینی به شکل عادلانه و در بستر مناسب استفاده شود. به بیان دیگر اینکه با بهره گیری بهینه از مواهب طبیعی، رشد اقتصادی و تأمین معیشت برای همه طبقات و در همه محیط‌ها امکان پذیر گردد.

پس از بیان اجمالی برنامه‌های حکومت امام دوازدهم(عجل الله تعالی فرجه الشریف) ـ به بررسی تفصیلی آنها بر اساس روایات معصومین(علیهم السلام) می‌پردازیم و مهمترین برنامه‌های حضرت را در هر بخش مورد بحث قرار می‌دهیم:

الف. برنامه فرهنگی

در حکومت جهانی امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) تمامی فعالیت‌های فرهنگی، در راستای رشد و تعالی علمی و عملی مردم خواهد بود و با جهل و نادانی در همه زمینه‌ها مقابله خواهد شد.

مهمترین محورهای جهاد فرهنگی در حکومت حقّ عبارتند از:

1. احیاء کتاب و سنّت

پس از آنکه در همه اعصار، قرآن غریب و تنها مانده و در حاشیه زندگی به فراموشی سپرده شده بود؛ در زمان حکومت آخرین حجّت الهی تعالیم حیات بخش قرآن به تمامی عرصه زندگی بشر وارد می‌شود. و سنّت که همان گفتار و رفتار پیشوایان دینی است در همه جا به عنوان بهترین الگوی حیات انسانی مطرح می‌گردد و عملکرد همگان با معیار خدشه ناپذیر قرآن و عترت ارزیابی می‌شود.

امام علی(علیه السلام) در بیانی رسا حکومت قرآنی امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) را چنین توصیف کرده است:

«در روزگاری که هوای نفس حکومت می‌کند ]امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) ظهور می‌کند و[ هدایت و رستگاری را جایگزین هوای نفس می‌سازد و در عصری که نظر شخصی بر قرآن مقدم شده است، افکار را متوجه قرآن می‌گرداند و آن را حاکم بر جامعه می‌سازد.»^{( 1 )}

و نیز در بیانی دیگر، آن حضرت دوران ظهور قرآن و حضور آن را در زندگی بشر چنین بشارت داده است:

«... گویی هم اکنون شیعیان خود را می‌بینم که در مسجد کوفه، خیمه‌ها زده‌اند و قرآن را بدان گونه که نازل شده به مردم می‌آموزند...». ^{( 2 )}

و یاد دادن و یاد گرفتن قرآن نقطه شروعی برای ترویج فرهنگ قرآنی و حاکمیت قرآن و احکام آن در همه حوزه‌های فردی و اجتماعی است.

2. گسترش معرفت و اخلاق

قرآن کریم و تعالیم اهل‌بیت(علیهم السلام) بر رشد اخلاقی و معنوی بشر بیشترین تأکید را انجام داده است زیرا که مهمترین عامل رشد و تعالی انسان به سوی هدف بلند خلقت همانا اخلاق نیکو می‌باشد. پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) هدف از پیامبری خود را تکمیل مکارم اخلاق می‌شمرد^{( 3 )} و قرآن نیز آن بزرگوار را بهترین الگوی رفتاری برای همه مردم معرفی می‌کند. ^{( 4 )} ولی با کمال تأسف به واسطه دوری بشر از راهنمایی‌های قرآن و اهل‌بیت(علیهم السلام)، انحطاط اخلاقی در همه زمینه‌ها در جوامع بشری و به ویژه جامعه مسلمین آشکار گردیده است و همین انحراف از ارزشهای اخلاقی از عوامل مهم ویران کردن حیات فردی و اجتماعی انسانها شده است.

حکومت امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) که حکومت خدا و ارزشهای الهی بر جهان است، ترویج ارزشهای اخلاقی را در رأس برنامه‌های خود قرار خواهد داد.

امام باقر(علیه السلام) فرمود:

«اِذا قامَ قائمُنا وَضَعَ یدَهُ عَلی رُؤُوسِ الْعِبادِ فَجَمَعَ بِهِ عُقُولُهُمْ وَ اَکْمَلَ بِهِ اَخْلاقُهُمْ^{( 5 )}؛

زمانی که قائم ما قیام کند دست خود بر سر بندگان خواهد نهاد و عقل‌های ایشان را جمع خواهد کرد و اخلاق آنها را به کمال خواهد رساند.»

از این تعبیر کنایه آمیز و زیبا استفاده می‌شود که در پرتو حکومت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) که حکومت اخلاق و معنویت است، بستر مناسب برای کمال عقلی و اخلاقی بشر فراهم خواهد آمد زیرا همانگونه که اخلاق منحط و پست از نقصان عقل و خِرد آدمی است، کمال عقل موجب بروز و ظهور اخلاق نیکو در انسان خواهد بود.

از سوی دیگر محیط آکنده از هدایت‌های قرآن و سنت‌های الهی آدمی را به سوی خوبی‌ها سوق می‌دهد. بنابراین از درون و برون همه کشش‌ها به سوی فضیلت‌ها و زیبایی هاست و اینگونه است که ارزشهای الهی و انسانی همه جائی و عالم گیر می‌شود.

3. نهضت علمی

یکی از برنامه‌های فرهنگی حکومت امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) که خود منبع علوم و سرآمد همه عالمان زمان خویش است^{( 6 )}، نهضت علمی و رشد دانش بشری به طور چشمگیر و بی سابقه است.

پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله وسلم) پس از بشارت دادن نسبت به مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) دربارة این بخش از اقدام او فرموده است:

«...نهمین امام (از فرزندان امام حسین(علیه السلام)) قائم ایشان است که خداوند به دست او همه زمین را از روشنایی پر می‌کند پس از آنکه گرفتار تاریکی گشته است و تمام زمین را از عدالت و دادگری می‌آکند پس از آنکه از ظلم و جور پر شده باشد و سراسر عالم را از علم و دانائی بهره مند می‌سازد پس از آنکه به جهل و نادانی گرفتار آمده باشد...». ^{( 7 )}

و این جنبش علمی و فکری برای همه اقشار و طبقات جامعه است و در این شکوفایی فرقی بین مرد و زن نیست. بلکه زنان نیز به رتبه‌های بلند علمی و دین شناسی می‌رسند.

امام باقر(علیه السلام) فرمود:

«در زمان امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) به شما حکمت (و دانش) داده می‌شود تا آن جا که زن در درون خانه اش مطابق کتاب خدا و سنّت پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) قضاوت می‌کند.» ^{( 8 )}

و این حکایت از آگاهی و شناخت عمیق از آیات قرآن و روایات اهل‌بیت(علیهم السلام) دارد زیرا که امر قضاوت امری دشوار و سنگین است.

4. مبارزه با بدعت ها

بدعت در مقابل «سنّت» و به معنی نوآوری در دین و داخل کردن اندیشه‌ها و آراء شخصی در دین و دینداری است.

امام علی(علیه السلام) در معرفی بدعت گذاران فرمود:

«بدعت گذاران کسانی هستند که با فرمان خدا و کتاب او و پیامبرش مخالفت می‌ورزند و براساس رأی و هواهای نفسانی خود عمل می‌کنند هر چند شمار آنها بسیار باشد.» ^{( 9 )}

بنابراین بدعت به معنی مخالفت با خدا و کتاب و پیامبر او و حاکم کردن هواهای نفسانی و عمل کردن براساس تمایلات شخصی است و این جز آنست که با الهام از کتاب و سنّت و بر اساس معیارهای الهی تحقیق و تحلیلی نو ارائه شود. بدعت امری است که سنّت و شیوه خدا و پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) را نابود می‌کند و هیچ آفتی برای دین، چنین شکننده و نابود کننده نیست.

امام علی(علیه السلام) فرمود:

«ماهَدَمَ الدّینَ مِثْلُ البِدَعِ^{(0 1 )}؛

هیچ چیز مانند بدعت‌ها دین را ویران و تباه نکرده است.»

و به همین دلیل است که سنت‌مداران وظیفه دارند در مقابل بدعت گذاران قیام کنند و پرده از تزویر و نیرنگ آنها بردارند و راه نادرست آنها را برای مردمان آشکار کنند و بدینگونه از گمراهی مردم جلوگیری کنند.

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمود:

«هرگاه بدعت‌ها در میان امتم آشکار شوند بر عالم است که علم و دانش خود را آشکار سازد، هر کس چنین نکند نفرین خدا بر او باد!» ^{( 11 )}

با تأسف باید گفت که پس از پیامبر و راه روشن او، چه بدعت‌ها که در دین نگذاشتند و چه انحرافها و کجی‌ها که در مسیر دینداری پدید نیاوردند و چه گمراهی‌ها که در برابر مردم نگشودند! و بدین سان چهره دین را واژگونه ساختند و رخسار تابناک آئین را به حجابهای هواها و سلیقه‌های شخصی پوشاندند و هر چند امامان معصوم(علیهم السلام) و به دنبال ایشان عالمان دین کوشیدند ولی همچنان راه بدعت گذاری و سنّت سوزی باز ماند و در دوران غیبت بیشتر شد.

و اکنون عالم در انتظار است که صاحب مکتب و موعود قرآن بیاید و در سایه سار حکومت او سنت‌ها زنده گردیده و بدعت‌ها برچیده شود. و بی شک در رأس برنامه‌های اصلاحی او مبارزه با بدعت‌ها و گمراهی هاست تا زمینه‌های هدایت و رشد و تعالی بشر فراهم گردد.

امام باقر(علیه السلام) در ضمن سخنی بلند در توصیف زمان ظهور آن حضرت فرمود:

«... وَلایتْرُکُ بِدْعَةً اِلاّ اَزالَها وَ لاسُنَّةً اِلاّ اَقامَها... ^{(2  1 )} ؛

هیچ بدعتی را وانگذارد مگر اینکه آن را از ریشه برکند و از هیچ سنّتی نمی‌گذرد مگر اینکه آن را بر پا خواهد فرمود.»

ب. برنامه اقتصادی

از شاخصه‌های یک جامعه سالم، اقتصاد سالم است. اگر از منابع ثروت در جامعه به درستی استفاده شود و امکانات تولید و توزیع در اختیار عده‌ای خاص نباشد بلکه حکومت به همه قشرها توجه کرده و برای همه امکانِ بهره گیری از سرمایه‌ها را فراهم کند، جامعه‌ای ساخته می‌شود که امکان رشد معنوی نیز در آن بیشتر است. در قرآن کریم و روایات معصومین(علیهم السلام) نیز به جنبه اقتصادی و بهینه سازی وضع معیشتی مردم توجه شده است. بنابراین در حکومت قرآنی حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) برای اقتصاد جهان برنامه جامعی تدوین شده است که بر اساس آن اولا امر تولید سامان می‌یابد و از منابع طبیعی و مواهب خدایی بهترین بهره برداری می‌شود و ثانیاً ثروت به دست آمده به شکل عادلانه بین همه طبقات توزیع می‌گردد.

بجاست در این‌باره به روایات نیم نگاهی بیندازیم.

1. بهره وری از منابع طبیعی

یکی از مشکلات بخش اقتصاد، استفاده نکردن صحیح و بجا از مواهب الهی است. نه از تمام ظرفیت خاک استفاده می‌شود و نه از آب به درستی در راه احیاء زمین بهره برداری می‌گردد. در زمان امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) و به برکت حکومت حقّ او آسمان، سخاوتمندانه می‌بارد و زمین بی دریغ بار می‌دهد.

امام علی(علیه السلام) فرمود:

«... وَلَوْ قَدْ قامَ قائمُنا لاََنْزَلَتِ السَّماءُ قَطْرَها وَ لاََخْرَجَتِ اْلاَرْضُ نَباتَها... ^{( 1 )}

و چون قائم ما قیام کند، آسمان باران می‌ریزد و زمین گیاه بیرون می‌آورد...».

در زمان حاکمیت آخرین حجّت حقّ همه زمین و امکانات آن در اختیار امام خوبان قرار می‌گیرد تا سرمایه‌ای کلان برای پی ریزی اقتصادی سالم فراهم شود.

امام باقر(علیه السلام) فرمود:

«...تُطْوی لَهُ الاَْرْضُ وَ تَظْهَرُ لَهُ الْکُنُوزُ... ^{( 2 )}

زمین برای او پیچیده می‌شود (در لحظه‌ای از نقطه‌ای به نقطه دیگر می‌رود) و تمام گنجهای آن برای او آشکار می‌گردد.»

2. توزیع عادلانه ثروت

از مهمترین عوامل اقتصاد بیمار در جوامع بشری، انباشته شدن ثروت در نزد گروهی خاصّ است. همیشه اینگونه بوده است که افراد یا جمعیت هایی که برای خود ـ به هر دلیل ـ امتیازی قائل بوده‌اند بر انبارهای ثروت عمومی چنگ انداخته و آن را در جهت منافع شخصی و گروهی به کار برده‌اند. امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) با اینان مقابله خواهد کرد و ثروت همگانی را در اختیار همگان خواهد گذاشت و عدالت علوی را به همه نشان خواهد داد.

امام باقر(علیه السلام) فرمود:

«اِذا قامَ قائمُ اَهْلِ الْبَیتِ قَسَّمَ بِالسَّویة وَعَدَلَ فِی الرَّعِیةِ... ^{( 3 )}

وقتی قائم خاندان پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) قیام کند (اموال را) به مساوی تقسیم می‌کند و در میان خلق به عدالت رفتار می‌کند.»

در زمان آن حضرت اصل مساوات و برابری به اجرا در می‌آید و همگان از حقوق انسانی و الهی خود بهره مند می‌شوند.

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمود:

«شما را به مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) بشارت می‌دهم که در امّت من برانگیخته خواهد شد... او اموال را به درستی تقسیم می‌کند. کسی پرسید: مراد چیست؟ فرمود: یعنی بین مردم مساوات را اجرا خواهد کرد.» ^{( 4 )}

و ره آورد این مساوات در سطح جامعه آن است که فقر و تهیدستی ریشه کن گردیده و فاصله‌های طبقاتی برچیده می‌شود.

امام باقر(علیه السلام) فرمود: «... امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) میان مردم به مساوات رفتار می‌کند به گونه‌ای که کسی پیدا نشود که نیازمند زکات باشد.» ^{( 5 )}

3. عمران و آبادانی

در حکومت‌های بشری، بخش هایی از محیط زندگی آباد می‌شود که به نحوی در ارتباط با حاکمان و اطرافیان و همفکران ایشان و یا طبقه اشراف و بزرگان و صاحب نفوذها باشد و بقیه طبقات فراموش می‌شوند ولی در حکومت امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) که امر تولید و توزیع ساماندهی می‌گردد همه جا به نعمت و آبادانی می‌رسد.

امام باقر(علیه السلام) در توصیف روزگار امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) فرمود:

«... فَلا یبْقی فِی الاَْرْضِ خَرابٌ اِلاّعُمِّرَ...». ^{( 6 )}

در تمام زمین هیچ ویرانه‌ای نمی‌ماند جز اینکه آباد می‌گردد.

ج. برنامه اجتماعی

یکی از ابعاد اصلاح ساختار جامعه بشری، پرداختن به برنامه‌های اجتماعی است. در حکومت دادگستر بزرگ عالم، برای سامان بخشی اجتماع، برنامه هایی بر اساس تعالیم قرآن و سنّت اهل‌بیت(علیهم السلام) در نظر گرفته شده است که به سبب اجرای آنها محیط زندگی، زمینه‌ای آماده برای رشد و تعالی افراد خواهد بود. در جهانی که تحت حاکمیت الهی است خوبی‌ها ترویج می‌شود و از بدی‌ها نهی می‌گردد و با بدکاران برخورد قانونی می‌شود و نیز حقوق اجتماعی افراد به مساوات پرداخت می‌شود و عدالت اجتماعی به معنی واقعی آن پیاده می‌گردد.

بجاست به روایات مراجعه کنیم و جلوه‌ای از آن دنیای زیبا را مشاهده کنیم:

1. احیاء و گسترش امر به معروف و نهی از منکر

در حکومت جهانی امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) فریضه بزرگ امر به معروف و نهی از منکر به صورت گسترده به اجرا گذاشته خواهد شد. همان واجبی که قرآن کریم بر آن تأکید ورزیده و آن را از ویژگی‌های امت اسلامی به عنوان برگزیده امت‌ها شمرده است. ^{( 1 )}

همان امری که به سبب آن همه واجبات الهی اقامه می‌گردد^{( 2 )} و واگذاشتن آن عامل اساسی در هلاکت و نابودی خوبی‌ها و رشد و زیادی بدی‌ها در اجتماعات بوده است.

و از بهترین و والاترین مراتب امر به معروف و نهی از منکر آن است که رئیس حکومت و کارگزاران آن امر کننده به خوبی‌ها و بازدارنده از زشتی‌ها باشند.

امام باقر(علیه السلام) فرمود:

«اَلْمَهدی وَ اصْحابُهُ... یأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ ینْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ^{( 3 )}؛

مهدی و یاران او... امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند.»

2. مبارزه با فساد و رذائل اخلاقی

نهی از منکر که یکی از شاخصه‌های حکومت الهی است تنها به زبان نخواهد بود بلکه در عمل با منکرات و زشتی‌ها مقابله خواهد شد تا جایی برای فساد و رذائل اخلاقی در جامعه نماند و محیط زندگی از زشتی‌ها پاک گردد.

در دعای ندبه که آهنگ فراق و نوای جدایی از یار غایب است می‌خوانیم:

«اَینَ طامِسُ آثارَ الزَّیغِ وَالاَْهْواءِ، أَینَ قاطِعُ حَبائلَ الْکِذْبِ وَالاِْفْتِراءِ^{(4 )}؛

کجاست آنکه آثار گمراهی و هوی و هوس را نابود خواهد ساخت؟ کجاست آنکه ریسمانهای دروغ و افتراء را ریشه کن کند؟»

3. اجرای حدود الهی

برخورد با مفسدان و تبهکاران جامعه، شیوه‌های گوناگون دارد. در حکومت امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) از سویی با شیوه‌های فرهنگی و تعلیم معارف و تحکیم عقائد و ایمان، فاسقان و بزهکاران را به راه صلاح و راستی برمی گردانند و از سوی دیگر با تأمین نیازهای مشروع و معقول زندگی و اجرای عدالت اجتماعی، راه را بر فساد و تباهی می‌بندند ولی آنها که با وجود همه اینها راه تجاوز به حقوق دیگران و زیرپاگذاشتن احکام الهی را می‌پیمایند و چارچوب قانون را نمی‌پذیرند، با اینها به گونه‌ای شدید برخورد می‌شود که سدّ راه تبهکاری آنها گردد و نیز از ادامه روند فساد در جامعه توسط دیگران جلوگیری شود و آن اجرای حدود الهی درباره مفسدان است که حدّ و مرز آن در قوانین کیفری اسلام بیان گردیده است.

در روایت بلندی از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) که حضرت جواد(علیه السلام) نقل کرده است، در ضمن بیان خصوصیات امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) آمده است:

«او حدود الهی را اقامه (و اجرا) خواهد کرد.» ^{( 5 )}

 4. عدالت قضایی

در رأس برنامه‌های حکومتی امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در سطح جامعه، اجرای عدالت در همه بخش هاست و اوست که همه عالم را، پر از عدالت و دادگری می‌کند همانگونه که از ظلم و ستم آکنده باشد. و یکی از مهمترین حوزه‌های اجرای عدالت، بخش قضاوت است و این همان بخشی است که بیشترین ظلم‌ها و حق کشی‌ها در آن شده است. اموال، به ناحق مصادره گشته و خونها، به ناحق ریخته شده و آبروی بی گناهان به خطر افتاده است! در محاکم قضایی دنیا، بیشترین ظلم بر مستضعفان عالم شده است و احکام صادره از آنها تحت تأثیر نفوذ قدرتمندان و حاکمان ستمگر، مال و جان افراد و گروههای بسیاری را به ناحق نابود کرده است. قاضیان دنیا طلب نیز برای جلب منافع مادّی برای خود و وابستگانشان حکم‌های ظالمانه بسیاری را نوشته و اجرا کرده‌اند و خلاصه اینکه چه بسیار بی گناهی که به چوبه دار آویخته شده است و چه بسا تبهکار و مجرمی که قانون خدا درباره او اجرا نگردیده است.

حاکمیت عدل گستر امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) پایان همه ظلم‌ها و نهایت همه حق کشی هاست. او که مظهر عدالت پروردگار است، محکمه هایی دادگستر ایجاد می‌کند و قاضیانی صالح و مُجریانی دقیق و خدا ترس می‌گمارد تا به هیچ کس در هیچ جای عالم کمترین ستمی نرود.

حضرت رضا(علیه السلام) در ضمن روایتی بلند در توصیف امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) و دوران طلائی ظهورش فرمود:

«فَاِذا خَرَجَ اَشْرَقَتِ الاَْرْضُ بِنُورِ رَبِّها وَ وَضَعَ میزانَ الْعَدْلِ بَینَ النّاسِ فَلا یظْلِمُ اَحَدٌ اَحَداً^{( 6 )}؛

وقتی او قیام کند زمین به نور پروردگار روشن گردد و آن حضرت ترازوی عدالت در میان خلق نهد پس (چنان عدالت را جاری کند که) هیچ کس بر دیگری ظلم و ستم روا ندارد.»

از این روایت دانسته می‌شود که عدالت قضایی حضرت چنان گسترده و دقیق است که راه را بر ظالمان و سودجویان می‌بندد و از تکرار ظلم و ستم و عادی شدن تجاوز به حق دیگران، جلوگیری می‌کند.

خلاصه درس

 
مهم ترین برنامه‌های فرهنگی امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) عبارت است از: احیاء کتاب و سنت، گسترش اخلاق، شکوفای علم و مبارزه با بدعت ها.

برنامه حضرت در عرصه اقتصاد، بهره وری کامل از منابع طبیعی و گسترش عمران و آبادی جهان است.

برنامه حکومتی حضرت در عرصه اجتماعی، احیاء امر به معروف و نهی از منکر و اجرای الهی در جامعه است.

نمونه سوالات آزمون رایحه انتظار (آزمون یازدهم)

آزمون اول

1 -	منطقه ای که لشکر سفیانی به کام زمین می رود ونابود می گردد. (امتیاز : 5)
	مکه معظمه
	بیداء
	عراق
	فلسطین
2 -	حضرت عیسی (ع) چگونه فضیلت و برتری حضرت مهدی عج بر خود را به همگان اعلام می کند؟ (امتیاز : 5)
	بیعت کردن با حضرت مهدی (ع) و اطاعت کردن حضرت مهدی از ایشان
	با پیروی از حضرت مهدی (عج)
	با نماز خواندن پشت سر حضرت مهدی (ع)
	پاسخ اول و دوم صحیح است.
3 -	کدام گزینه، دنباله آیه را تکمیل می کند «هو الذی ارسل رسوله بالهدی و دین الحق» (امتیاز : 5)
	اعملوا ان الله یحیی الارض بعد موتها
	لیظهره علی الدین کلّه و لو کره المشرکون
	لیظهره علی الدین کلّه و لو کره الکافرون
	الله یحیی الارض بعد موتها
4 -	کدام یک از موارد زیر از سپاهیان امام زمان (عج)به شمار می رود؟ (امتیاز : 5)
	مومنان راستین
	فرشتگان الهی
	رعب وهراس
	همه موارد

آزمون دوم

1 -	امتیاز بنی آدم از حیوانات: (امتیاز : 5)
	داشتن شعور
	شکر گزاری خدا
	حیات معنوی
	هر سه
2 -	منطقه ای که لشکر سفیانی به کام زمین می رود ونابود می گردد. (امتیاز : 5)
	مکه معظمه
	بیداء
	عراق
	فلسطین
3 -	پس از ظهور وقتی یاران اصلی حضرت به .........نفر رسید ایشان قیام خود را از مکه آغاز می نمایند. (امتیاز : 5)
	313
	100000
	1313
	هزاران
4 -	بزرگترین ره آورد حاکمیت الهی که ضامن سلامت رشد انسان در سیر مادی و معنوی است چیست؟ (امتیاز : 5)
	عبادت
	ایمان
	عدالت
	هر سه

آزمون سوم

1 -	سر پنهان بودن زمان ظهورچیست؟ (امتیاز : 5)
	تداوم امید
	استمرار زمینه سازی
	بدا پذیر بودن زمان ظهور
	همه موارد
2 -	ظهورحضرت مهدی (عج) با فاصله کوتاهی بعد ازکدام واقعه صورت می گیرد. (امتیاز : 5)
	خروج سفیانی
	صیحه آسمانی
	شهادت نفس زکیه
	خروج یمانی
3 -	کدام گزینه درباره هدف از آفرینش صحیح است؟ (امتیاز : 5)
	هدف از آفرینش مجموعه هستی تلاش و کوشش است.
	هدف از آفرینش مجموعه هستی رسیدن به بهشت است.
	هدف از آفرینش مجموعه هستی کمال و نزدیکی هر چه بیشتر انسان به خداوند است.
	هدف از آفرینش مجموعه هستی حکومت اولیای خدا بر زمین است.
4 -	بعد از اضافه شدن ده روز دیگر به دعوت پروردگار برای حضرت موسی چه عملی از قوم موسی باعث شد انچه مردم نباید انجام می دادند(از دین برگشتن) انجام دادند؟ (امتیاز : 5)
	گفتند موسی به وعده خود وفا نکرد.
	بعد از اضافه شدن ده روز دیگر، گفتند موسی از دین برگشته.
	صبر کردند تا موسی بیاید.
	تصمیم به قتل موسی گرفتند.

آزمون چهارم

1 -	کدامیک از گزینه ها از القاب امام عصر (عج) نیست؟ (امتیاز : 5)
	المؤمًّل
	العدل المنتظر
	یحیی الارض بعد موتها
	القائم
2 -	امام باقر علیه السلام می فرماید:«قائم ما به وسیله ...... یاری می شود.» (امتیاز : 5)
	نزول فرشتگان
	مردم باایمان
	رُعب ( وحشت در دل دشمنان)
	سلاح پیشرفته
3 -	ایمان یهودیان به حضرت چه زمانی اتفاق می افتد؟ (امتیاز : 5)
	بعد از طرح مباحث فکری برای راهنمایی آنها
	بعد از ظهور معجزات
	بعد خارج کردن الواح تحریف نشده تورات
	بعد از نمار خواندن حضرت عیسی علیه السلام پشت سر امام زمان علیه السلام
4 -	حضرت عیسی (ع) چگونه فضیلت و برتری حضرت مهدی عج بر خود را به همگان اعلام می کند؟ (امتیاز : 5)
	بیعت کردن با حضرت مهدی (ع) و اطاعت کردن حضرت مهدی از ایشان
	با پیروی از حضرت مهدی (عج)
	با نماز خواندن پشت سر حضرت مهدی (ع)
	پاسخ اول و دوم صحیح است.

آزمون پنجم

1 -	فرود آمدن حضرت عیسی ار آسمان بعد از کدام واقعه صورت می گیرد؟ (امتیاز : 5)
	فتح مکه
	فتح بیت المقدس
	فتح مکه
	تسلط بر عراق
2 -	امام باقر علیه السلام می فرماید:«قائم ما به وسیله ...... یاری می شود.» (امتیاز : 5)
	نزول فرشتگان
	مردم باایمان
	رُعب ( وحشت در دل دشمنان)
	سلاح پیشرفته
3 -	کدام گزینه درباره هدف از آفرینش صحیح است؟ (امتیاز : 5)
	هدف از آفرینش مجموعه هستی تلاش و کوشش است.
	هدف از آفرینش مجموعه هستی رسیدن به بهشت است.
	هدف از آفرینش مجموعه هستی کمال و نزدیکی هر چه بیشتر انسان به خداوند است.
	هدف از آفرینش مجموعه هستی حکومت اولیای خدا بر زمین است.
4 -	امام زمان علیه السلام علاوه بر یاران وفادار و مومن، امداد فرشتگان الهی مانند پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله) از ..... مدد می گیرد. (امتیاز : 5)
	رعب و وحشت
	سلاح های هسته ای
	شمشیر ونیزه
	دعوت به همکاری

آزمون ششم

1 -	ایمان یهودیان به حضرت چه زمانی اتفاق می افتد؟ (امتیاز : 5)
	بعد از طرح مباحث فکری برای راهنمایی آنها
	بعد از ظهور معجزات
	بعد خارج کردن الواح تحریف نشده تورات
	بعد از نمار خواندن حضرت عیسی علیه السلام پشت سر امام زمان علیه السلام
2 -	امام باقر علیه السلام در پاسخ این سوال که «آیا ظهور وقت مشخصی دارد» امام ضمن پرهیز از این کار چه مثالی تاریخی آوردند؟ (امتیاز : 5)
	هنگامی که بر دعوت سی روزه پرودگار ده روز دیگر اضافه گردید.گفتند مو.سی به وعده خود وفا نکرد.
	حضرت صالح بعد از اینکه از زندگی غائبانه خود برگشت کروهی از مردم او را انکار و گروهی او را تصدیق و گروهی به او شک کردند.
	حضرت ادریس وقتی که قسمتی از زندگی خود را غیبت کرد مردم اورا انکار نکردند.
	حضرت ابراهیم هنگامی که پادشاه سرکش او را از شهر بیرون کرد،دوباره غیبت کرد.
3 -	بزرگترین ره آورد حاکمیت الهی که ضامن سلامت رشد انسان در سیر مادی و معنوی است چیست؟ (امتیاز : 5)
	عبادت
	ایمان
	عدالت
	هر سه
4 -	هدف از آفرینش مجموعه بزرگ هستی: (امتیاز : 5)
	عبادت حق تعالی
	کمال و نزدیکی به حضرت حق تعالی
	معرفت حق تعالی
	رسیدن به بهشت و دوری از جهنم

آزمون هفتم

1 -	هدف از آفرینش مجموعه بزرگ هستی: (امتیاز : 5)
	عبادت حق تعالی
	کمال و نزدیکی به حضرت حق تعالی
	معرفت حق تعالی
	رسیدن به بهشت و دوری از جهنم
2 -	امتیاز بنی آدم از حیوانات: (امتیاز : 5)
	داشتن شعور
	شکر گزاری خدا
	حیات معنوی
	هر سه
3 -	ظهورحضرت مهدی (عج) با فاصله کوتاهی بعد ازکدام واقعه صورت می گیرد. (امتیاز : 5)
	خروج سفیانی
	صیحه آسمانی
	شهادت نفس زکیه
	خروج یمانی
4 -	بزرگترین زخم پیکر جامعه بشری در طول تاریخ: (امتیاز : 5)
	ظلم و ستم موجود در اجتماعات انسانی
	بی دینی
	بی هویتی
	بی اعتقادی به خدا

آزمون هشتم

1 -	هدف از آفرینش مجموعه بزرگ هستی: (امتیاز : 5)
	عبادت حق تعالی
	کمال و نزدیکی به حضرت حق تعالی
	معرفت حق تعالی
	رسیدن به بهشت و دوری از جهنم
2 -	تفسیر امام کاظم (ع) از آیه «اعلموا ان الله یحیی الارض بعد موتها» چیست؟ (امتیاز : 5)
	زنده کردن زمین به وسیله باران
	حیات قلوب
	زنده شدن زمین به سبب جان گرفتن عدل در جامعه
	هر سه پاسخ صحیح است.
3 -	فرود آمدن حضرت عیسی ار آسمان بعد از کدام واقعه صورت می گیرد؟ (امتیاز : 5)
	فتح مکه
	فتح بیت المقدس
	فتح مکه
	تسلط بر عراق
4 -	منطقه ای که لشکر سفیانی به کام زمین می رود ونابود می گردد. (امتیاز : 5)
	مکه معظمه
	بیداء
	عراق
	فلسطین

آزمون نهم

1 -	تفسیر امام کاظم (ع) از آیه «اعلموا ان الله یحیی الارض بعد موتها» چیست؟ (امتیاز : 5)
	زنده کردن زمین به وسیله باران
	حیات قلوب
	زنده شدن زمین به سبب جان گرفتن عدل در جامعه
	هر سه پاسخ صحیح است.
2 -	این سخن از کیست؟و در کجا ارائه می گردد؟ ای مردم ما از خدای توانا یاری می طلبیم و نیر هر کس از جهانیان را که به ندای ما پاسخ دهد به یاوری می خوانیم (امتیاز : 5)
	امام صادق علیه اسلام در مسجد مدینه
	امام مهدی در کنارکعبه
	پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله) در کنار کعبه
	امام حسین علیه السلام در کربلا
3 -	کدام یک از مناطق ذیل در زمان قیام تحت سلطه سفیانی قرار دارد؟ (امتیاز : 5)
	سوریه
	اردن
	فلسطین
	همه موارد
4 -	تأثیر نماز خواندن حضرت عیسی پشت سر امام زمان (عج) چیست؟ (امتیاز : 5)
	اعتراض مسیحیان به حضرت عیسی(ع)
	ایمان آوردن بسیاری از مسیحیان
	امضای پیمان صلح مسیحیان با امام عصر (عج)
	جنگ مسیحیان با امام زمان(عج)

آزمون دهم

1 -	پس از فتح بیت المقدس بدست امام عصر (عج) چه اتفاقی می افتد؟ (امتیاز : 5)
	پیمان صلح با یهودیان منعقد می شود.
	حضرت عیسی (ع) از آسمان نزول می کند.
	حضرت بدنبال فتح اروپا می رود.
	حضرت بدنبال تشکیل حکومت می رود.
2 -	امام باقر علیه السلام می فرماید:«قائم ما به وسیله ...... یاری می شود.» (امتیاز : 5)
	نزول فرشتگان
	مردم باایمان
	رُعب ( وحشت در دل دشمنان)
	سلاح پیشرفته
3 -	کدام یک از موارد زیر از سپاهیان امام زمان (عج)به شمار می رود؟ (امتیاز : 5)
	مومنان راستین
	فرشتگان الهی
	رعب وهراس
	همه موارد
4 -	مسیر قیام امام زمان (عج) به ترتیب عبارتند از: (امتیاز : 5)
	مدینه- مکه – عراق
	مکه- مدینه- عراق
	عراق – مکه – مدینه
	عراق –مدینه- مکه

آزمون یازدهم

1 -	امام زمان علیه السلام علاوه بر یاران وفادار و مومن، امداد فرشتگان الهی مانند پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله) از ..... مدد می گیرد. (امتیاز : 5)
	رعب و وحشت
	سلاح های هسته ای
	شمشیر ونیزه
	دعوت به همکاری
2 -	امام باقر علیه السلام در پاسخ این سوال که «آیا ظهور وقت مشخصی دارد» امام ضمن پرهیز از این کار چه مثالی تاریخی آوردند؟ (امتیاز : 5)
	هنگامی که بر دعوت سی روزه پرودگار ده روز دیگر اضافه گردید.گفتند مو.سی به وعده خود وفا نکرد.
	حضرت صالح بعد از اینکه از زندگی غائبانه خود برگشت کروهی از مردم او را انکار و گروهی او را تصدیق و گروهی به او شک کردند.
	حضرت ادریس وقتی که قسمتی از زندگی خود را غیبت کرد مردم اورا انکار نکردند.
	حضرت ابراهیم هنگامی که پادشاه سرکش او را از شهر بیرون کرد،دوباره غیبت کرد.
3 -	بزرگترین ره آورد حاکمیت الهی که ضامن سلامت رشد انسان در سیر مادی و معنوی است چیست؟ (امتیاز : 5)
	عبادت
	ایمان
	عدالت
	هر سه
4 -	بزرگترین زخم پیکر جامعه بشری در طول تاریخ: (امتیاز : 5)
	ظلم و ستم موجود در اجتماعات انسانی
	بی دینی
	بی هویتی
	بی اعتقادی به خدا

رایحه انتظار (درس یازدهم)

ظهور

وقتی سخن از ظهور به میان می‌آید احساس دلپذیری به آدمی دست می‌دهد. گویی در فضای باغی سبز و کنار نهری جاری نشسته است و به آواز خوش بلبلان گوش می‌دهد. آری ظهور زیبائی‌ها و انتشار خوبی‌ها جان و تن خستگان را نشاط می‌بخشد و برق شادی در چشمان امیدواران روشن می‌کند.

در این بخش درباره ظهور مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) و آنچه در سایه سار حضور عینی او رخ خواهد داد سخن می‌گوییم و به تماشای جمال بی مثالش بی‌حجاب غیبت می‌نشینیم.

زمان ظهور

یکی از سئوالاتی که همواره ذهن بسیاری از مردم را به خود مشغول کرده این است که امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) چه زمانی ظهور می‌کند و آیا برای ظهور وقتی تعیین شده است؟

پاسخ این است که بر اساس سخنان پیشوایان دینی زمان ظهور بر مردم مخفی است.

امام صادق(علیه السلام) در این باره فرمود:

«ما نه در گذشته برای ظهور وقتی را تعیین کردیم و نه در آینده وقت تعیین می‌کنیم^{( 1 )}».

بنابراین کسانی که برای ظهور، زمان مشخصی را تعیین می‌کنند فریب‌کار و دروغگو هستند این مطلب در روایات مورد تأکید قرار گرفته است.

امام باقر(علیه السلام) به یکی از اصحاب خود که از زمان ظهور سؤال کرد فرمود:

«وقت گذاران دروغ می‌گویند، وقت گذاران دروغ می‌گویند وقت گذاران دروغ می‌گویند.» ^{( 2 )}

از اینگونه روایات به خوبی می‌توان فهمید که همواره کسانی بوده‌اند که با انگیزه‌های شیطانی برای ظهور، زمان تعیین می‌کرده‌اند و چنین افرادی در آینده هم وجود خواهند داشت. به همین جهت پیشوایان معصوم(علیه السلام) از شیعیان خواسته‌اند که در برابر وقت گذاران بی تفاوت نباشند بلکه آنها را تکذیب نمایند.

امام صادق(علیه السلام) در این زمینه به یکی از اصحاب خود فرمود:

«از تکذیب کردن کسی که برای ظهور وقت تعیین می‌کند هیچ پروایی نداشته باش چرا که ما برای کسی وقت ظهور را تعیین نکرده ایم.» ^{( 3 )}

راز نهان بودن زمان ظهور

چنانکه گفته شد بر اساس اراده خداوند حکیم زمان ظهور بر ما مخفی است و بدون تردید این مسأله به جهت حکمت هایی است که برخی از آنها را می‌آوریم:

تداوم امید

وقتی زمان ظهور پنهان باشد نور امید در دل منتظران همه عصرها باقی خواهد ماند و با این امید پیوسته و مداوم است که می‌توانند در برابر سختی‌ها و فشارهای دوران غیبت مقاومت کنند. به راستی اگر به شیعیان سده‌های گذشته گفته می‌شد که ظهور در زمان شما رخ نمی‌دهد بلکه در آینده دور اتفاق خواهد افتاد، آنها با کدام امید در برابر فتنه‌های روزگار خود مقاومت می‌کردند و چگونه می‌توانستند گذرگاه‌های سخت دوران غیبت را به سلامت پشت سر بگذارند؟

زمینه سازی

بدون تردید انتظار سازنده که از مهم ترین عوامل فعالیت و پویایی است تنها در سایه مخفی بودن زمان ظهور شکل خواهد گرفت زیرا با مشخص بودن زمان ظهور کسانی که می‌دانند ظهور را درک نمی‌کنند انگیزه‌ای برای تحرک و زمینه سازی نخواهند داشت و به سکون و رکود روی خواهند آورد.

حال آنکه با پنهان بودن زمان ظهور، انسان‌های همه عصرها و دوران‌ها به امید اینکه ظهور را در زمان خود ببینند تلاش می‌کنند تا زمینه‌های ظهور را فراهم کنند و جامعه خود را به جامعه‌ای صالح و پویا تبدیل نمایند.

به علاوه در صورت معین بودن وقت ظهور چنانچه برای مصالحی ظهور در زمان وعده داده شده رخ ندهد چه بسا افرادی در اصل اعتقاد به امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) دچار تردید شوند.

امام باقر(علیه السلام) در پاسخ این سؤال که آیا ظهور وقت مشخّصی دارد فرموده است:

«کسانی که وقت تعیین می‌کنند دروغ می‌گویند، (و این سخن را تکرار فرمود) زمانی که موسی(علیه السلام) به دعوت پروردگار به مدت سی روز از میان قوم خود بیرون رفت و خداوند بر آن سی روز، ده روز دیگر افزود قوم او گفتند: موسی به وعده خود وفا نکرد و آنچه نباید می‌کردند، کردند. ]از دین برگشتند و گوساله پرست شدند^{( 1 )} [».

هنگامه قیام

همه می‌خواهند بدانند که در جریان قیام جهانی امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) چه حوادثی روی می‌دهد، حرکت امام از کجا و چگونه آغاز می‌شود، شیوه برخورد امام با گروه‌های مخالف چگونه است و بالاخره چگونه آن حضرت بر تمامی جهان غلبه خواهد کرد و رشته امور جهان را به دست خواهد گرفت این‌گونه سؤال‌ها فکر و اندیشه هر انسانِ مشتاق ظهور را به خود مشغول می‌کند. ولی واقعیت این است که سخن گفتن درباره حوادث مربوط به ظهور کاری بسیار مشکل است؛ چون گزارش دادن از آینده و اتفاقاتی است که هنوز واقع نشده است و به طور طبیعی نمی‌توان اطلاع دقیقی از آن رویدادها داشت.

بنابراین آنچه در این بخش می‌آوریم حوادث و رخدادهای روزگار ظهور امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) است که برابر روایات در کتاب‌های متعدد نقل گردیده است و تنها می‌تواند دور نمایی کلّی از رویدادهای ایام ظهور را پیش روی خوانندگان ترسیم کند.

چگونگی قیام

وقتی ظلم و تباهی چهره عالم را سیاه و ظلمانی کرده است و آنگاه که ستمگران گستره زمین را جولانگه بدی‌ها و نامردی‌ها ساخته‌اند و مظلومان جهان، دست یاری خواهی را به آسمان گشوده اند؛ ناگهان ندایی آسمانی، سیاهی شب را می‌درد و در ماه خدا، رمضان، ظهور موعود بزرگ را بشارت می‌دهد^{( 1 )}، قلب‌ها به تپش می‌افتد و چشم‌ها خیره می‌گردد! شب پرستان، مضطرب و هراسان از طلوع صبح ایمان، در پی راه چاره‌ای هستند و منتظران مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) از هر کسی سراغ کوی یار می‌گیرند و برای دیدار او و حضور در زمره یاوران او سر از پا نمی‌شناسند.

در آن زمان، سفیانی که بر منطقه وسیعی مانند سوریه، اردن و فلسطین سلطه دارد سپاهی را تجهیز می‌کند تا با امام مقابله کند. لشگر سفیانی که در مسیر مکّه به تعقیب امام پرداخته است در محلی به نام بیداء به کام زمین می‌رود و نابود می‌گردد. ^{( 2 )}

پس از شهادت نفس زکیه^{( 3 )} به فاصله کوتاهی، امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در سیمای مردی جوان در مسجدالحرام ظهور می‌کند در حالی که پیراهن مبارک پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) را بر تن دارد و پرچم پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) را به دست گرفته است. او به دیوار کعبه تکیه می‌زند و در بین رکن و مقام^{( 4 )} سرود ظهور را زمزمه می‌کند و پس از حمد و ثنای الهی و درود و سلام بر پیامبر و خاندان او می‌فرماید:

«ای مردم ما از خدای توانا یاری می‌طلبیم و نیز هر کس از جهانیان را که به ندای ما پاسخ دهد به یاوری می‌خوانیم.»

آنگاه خود و خاندانش را معرفی می‌کند و ندا می‌دهد:

«فَاللّه اللّه فینا لاتَخْذُلُونا وَانْصُرُونا ینْصُرْکُمُ اللّهُ تَعالی؛

درباره رعایت حقوق ما، خدا را در نظر بگیرید. ما را ]در میدان عدالت گستری و ستم ستیزی[ تنها نگذارید و یاریمان کنید که خدا شما را یاری خواهد کرد.»

پس از پایان گرفتن سخنان امام، آسمانیان بر زمینیان سبقت می‌گیرند و گروه گروه فرود می‌آیند و با امام بیعت می‌کنند در حالی که پیشاپیش آنها فرشته وحی، جبرئیل با امام دست همراهی می‌دهد. آنگاه 313 ستاره زمینی که از نقاط مختلف عالم به سرزمین وحی آمده‌اند بر گرد خورشید تابناک امامت حلقه زده و پیمان وفا داری می‌بندند و این جریان سبز جاری است تا آنکه ده هزار سرباز جان بر کف در اردوگاه امام(علیه السلام) حضور می‌یابند و با آن فرزند پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) بیعت می‌کنند. ^{( 5 )}

امام(علیه السلام) با خیل یاوران، پرچم قیام را برافراشته و به سرعت بر مکه و اطراف آن مسلط می‌شوند و سرزمین پیامبر را از وجود نااهلان، پاک می‌کنند. آنگاه راهی مدینه می‌شود تا سایه عدالت و مهر را بر آن بگستراند و سرکشان شهر را بر جای خود بنشاند. سپس عازم عراق گشته و شهر کوفه را به عنوان مرکز حکومت جهانی برمی گزیند و از آنجا به مدیریت قیام می‌پردازد و برای دعوت جهانیان به اسلام و زندگی در پرتو قوانین قرآن و در هم کوبیدن بساط ظلم و ستم، یاران و سپاهیان نور را به نقاط مختلف عالم گسیل می‌دارد.

امام(علیه السلام) یک به یک سنگرهای کلیدی جهان را فتح می‌کند زیرا که علاوه بر یارانِ وفادار و مؤمن، از امداد فرشتگان الهی نیز برخوردار است و مانند پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله وسلم) از لشگر رعب و وحشت مدد می‌گیرد و خداوند توانا چنان ترسی از او و یارانش در دل‌های دشمنان می‌افکند که هیچ قدرتی را توان رویارویی با آن حضرت نیست.

امام باقر(علیه السلام) فرمود:

«قائم از ما به وسیله رُعب (وحشت در دل دشمنان) یاری می‌شود.» ^{( 6 )}

گفتنی است یکی از نقاط جهان که به وسیله سپاه امام فتح می‌شود بیت المقدس است^{( 7 )} و پس از آن واقعه بسیار مبارکی اتفاق می‌افتد که در جریان قیام و انقلاب امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) سرنوشت ساز است و جبهه آن حضرت را تقویت می‌کند و آن فرود آمدن حضرت عیسی(علیه السلام) از آسمان است. حضرت مسیح(علیه السلام) که به فرموده قرآن زنده است و در آسمان‌ها به سر می‌برد به زمین می‌آید و پشت سر امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) به نماز می‌ایستد و بدین وسیله فضیلت و برتری پیشوای دوازدهم شیعیان را بر خود و پیروی خود را از امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) به همگان اعلام می‌کند.

پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمود:

«سوگند به آن کس که مرا به حق برانگیخت در حالی که بشارت دهنده مردمان باشم، اگر از عمر دنیا نمانده باشد مگر یک روز، خداوند آن روز را چنان طولانی می‌کند تا فرزندم مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در آن قیام کند، پس از آن عیسی بن مریم(علیه السلام) فرود می‌آید و پشت سر مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) نماز می‌خواند.» ^{( 8 )}

به دنبال این اقدام حضرت عیسی(علیه السلام) بسیاری از مسیحیان که جمعیت فراوانی از جهان را تشکیل می‌دهند به پیشوای شیعیان، ایمان می‌آورند. گویی خداوند، عیسی(علیه السلام) را برای چنان روزی حفظ کرده است تا چراغ هدایتی برای حق طلبان باشد.

البتّه ظهور معجزات به دستِ هدایتگر حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) و طرح مباحث فکری برای راهنمایی بشریت از برنامه‌های انقلاب بزرگ مهدوی است که راه را برای هدایت مردم باز می‌کند.

در همین راستا امام(علیه السلام)، الواح تورات تحریف نشده ـ کتاب مقدس یهود ـ را که در نقاط خاصی از دنیا دفن شده است خارج می‌کند^{( 9 )} و یهودیان که نشانه‌های امامت او را در الواح می‌بینند، به آن حضرت ایمان می‌آورند. و پیروان ادیان دیگر نیز با مشاهده این تحول بزرگ و نیز شنیدن پیام حق امام و دیدن معجزات از آن حضرت، گروه گروه به آن حضرت می‌پیوندند و اینگونه است که وعده حتمی پروردگار محقّق می‌گردد و اسلام عزیز همه عالم را می‌گیرد. همان‌گونه که قرآن کریم بشارت داده است:

Gهُوَالَّذِی اَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدی وَ دینِ الْحَقِّ لِیظْهِرَهُ عَلَی الدّینِ کُلِّه وَلَوْکَرِهَ الْمُشْرِکُونَF^{(0  1 )}؛

و او خدایی است که پیامبرش را با (دلائل) هدایت و دین حق فرستاد تا (سرانجام) آن را بر همه دین‌ها غالب گرداند اگرچه کافران را خوش نیاید.

با توجه به تصویری که ترسیم شد تنها قلدران و ظالمان می‌مانند که حاضر به تسلیم شدن در برابر حق و حقیقت نیستند و این عده در مقابل جریان غالب و اکثریت مؤمنان تاب مقاومت ندارند و با شمشیر عدالت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) به کیفر اعمال ننگین خود خواهند رسید و زمین و اهل آن برای همیشه از شرّ و فساد آنها ایمن خواهد شد.

حکومت امام مهدی علیه السلام

پس از کنار رفتن ابرهای تیره و تار، خورشید جهان افروز رخ می‌نماید و چشمان منتظرِ دشت و دمن را روشنی می‌بخشد.

آری، پس از مبارزه‌ای فراگیر با فساد و تباهی و نامردمی، نوبت به استقرار حاکمیت دادگری می‌رسد و عدالت بر کرسی حکمرانی تکیه می‌زند تا هر کس و هر چیز را در جای خود قرار دهد و سهم هر پدیده‌ای را به مقتضای حقّ و داد بپردازد. و بالاخره جهان و جهانیان شاهد حکومتی خواهند بود که سراسر حق و عدل است و کمترین ستم و ستمگری در گستره آن بر کسی نمی‌رود. حکومتی که مظهر صفات جمال و زیبایی پروردگار عالم است و در ساحت آن، بشر به تمامی آرمان‌های فراموش شده خود دست می‌یابد.

ما در این فصل در چهار محور بحث خواهیم کرد:

1. اهداف حکومت جهانی امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف)

2. راه کارها و برنامه‌های حکومت امام(علیه السلام) در حوزه‌های مختلف

3. دستاوردهای حکومت الهی دادگستر

4. ویژگی‌های حکومت

اهداف حکومت

از آنجا که هدف از آفرینش مجموعه بزرگ هستی، کمال و نزدیکی هر چه بیشتر انسان به منبع همه کمالات یعنی حضرت حق تعالی می‌باشد و برای نیل به این آرمان بزرگ، باید ابزار و وسائل آن فراهم گردد، حکومت جهانی امام عصر(علیه السلام) در پی فراهم آوردن اسباب تقرب الی اللّه و برداشتن موانع از این مسیر است.

البته انسان از دو بُعد جسم و جان ترکیب یافته است و نیازهای او نیز به دو بخش مادی و معنوی تقسیم می‌شود بنابراین برای رسیدن به کمال لازم است در هر دو جهت، حرکتی سنجیده و حساب شده داشته باشد و «عدالت» که ره آورد بزرگ حاکمیت الهی است ضامن سلامتِ رشد انسان در سیر مادی و معنوی است.

بنابراین، اهداف حکومت امام دوازدهم(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در دو محور رشد معنوی و اجرای عدالت و گسترش آن قابل طرح است.

رشد معنوی

برای پی بردن به ارزش و والایی هدف‌های یاد شده، لازم است نگاهی گذرا به حیات بشر در طول حاکمیت طاغوت‌ها بیفکنیم.

در طول زندگی انسان، به دور از حکومت حجّت الهی، معنویت و ارزشهای معنوی چه جایگاهی داشته است؟ آیا جز این است که بشریت گم گشته و راه گم کرده، پیوسته در مسیر انحطاط معنوی گام برداشته و با پیروی از تمایلات نفسانی و وسوسه‌های شیطانی یک یک زیبایی‌ها و خوبیهای حیات خود را به فراموشی سپرده و با دست خود آنها را در گورستان شهوات دفن کرده است؟! پاکی و پاکدامنی، صداقت و درستکاری، تعاون و همکاری، گذشت و ایثار، احسان و نیکوکاری، جای خود را به هواپرستی و شهوترانی، دروغ و دغل بازی، خودمحوری و موقعیت جویی، خیانت و جنایت و زیاده خواهی و افزون طلبی داده است. و در یک کلمه معنویت در زندگی بشر نفس‌های آخر را می‌کشد و در بسیاری از نواحی و برای بسیاری از آدم نماها اثری از آن باقی نمانده است!!

حکومت آخرین ذخیره الهی در راستای زنده ساختن این بخش از وجود انسان گام بر می‌دارد و برای جان بخشیدن به این مرده مردار گشته تلاش می‌کند؛ تا طعم شیرین حیات واقعی و زندگی حقیقی را به آدم‌های مسجودِ ملائک بچشاند و به همگان یادآوری کند که از ابتدا مقرر شده بود که آنان در چنان حیاتی تنفس کنند و عطر پاکی‌ها و خوبی‌ها را با مشام جان، استشمام کنند. چنانکه قرآن می‌فرماید:

Gیا اَیهَا الَّذینَ امَنُوا اسْتَجیبُوا لِلّهِ وَلِلرَّسُول اِذا دَعاکُم لِما یحْییکُم...F^{( 1 )} ؛

ای گروه مؤمنان آنگاه که خداوند و پیامبر، شما را به سوی آنچه شما را زنده می‌کند می‌خوانند، آنها را اجابت کنید و به ندای آنها لبیک گوئید.

بنابراین حیات معنوی که امتیاز بنی آدم از حیوانات است، بخش عمده و قسمت اصلی وجود انسان را تشکیل می‌دهد زیرا که آدمی با برخورداری از همین حیات است که «آدم» نامیده شده است و همین حیات است که او را به خداوند حیات آفرین می‌رساند و به مقام قرب او نائل می‌سازد.

از این رو در زمان حاکمیت ولی پروردگار، این بخش از وجود آدمی سروسامان می‌گیرد و ارزش‌های انسانی در همه ابعاد زندگی رونق و طراوت می‌یابد. صفا و صمیمیت، ایثار و وفا، راستی و درستی و... همه آنچه به عنوان «خوبی» از آن یاد می‌شود، همه جا را فرا می‌گیرد.

البتّه رسیدن به این هدف بزرگ و نقطه درخشان، نیاز به برنامه‌ای دقیق و جامع دارد که در بخش‌های آینده بیان خواهد شد.

عدالت گستری

بزرگترین زخم پیکر جامعه بشری در طول تمامی قرون و اعصار گذشته، ظلم و ستم موجود در اجتماعات انسانی بوده است. بشریت همواره از رسیدن به حقوق خود در عرصه‌های مختلف محروم مانده است و هیچگاه مواهب مادی و معنوی، عادلانه در بین بنی آدم تقسیم نگردیده است. همیشه در کنار شکم‌های انباشته از غذا، گروهی گرسنه مانده‌اند و پیوسته در نزدیکی کاخ‌ها و ویلاهای چند هزار متری، عده‌ای در حاشیه خیابانها و بر سنگفرش پیاده روها خوابیده‌اند. قدرت‌های زر و زور، مردم ضعیف و بیچاره را به بردگی کشیده‌اند و نژاد سفید بر گرده سیاهپوستان ـ تنها به جرم پوست سیاهشان ـ تازیانه مرگ فرود آورده است و در یک کلام همیشه و همه جا حقوق ضعیفان و بینوایان، پایمال هواها و تمایلات زورمندان و تزویر گران شده است و انسان همیشه در آرزوی دست یافتن به عدالت و مساوات روزشماری کرده است و رسیدن دوران شکوفایی عدالت را به انتظار نشسته است.

نهایت این انتظار، دورانِ سبز حکومت امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) است. او به عنوان بزرگترین رهبر عادل و پیشوای دادگر در پی اجرای عدالت در گستره عالم و در همه زمینه‌های حیات خواهد بود و این حقیقت شیرین در بسیاری از روایات که مژده آمدن او را داده، بیان گردیده است.

امام حسین(علیه السلام) فرمود:

«اگر از دنیا جز یک روز باقی نمانده باشد، خداوند آن روز را طولانی کند تا مردی از فرزندان من قیام کند و زمین را از عدل و داد پر کند پس از آنکه از ستم و بیداد آکنده باشد. این چنین از پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) شنیدم.» ^{( 2 )}

و دهها روایت دیگر داریم که خبر از عدالت جهانی و ریشه کنی ستم و ستمگری در سایه حکومت موعود آخرین داده است.

جالب است دانسته شود که عدالت و دادگری از آشکارترین ویژگی‌های امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) است به گونه‌ای که در بعضی از دعاها به آن لقب گرفته است:

«اَللّهُمَّ وَ صَلِّ عَلی وَلی اَمْرِکَ الْقائِمِ المُؤَمَّل وَالْعَدْلِ الْمُنْتَظَر»

خداوندا به ولی امر خود درود فرست همان که قیام کننده آرمانی و عدالت مورد انتظار همگان است. ^{( 3 )}

آری او عدالت را سرلوحه اهداف انقلاب خویش قرار داده است زیرا که عدالت، زمینه ساز حیات حقیقی در همه ابعاد حیات فردی و اجتماعی است و زمین و اهل آن بدون عدالت مردگان بی روحی هستند که زنده پنداشته می‌شوند.

امام کاظم(علیه السلام) در تفسیر آیه «اِعْلَمُوا اَنّ اللّهَ یحْیی الاَْرْضَ بَعْدَ مَوْتِها»^{( 4 )} فرمود:

«مقصود این نیست که زمین را با باران زنده می‌کند بلکه خداوند مردانی را بر می‌انگیزد که عدالت را زنده می‌کنند پس به سبب جان گرفتن عدل (در جامعه)، زمین زنده می‌شود...» ^{( 5 )}

و تعبیر «زنده شدن زمین» اشاره به آنست که عدالت مهدوی، عدالتی است فراگیر و همه جایی نه در بخشی از محیط‌ها و برای بعضی از افراد.

خلاصة درس

زمان ظهور حضرت به اراده الهی و فراهم شدن زمینه‌های آن وابسته است و لذا در روایات از تعیین  وقت منع شده است.

مخفی بودن زمان ظهور، حکمت‌های فراوانی دارد که تداوم روح امید و افزایش انگیزة زمینه سازی از جمله آن است.

پس از غلبه ظلم و تباهی امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) به امر خداوند ظهور نموده و دعوت جهانی خود را از سرزمین مکه، آغاز می‌کند.

مهم ترین اهداف حکومت حضرت، رشد معنوی و گسترش عدالت در جهان در همه ابعاد است.

نمونه سوالات آزمون رایحه انتظار (آزمون دهم)

آزمون اول

1 -	کدام یک از گزینه های زیر از زمینه های اصلی قیام جهانی حضرت مهدی علیه السلام(شرایط ظهور) است؟ (امتیاز : 5)
	صبرو بردباری – رهبری
	یاران – آمادگی عمومی
	آمادگی عمومی – عبادت وصلابت
	طرح وبرنامه – معرفت واطاعت
2 -	یمانی کیست؟ (امتیاز : 5)
	سرداری از سرزمین یمن است و مردی ناصالح و کافر
	سرداری از سرزمین یمن است و مردی صالح و مؤمن
	سرداری از سرزمین یمن است که اندکی پیش از ظهور قیام می کند
	گزینه ب و ج
3 -	کدام یک از آثار و فوائد دانستن علائم ظهور است؟ (امتیاز : 5)
	نوید بخش فرج آل محمد و برای منحرفان و معاندان هشدار و تذکردهنده است.
	بر نامه ریزی مناسب شیعیان برای مواجهه با اتفاقات آینده است
	معیار خوبی برای تشخیص مدعیان دروغین مهدویت است.
	هر سه گزینه
4 -	به بیان امام صادق (ع)علائم حتمی عبارت است از : (امتیاز : 5)
	خروج سفیانی . یمانی . ندای آسمانی . کشته شدن نفس زکیه و خسف در بیداء.
	خروج سفیانی . خسف در بیداء . خروج دجال . قتل نفس زکیه و صحیفه آسمانی.
	خروج خراسانی . خروج دجال . سفیانی . یمانی و قتل نفس زکیه.
	خسوف و کسوف در غیر موعود. خروج سفیانی. یمانی . قتل نفس زکیه و ندای آسمانی

آزمون دوم

1 -	کدام یک از آثار و فوائد دانستن علائم ظهور است؟ (امتیاز : 5)
	نوید بخش فرج آل محمد و برای منحرفان و معاندان هشدار و تذکردهنده است.
	بر نامه ریزی مناسب شیعیان برای مواجهه با اتفاقات آینده است
	معیار خوبی برای تشخیص مدعیان دروغین مهدویت است.
	هر سه گزینه
2 -	کدام گزینه ها از نشانه های آمادگی عمومی برای ظهور است؟ (امتیاز : 5)
	خواستن فرمانده برای جنگ با دشمنان
	زمانی که همه مردم از عمق جان خواهان عدالت اجتماعی – امنیت اخلاقی وروانی باشند.
	بعد از تجربه کردن همه نظام های بشری و رسیدن به این حقیقت که جانشین خدا در زمین برای حکومت نجات دهنده است.
	همه موارد.
3 -	کدام مورد از «شرایط ظهور» نیست؟ (امتیاز : 5)
	آمادگی و پذیرش عمومی
	یاران
	علائم ظهور
	رهبری
4 -	یاران مهدی بر فراز ...... خدا را تسبیح می کننند، گویی دل هایشان ...است. (امتیاز : 5)
	کوه ها – آهن گداخته
	برج ها - آتش
	اسب ها – پاره های آتش.
	مساجد – حرم خدا

آزمون سوم

1 -	این جمله ازکیست؟«احساس عجز ویأس شدید به وجود مرد سوار بر اسب سفید ضرب المثل ها را هر چه بیشتر دامن می زند» (امتیاز : 5)
	فوکویاما
	تافلر.
	هانری کربن
	کانت
2 -	نفس زکیه به چه معنای است؟ (امتیاز : 5)
	شخص به رشد و کمال رسیده
	انسان پاک و بی گناه
	گزینه یک و دو
	انسان جاودانه
3 -	بین قیام آل محمد (ص) و قتل نفس زکیه چه مدتی فاصله است؟ (امتیاز : 5)
	یک ماه
	15 شب
	یک هفته
	ده روز
4 -	منظور از طرح و برنامه ریزی قیام حضرت چیست؟ (امتیاز : 5)
	تعالیم قرآن
	سنت معصومان
	اسلام ناب
	همه موارد

آزمون چهارم

1 -	این حدیث شریف از کدام امام است:خداوند امتناع دارد از اینکه امور را جز از راه اسباب آن فراهم آورد. (امتیاز : 5)
	امام صادق علیه السلام
	امام رضا علیه السلام
	امام علی علیه السلام
	امام هادی علیه السلام
2 -	یاران مهدی بر فراز ...... خدا را تسبیح می کننند، گویی دل هایشان ...است. (امتیاز : 5)
	کوه ها – آهن گداخته
	برج ها - آتش
	اسب ها – پاره های آتش.
	مساجد – حرم خدا
3 -	به بیان امام صادق (ع)علائم حتمی عبارت است از : (امتیاز : 5)
	خروج سفیانی . یمانی . ندای آسمانی . کشته شدن نفس زکیه و خسف در بیداء.
	خروج سفیانی . خسف در بیداء . خروج دجال . قتل نفس زکیه و صحیفه آسمانی.
	خروج خراسانی . خروج دجال . سفیانی . یمانی و قتل نفس زکیه.
	خسوف و کسوف در غیر موعود. خروج سفیانی. یمانی . قتل نفس زکیه و ندای آسمانی
4 -	گروهی از بنی اسرائیل که از ظلم وستم جالوت به ستوه آمده بودند چه عملی را انجام دادند؟ (امتیاز : 5)
	صبرو بردباری را پیشه خود ساختند.
	همه آنها تا پایان به مبارزه پرداختند.
	از پیامبر خود خواستند که برای آن ها فرماندهی را برگزیند.
	برای فرج و پیروزی از طرف خداوند به دعا و مناجات پرداختند.

آزمون پنجم

1 -	علایم حتمی در بیان امام صادق «علیه السلام» چیست؟ (امتیاز : 5)
	خروج سفیانی ، یمانی، رواج ظلم، طلوع خورشید از مغرب
	خروج سفیانی ، خروج یمانی، قتل نفس زکیه، ندای آسمانی ، فرو رفتن در زمین بیداء
	خروج سفیانی،خروج سید حسنی سید خراسانی ، ندای آسمانی
	خروج سید حسنی، رواج ظلم، ندای آسمانی ، کشته شدن سفیانی
2 -	شروع قیام سفیانی در ماه .... است و پس از تصرف ....به ... حمله می کند. (امتیاز : 5)
	رجب – بیت المقدس- شام
	شعبان - شام – مکه
	رجب - شام- عراق
	همه موارد.
3 -	مقصود امام باقر ع از این حدیث: «قسم به آنکه جانم در دستان اوست اگر بنا بود کارها خود به خود درست شود برای رسول خدا (ص) چنین می شد» چیست؟ (امتیاز : 5)
	امدادهای در قیام حضرت مهدی تاثیر ندارند.
	فقط عوامل و شرایط در قیام حضرت مهدی تاثیر دارند.
	در کنار امدادهای الهی زمینه ها و عوامل و شرایط باید فراهم شود.
	عوامل و شرایط در قیام حضرت مهدی (عج) هیچ تاثیری اصلی ندارند و امدادهای الهی مهمتر است.
4 -	این روایت مربوط به کدام ویژگی از یاران حضرت مهدی است: اولئک هم خیار الامه (امتیاز : 5)
	زهد و پارسای
	جان نثاری و شهادت طلبی
	شجاعت و دلیری
	صبر و بردباری آزمون ششم 1 - کدام یک از گزینه های زیر از صفات یاران حضرت مهدی علیه السلام است؟ (امتیاز : 5) معرفت و اطاعت – صبر و بردباری – علم وتخصص - استکبار طلبی عبادت و صلابت – زهد و پارسایی – شجاعت و دلیری. جان نثاری و شهادت طلبی – اتحاد و همدلی – قدرت و مهارت بیان پاسخ دوم و سوم صحیح است. 2 - علایم حتمی در بیان امام صادق «علیه السلام» چیست؟ (امتیاز : 5) خروج سفیانی ، یمانی، رواج ظلم، طلوع خورشید از مغرب خروج سفیانی ، خروج یمانی، قتل نفس زکیه، ندای آسمانی ، فرو رفتن در زمین بیداء خروج سفیانی،خروج سید حسنی سید خراسانی ، ندای آسمانی خروج سید حسنی، رواج ظلم، ندای آسمانی ، کشته شدن سفیانی 3 - بین قیام آل محمد (ص) و قتل نفس زکیه چه مدتی فاصله است؟ (امتیاز : 5) یک ماه 15 شب یک هفته ده روز 4 - حضرت علاوه بر ...نفر یار ویژه از لشکری ...نفری نیز برخوردار است. (امتیاز : 5) 113- 1000 313 – 100000 313 – 10000 1313- 1000 آزمون هفتم 1 - کدام گزینه از علائم قیام امام زمان (عج) است؟ (امتیاز : 5) خروج دجال ، خورشید گرفتگی و ماه گرفتگی در ماه رمضان، قیام مردی ازخراسان خروج دجال، خورشید گرفتگی و ماه گرفتگی در ماه شوال ، قیام مردی از خراسان خروج دجال، خورشید گرفتگی و ماه گرفتگی در ماه ذیحجه، قیام مردی از خراسان خروج دجال ، خورشید گرفتگی در ماه شوال و ماه گرفتگی در ماه ذیحجه ، قیام مردی از خراسان 2 - حضرت علاوه بر ...نفر یار ویژه از لشکری ...نفری نیز برخوردار است. (امتیاز : 5) 113- 1000 313 – 100000 313 – 10000 1313- 1000 3 - کدام مورد از «شرایط ظهور» نیست؟ (امتیاز : 5) آمادگی و پذیرش عمومی یاران علائم ظهور رهبری 4 - کدام یک از گزینه های زیر از زمینه های اصلی قیام جهانی حضرت مهدی علیه السلام(شرایط ظهور) است؟ (امتیاز : 5) صبرو بردباری – رهبری یاران – آمادگی عمومی آمادگی عمومی – عبادت وصلابت طرح وبرنامه – معرفت واطاعت آزمون هشتم 1 - کدام یک از آثار و فوائد دانستن علائم ظهور است؟ (امتیاز : 5) نوید بخش فرج آل محمد و برای منحرفان و معاندان هشدار و تذکردهنده است. بر نامه ریزی مناسب شیعیان برای مواجهه با اتفاقات آینده است معیار خوبی برای تشخیص مدعیان دروغین مهدویت است. هر سه گزینه 2 - بین قیام آل محمد (ص) و قتل نفس زکیه چه مدتی فاصله است؟ (امتیاز : 5) یک ماه 15 شب یک هفته ده روز 3 - یاران مهدی (عج) .... هستند که ... را از جا می کنند. (امتیاز : 5) شیرانی – کوهها . انسانها شجاع ودلیری – برج ها مردانی – سنگها جوانمردی – کاخ دشمنان 4 - این جمله ازکیست؟«احساس عجز ویأس شدید به وجود مرد سوار بر اسب سفید ضرب المثل ها را هر چه بیشتر دامن می زند» (امتیاز : 5) فوکویاما تافلر. هانری کربن کانت آزمون نهم 1 - کدام یک از موارد زیر جز زمینه های قیام و انقلاب حضرت مهدی نمی باشد؟ (امتیاز : 5) طرح و برنامه شرایط یاران رهبری 2 - این روایت مربوط به کدام ویژگی از یاران حضرت مهدی است: اولئک هم خیار الامه (امتیاز : 5) زهد و پارسای جان نثاری و شهادت طلبی شجاعت و دلیری صبر و بردباری 3 - یمانی کیست؟ (امتیاز : 5) سرداری از سرزمین یمن است و مردی ناصالح و کافر سرداری از سرزمین یمن است و مردی صالح و مؤمن سرداری از سرزمین یمن است که اندکی پیش از ظهور قیام می کند گزینه ب و ج 4 - چه کسی بلا درنگ به امر امام صادق(ع) وارد تنور شد بدون این که آتش او را بسوزاند؟ (امتیاز : 5) هارون مکی ابو نصر خادم سهل بن حسن خراسانی بشیر نبال آزمون دهم 1 - ترجمه حدیث پیامبر اکرم(ص) در وصف یاران مهدی(عج) که فرمودند «اولئک هم خیار الامه» چیست؟ (امتیاز : 5) آنان مهربانترین مردم هستند. آنان محکم ترین مردم امت من هستند. آنان بهترین امت هستند. آنان با مادرشان مهربان هستند. 2 - این روایت مربوط به کدام ویژگی از یاران حضرت مهدی است: اولئک هم خیار الامه (امتیاز : 5) زهد و پارسای جان نثاری و شهادت طلبی شجاعت و دلیری صبر و بردباری 3 - یاران مهدی (عج) .... هستند که ... را از جا می کنند. (امتیاز : 5) شیرانی – کوهها . انسانها شجاع ودلیری – برج ها مردانی – سنگها جوانمردی – کاخ دشمنان 4 - شروع قیام سفیانی در ماه .... است و پس از تصرف ....به ... حمله می کند. (امتیاز : 5) رجب – بیت المقدس- شام شعبان - شام – مکه رجب - شام- عراق همه موارد. آزمون یازدهم 1 - یاران مهدی (عج) .... هستند که ... را از جا می کنند. (امتیاز : 5) شیرانی – کوهها . انسانها شجاع ودلیری – برج ها مردانی – سنگها جوانمردی – کاخ دشمنان 2 - فرق شرائط با علائم ظهور چیست؟ (امتیاز : 5) همه شرایط باید یک جا تحقیق یابد تا ظهور واقع شود برخلاف علایم که به طور پراکنده واقع می شود و تمام می گردد. ظهور بدون تحقق شرایط آن امکان پذیر نیست برخلاف علایم ایجاد بخشی از شرایط بر عهده مردم است برخلاف علایم همه موارد 3 - این جمله ازکیست؟«احساس عجز ویأس شدید به وجود مرد سوار بر اسب سفید ضرب المثل ها را هر چه بیشتر دامن می زند» (امتیاز : 5) فوکویاما تافلر. هانری کربن کانت 4 - این حدیث شریف از کدام امام است:خداوند امتناع دارد از اینکه امور را جز از راه اسباب آن فراهم آورد. (امتیاز : 5) امام صادق علیه السلام امام رضا علیه السلام امام علی علیه السلام امام هادی علیه السلام

رایحه انتظار (درس دهم)

جهان در آستانه ظهور

در بخش‌های گذشته درباره غیبت امام دوازدهم و فلسفه آن سخن گفتیم. آن آخرین حجّت پروردگار غایب شد تا پس از فراهم شدن زمینه‌ها ظاهر شود و جهان را از پرتو هدایت‌های مستقیم خود بهره مند سازد. بشریت می‌توانست در دوران غیبت، به گونه‌ای عمل کند که هر چه زودتر شرایط حضور امام را آماده سازد ولی به خاطر پیروی از شیطان و هوای نفس و دور ماندن از تربیت صحیح قرآنی و نپذیرفتن ولایت و راهبری معصوم(علیه السلام) به بیراهه رفت و هر روز بنای ستمی را در دنیا قرار داد و ظلم و تباهی را گسترده کرد. با انتخاب این مسیر، به سرانجام بسیار بدی رسید. جهانی پر از ظلم و جور، فساد و تباهی، روزگاری تهی از امنیّت اخلاقی و روانی، حیاتی به دور از معنویت و پاکی و اجتماعی پر از تجاوزها و پایمال کردن حقوق زیردستان، محصول عملکرد انسان‌های دوران غیبت شد. واقعیتی که در کلام معصومین از قرن‌ها قبل، پیش بینی شده و تصویر سیاه آن، ترسیم گشته بود.

امام صادق(علیه السلام) به یکی از یاران خود فرمود:

«هنگامی که ببینی ظلم و ستم فراگیر شده، قرآن فراموش گشته و از روی هوا و هوس تفسیر گردیده، اهل باطل بر اهل حق پیشی گرفته، افراد با ایمان سکوت اختیار کرده، پیوند خویشاوندی بریده شده، چاپلوسی فراوان گشته، راههای خیر بدون رهرو و راههای شر مورد توجه قرار گرفته، حلال، حرام شده و حرام مجاز شمرده شده. سرمایه‌های عظیم در راه خشم خدا (و فساد و ابتذال) صرف گردیده، رشوه خواری در میان کارکنان دولت رایج شده، سرگرمی‌های ناسالم چنان رواج پیدا کرده که هیچ کس جرأت جلوگیری آن را ندارد، شنیدن حقایق قرآن بر مردم گران آید اما شنیدن باطل سهل و آسان باشد، برای غیر خدا به حج خانه خدا بشتابند، مردم سنگدل شوند (و عواطف بمیرد)، اگر کسی اقدام به امر به معروف و نهی از منکر کند به او توصیه می‌کنند که این کار وظیفه تو نیست، هر سال فساد و بدعتی نو پیدا شود. (هرگاه دیدی اوضاع مردم اینگونه شده) مراقب خویش باش و از خدا نجات و رهایی از این وضع ناهنجار را بخواه (که فرج نزدیک است).»^{( 1 )}

البته این تصویر سیاه از دوران پیش از ظهور، چهره غالب آن دوره است چرا که در همین روزگار هستند دین باوران حقیقی که بر عهد خود با خداوند استوار می‌مانند و مرزهای اعتقاد خود را پاس می‌دارند و در فساد محیط حل نمی‌شوند و سرنوشت خود را به فرجام زشت دیگران پیوند نمی‌زنند. و اینها از بهترین بندگان خدا و شیعیان امامان نور هستند که در روایات فراوان مورد تمجید و ستایش قرار گرفته‌اند. اینان هم خود پاک زیستند و هم دیگران را به پاکی دعوت می‌کنند چون نیک می‌دانند که می‌توان از راه ترویج خوبی‌ها و ساختن محیطی معطّر به عطر ایمان، ظهور امام خوبی‌ها را پیش انداخت و مقدمات قیام و حکومت او را فراهم کرد زیرا که زمانی قیام علیه بدی‌ها ممکن است که مصلح موعود یاورانی داشته باشد. و این تفکر نقطه مقابل ایدة باطلی است که معتقدند جهت تعجیل ظهور باید فساد را رواج داد! به راستی آیا پذیرفته است که اهل ایمان در برابر زشتی‌ها و بدی‌ها سکوت کنند تا فساد فراگیر شود و از این راه زمینه ظهور فراهم گردد؟ آیا ترویج خوبی‌ها و فضیلت‌ها نمی‌تواند ظهور امام خوبان را نزدیک کند؟

فریضه امر به معروف و نهی از منکر از تکالیف قطعی هر مسلمان است که در هیچ زمان و مکانی قابل چشم پوشی نیست پس چگونه است که به خاطر تعجیل ظهور بتوان مروّج ظلم و تباهی شد؟!

چنانکه پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمود:

«در پایان این امت (مسلمان) قومی خواهند بود که مانند مسلمانان صدر اسلام اجر خواهند داشت آنها امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند و با اهل فتنه (و فساد) می‌جنگند.» ^{( 2 )}

گذشته از این آنچه در روایات فراوان به آن تصریح شده است، پر شدن جهان از ظلم و ستم است و این به معنی ظالم شدن همه انسان‌ها نیست بلکه همچنان راه خدا، رهروان خود را خواهد داشت و عطر فضیلت‌ها در محیط‌های گوناگون به مشام خواهد رسید.

بنابراین، جهانِ پیش از ظهور اگرچه دوران تلخی است ولی به دوره شیرین ظهور پایان می‌گیرد و اگر چه روزگار فساد و ستمگری است امّا پاک بودن و دیگران را به خوبی‌ها دعوت کردن از وظایف حتمی منتظران است و در تعجیل فرج آل محمد(صلی الله علیه و آله وسلم) تأثیر مستقیم دارد.

این بخش را با سخنی از امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) به پایان می‌بریم که فرمودند:

«ما را از شیعیان باز نمی‌دارد مگر آنچه از کردارهای آنان که به ما می‌رسد و ما را ناخوشایند است و از آنان روا نمی‌دانیم.» ^{( 3 )}

زمینه‌های ظهور و علائم آن

ظهور امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) شرایط و نشانه هایی دارد که از آنها به عنوان زمینه‌های ظهور و علائم آن یاد می‌شود تفاوت این دو آن است که زمینه‌ها در تحقق ظهور تأثیر واقعی دارند به گونه‌ای که با فراهم شدن آنها ظهور امام اتفاق می‌افتد و بدون آنها ظهور نخواهد بود. ولی علائم در وقوع ظهور نقشی ندارند بلکه تنها نشانه هایی هستند که به وسیله آنها می‌توان به اصل ظهور و یا نزدیک شدن آن پی برد.

با توجه به تفاوت یاد شده به خوبی می‌توان دریافت که زمینه‌ها و شرایط نسبت به علائم و نشانه‌ها از اهمیت بیشتری برخوردارند بنابراین لازم است که بیش از آنکه به دنبال علائم باشیم به زمینه‌ها توجه کنیم و در حد توان خود در تحقق آنها بکوشیم. به همین جهت ما ابتدا زمینه‌ها و شرایط ظهور را توضیح می‌دهیم و در پایان به اختصار برخی از علائم ظهور را بر می‌شمریم.

زمینه‌های ظهور

هر پدیده‌ای در جهان با فراهم آمدن شرائط و زمینه‌های آن به وجود می‌آید و بدون تحقق زمینه‌ها امکان وجود برای هیچ موجودی نخواهد بود. هر زمینی قابلیت پرورش دانه را ندارد و هر آب و هوایی مناسب با رشد هر گیاه و نباتی نیست. وقتی کشاورز می‌تواند انتظار برداشت خوب از زمین داشته باشد که شرایط لازم برای به دست آمدن محصول را تهیه کرده باشد.

بر این اساس هر انقلاب و رویداد اجتماعی نیز به زمینه‌ها و شرایط آن بستگی دارد؛ همانگونه که انقلاب اسلامی ایران نیز با فراهم آمدن مقدمات آن به پیروزی رسید. قیام و انقلاب جهانی امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) که بزرگترین حرکت جهانی است نیز پیرو همین اصل است و بدون تحقق زمینه‌ها و شرایط آن به وقوع نخواهد پیوست.

مقصود از این سخن آن است که تصور نشود امر قیام و حکومت امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) از روابط حاکم بر جهان آفرینش مستثنی است و حرکت اصلاحی آن بزرگوار از راه معجزه و بدون اسباب و عوامل عادی به سرانجام می‌رسد. بلکه بر اساس تعالیم قرآن و پیشوایان معصوم(علیهم السلام)، سنّت الهی بر این قرار گرفته که امور عالم از مجرای طبیعی و علل و اسباب عادی انجام گیرد.

امام صادق(علیه السلام) فرمود:

«خداوند امتناع دارد از اینکه امور را جز از راه اسباب (آن) فراهم آورد.» ^{( 1 )}

و در روایتی از امام باقر(علیه السلام) نقل شده است که شخصی به ایشان عرض کرد:

«می گویند زمانی که امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) قیام کند همه امور بر وفق مراد او خواهد بود.

حضرت فرمود: هرگز چنین نیست. قسم به آنکس که جانم در دست اوست اگر بنا بود برای کسی کارها خود به خود درست شود همانا برای رسول خدا(صلی الله علیه و آله وسلم) چنین می‌شد.» ^{( 2 )}

البته سخن فوق بدین معنی نیست که در قیام بزرگ مهدوی، امدادهای غیبی و آسمانی وجود نخواهد داشت بلکه مقصود آن است که در کنار امدادهای الهی، زمینه‌ها و عوامل و شرایط عادی نیز باید فراهم شود.

با این مقدمه ابتدا باید زمینه‌های ظهور را بشناسیم و سپس در راه تحقّق آنها گام برداریم.

مهمترین زمینه‌های قیام و انقلاب جهانی امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) چهار چیز است که هر یک را جداگانه مورد بررسی قرار می‌دهیم:

الف. طرح و برنامه

روشن است که هر قیام و حرکت اصلاحی به دو برنامه نیاز دارد:

1. برنامه‌ای جامع برای مبارزه با ناهنجاری‌های موجود از طریق سازماندهی نیروها.

2. قانونی کامل و متناسب با همه نیازهای جامعه که ضامن تمام حقوق فردی و اجتماعی در یک نظام عادلانه حکومتی باشد و حرکت رو به رشد اجتماع را برای رسیدن به وضعیت آرمانی، ترسیم کند.

تعالیم قرآن کریم و سنّت معصومین(علیهم السلام) که همان اسلام ناب است به عنوان بهترین قانون و برنامه در اختیار امام عصر(علیه السلام) است و آن حضرت بر اساس این منشور جاوید الهی عمل خواهد کرد^{( 1)} کتابی که آیات آن توسط خداوند بزرگ که آگاه به تمام زوایای حیات آدمی و نیازهای مادی و معنوی اوست نازل گشته است. بنابراین انقلاب جهانی او از نظر برنامه و قانون حکومتی، دارای پشتوانه‌ای بی نظیر است و با هیچ حرکت و جنبش اصلاحی دیگری قابل مقایسه نیست. شاهد این ادّعا آن است که جهان امروز پس از تجربه قوانین بشری به ضعف و سستی آنها اقرار و اعتراف کرده است و به تدریج آماده پذیرش قوانین آسمانی می‌گردد.

«آلوین تافلر»، مشاور سیاستمداران آمریکا برای حل این بحران و اصلاح جامعه جهانی، نظریه «موج سوم»^{( 2 )} را ارائه کرده است؛ ولی در عین حال اعترافات شگفت آوری در این زمینه دارد:

فهرست مشکلاتی که جامعه ما (غرب) با آن مواجه است، تمامی ندارد. با دیدن فروپاشی پیاپی نهادهای تمدن صنعتی در حال نزاع به درون غرقاب بی کفایتی و فساد؛ بوی انحطاط اخلاقی آن نیز مشام را می‌آزارد. در نتیجه موج ناخشنودی و فشار برای تغییرات، فضا را انباشته است. در پاسخ به این فشارها، هزاران طرح ارائه می‌شود که همگی ادعا دارند اساسی و بنیادی یا حتی انقلابی اند؛ اما بارها و بارها، مقررات و قوانین، طرح‌ها و دستورالعمل‌های جدید ـ که همگی به منظور حل مشکلات ما تهیه و تدوین شده‌اند ـ کمانه می‌کنند و بر وخامت مشکلات ما می‌افزایند و این احساس عجز و یأس را دامن می‌زنند که هیچ فایده‌ای ندارد و مؤثّر نیست. این احساس برای هر نظام دموکراسی خطرناک است و نیاز شدید به وجود مرد سوار بر اسب سفید ضرب المثل‌ها را هر چه بیشتر دامن می‌زند. ^{( 3 )}

ب: رهبری

در همه قیام ها، نیاز به رهبر از ابتدایی ترین ضرورت‌های قیام شمرده می‌شود و هر چه قیام وسیع‌تر و دارای اهداف بلندتری باشد، نیاز به رهبری توانا و متناسب با آن اهداف بیشتر احساس می‌شود.

در مسیر مبارزه جهانی با ظلم و ستم و حاکمیت عدالت و مساوات در کره زمین وجود رهبری آگاه و توانا و دلسوز که از مدیریتی صحیح و قاطع برخوردار باشد رکن اصلی و اساسی انقلاب است. حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) که عصاره انبیاء و اولیاء است به عنوان رهبر قیام بزرگ زنده و حاضر است او تنها رهبری است که به دلیل ارتباط با عالم غیب، به همه هستی و روابط موجود در آن آگاهی کامل دارد و داناترین انسانهای زمان خویش است.

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمود:

«آگاه باشید که مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) وارث تمام علوم است و بر تمام دانش‌ها احاطه دارد.» ^{( 1 )}

او یگانه رهبری است که از همه قید و بندها آزاد بوده و تنها دل در گرو رضایت آفریدگار عالم دارد.

بنابراین قیام و حکومت جهانی از نظر رهبر و پیشوا نیز در بهترین شرایط قرار دارد.

ج. یاران

یکی دیگر از زمینه‌ها و شرایط لازم برای تحقق ظهور، وجود یاورانی شایسته و لایق برای پشتیبانی از قیام و انجام کارهای حکومت جهانی است بدیهی است وقتی انقلابی جهانی به وسیله رهبری آسمانی روی می‌دهد یاورانی متناسب با آن می‌خواهد و اینگونه نیست که هر کس ادّعای یاوری کند بتواند در آن میدان، حضور یابد.

در این باره به جریان زیر توجه کنید:

«یکی از شیعیان امام صادق(علیه السلام) به نام سهل بن حسن خراسانی به آن حضرت می‌گوید:

چه چیز شما را بازداشته است از اینکه حق مسلّم خود (حکومت) را به دست بگیرید در حالی که صدهزار شیعه ی پا در رکاب و شمشیر زن در اختیار شماست؟ امام دستور می‌دهند تا تنور آتشی فراهم شود و چون شعله‌های آتش بالا می‌گیرد به سهل می‌فرمایند: ‌ای خراسانی برخیز و در تنور بنشین سهل که گمان کرده است امام از او خشمگین شده، شروع به عذر خواهی می‌کند و می‌گوید: آقا مرا ببخشید و به آتش شکنجه ام نکنید!! امام می‌فرماید: از تو گذشتم.

در این حال هارون مکّی از شیعیان راستین حضرت وارد می‌شود و سلام می‌کند. امام صادق(علیه السلام) به او پاسخ می‌دهد و بدون هیچ مقدمه‌ای به او می‌فرماید: در درون تنور بنشین!

هارون مکّی بی درنگ و بدون هیچ پرسشی، این کار را انجام می‌دهد! امام صادق(علیه السلام) در همان حال با مرد خراسانی گفتگو می‌کند و درباره خراسان خبرهایی می‌دهد چنانکه گویی خود شاهد آن بوده است و پس از مدّتی به سهل می‌فرماید: برخیز‌ ای خراسانی و داخل تنور را نگاه کن! سهل برخاسته و داخل تنور را نگاه می‌کند و هارون را می‌بیند که در میان شعله‌های آتش چهار زانو نشسته است!

آنگاه امام(علیه السلام) از او می‌پرسد: در خراسان، چند نفر مثل هارون می‌شناسی؟! خراسانی می‌گوید: به خدا قسم، یک نفر هم اینگونه سراغ ندارم حضرت می‌فرماید: آگاه باش! ما در زمانی که پنج نفر یاور و پشتیبان پیدا نکنیم قیام نمی‌کنیم. ما بهتر می‌دانیم که کدام زمان، زمان قیام است!» ^{( 1 )}

بنابراین جا دارد صفات و ویژگی‌های یاوران امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) را در آئینه روایات پیشوایان دینی مرور کنیم تا بدین وسیله جایگاه خود را شناخته و در پی رفع کمبودهای خود باشیم.

 1. معرفت و اطاعت

یاران مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) از شناخت عمیق نسبت به خداوند و امام خود برخوردارند و با آگاهی کامل در میدانِ حق حضور یافته‌اند.

امام علی(علیه السلام) درباره آنها فرموده است:  

«مردانی که خدا را چنان که شایسته است شناخته‌اند.» ^{( 2 )}

شناخت و اعتقاد آنان نسبت به امام نیز در ژرفای وجودشان ریشه دوانیده و سراسر وجودشان را فرا گرفته است این شناختی فراتر از دانستن نام و نشان و نسب امام است. معرفت به حق ولایت امام و جایگاه بلند او در مجموعه هستی است و این همان معرفتی است که آنها را سرشار از محبّت او کرده و مطیع و گوش به فرمان او قرار داده است؛ زیرا که می‌دانند سخن امام سخن خدا و اطاعت از او اطاعت از خداست.

پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) در توصیف آنها فرموده است:

«آنها در اطاعت از امام خویش می‌کوشند.» ^{( 3 )}

2. عبادت و صلابت

یاوران مهدی در عبادت از پیشوای خود الگو گرفته‌اند و روزها و شب‌ها را با ذکر شیرین حق سپری می‌کنند امام صادق(علیه السلام) درباره آنها فرمود:

«شب‌ها را با عبادت به صبح می‌رسانند و روزها را با روزه به پایان می‌برند^{( 4 )} و در سخنی دیگر فرمود: بر فراز اسب ها، خدا را تسبیح می‌گویند.» ^{( 5 )}

و همین ذکر خداست که از آنان مردانی آهنین ساخته است که هیچ چیز صلابت و استواری آنها را در هم نمی‌شکند امام صادق(علیه السلام) فرمود:

«آنان مردانی هستند که گویا دل هایشان پاره‌های آهن است.» ^{( 6 )}

3. جان نثاری و شهادت طلبی

معرفت عمیق یاران، نسبت به امام مهدی، دل‌های آن‌ها را مملوّ از عشق به امام می‌کند بنابراین در میدان رزم او را چون نگینی در میان می‌گیرند و جان خود را سپر بلای او می‌کنند.

امام صادق(علیه السلام) فرمود:

«(یاران مهدی) در میدان رزم در اطراف او می‌چرخند و با جان خود از او محافظت می‌کنند.» ^{( 7 )}

و نیز فرمود:

«آنها آرزو می‌کنند که در راه خدا به شهادت برسند.» ^{( 8 )}

4. شجاعت و دلیری

یاران مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) مانند مولایشان افرادی شجاع و مردانی پولادین هستند امام علی(علیه السلام) در وصف آنها فرمود: «همه آنها شیرانی هستند که از بیشه‌ها بیرون شده‌اند و اگر اراده کنند کوهها را از جا می‌کنند.» ^{( 9 )}

5. صبر و بردباری

بدیهی است که مبارزه علیه ظلم جهانی و برقراری حکومت عدل جهانی با رنج و مشقت‌های فراوان همراه است و یاوران امام در راه تحقق آرمان‌های جهانی امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) مشکلات و ناگواریها را به جان می‌خرند ولی از سر اخلاص و تواضع، عمل خود را ناچیز می‌شمارند.

امام علی(علیه السلام) فرمود:

«آنها گروهی هستند که به خاطر صبر و بردباری در راه خدا، بر خداوند منّت نمی‌گذارند. و از این که جان خویش را تقدیم آستان حضرت حق می‌کنند، به خود نمی‌بالند و آن را بزرگ نمی‌شمارند.» ^{( 10 )}

6. اتّحاد و همدلی

امام علی(علیه السلام) در توصیف همدلی و اتحاد یاران امام چنین فرمود:

«ایشان یکدل و هماهنگ هستند.» ^{( 11 )}

این یکدلی به سبب آن است که خودخواهی‌ها و خواسته‌های شخصی در وجود آنان نیست آنها با اعتقادی صحیح در زیر یک پرچم و برای یک هدف، قیام می‌کنند و این خود یکی از عوامل پیروزی آنها بر جبهه مقابل می‌باشد.

7. زهد و پارسایی

امام علی(علیه السلام) در وصف یاران مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) فرمود:

«او از یارانش بیعت می‌گیرد که طلا و نقره‌ای نیندوزند و گندم و جوی ذخیره نکنند.» ^{( 12 )}

آنان اهداف بلندی دارند و برای آرمانی بزرگ برخاسته‌اند و مادّیات دنیا نباید آنها را از اهداف و آرمان‌ها باز دارد. بنابراین آنها که با دیدن زرق و برق دنیا، چشمهایشان خیره می‌شود و دل هایشان می‌لرزد در میان یاوران ویژه امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) جایی ندارند.

آنچه گذشت بخشی از ویژگی‌های یاران امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) بود و به جهت برخورداری از این خصوصیات، در روایات از آنان به بزرگی یاد شده است و پیشوایان معصوم(علیهم السلام) زبان به ستایش و بزرگداشت آنان گشوده‌اند.

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) در وصف آنان فرموده است:

«اوُلئِکَ هُمْ خِیار الاُْمّةِ؛

آنان بهترین امت (من) هستند.» ^{( 13 )}

و در سخنی دیگر امام علی(علیه السلام) فرموده است:

«فَبِاَبی وَاُمّی مِنْ عِدّة قَلیلَة اَسْمائُهُمْ فِی الاَْرضِ مَجْهُولَةٌ^{( 14 )}؛

پدر و مادرم فدای گروه اندکی باد که در زمین ناشناخته‌اند.»

البتّه یاوران مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) بر طبق لیاقت و شایستگی‌ها در رده‌های مختلف قرار می‌گیرند و در روایات آمده است که آن حضرت علاوه بر 313 نفر یار ویژه که کادر اصلی قیام را تشکیل می‌دهند، از لشکری 10 هزار نفری نیز برخوردار است و به علاوه خیل عظیم مؤمنان منتظر به یاری او خواهند شتافت.

د: آمادگی عمومی

در مقاطع مختلف تاریخ امامان معصوم(علیه السلام)، این حقیقت مشاهده می‌شود که مردم آمادگی لازم برای استفاده بهتر از حضور امام را نداشتند. آنان در زمان‌های گوناگون فیض محضر معصوم را قدر ندانستند و از زمزم جاری هدایتهای او آنچنان که بایسته بود بهره نبردند. خداوند متعال آخرین حجّت حق را پنهان کرد تا هر زمان که آمادگی عمومی برای پذیرش او فراهم شد ظاهر شود و همگان را از سرچشمه معارف الهی سیراب سازد.

بنابراین وجود آمادگی از شرایط بسیار مهمّ برای ظهور مصلح موعود است و به وسیله آن حرکت اصلاحی آن حضرت به نتیجه مطلوب خواهد رسید.

در قرآن کریم آمده است گروهی از بنی اسرائیل که از ظلم و ستم جالوت به ستوه آمده بودند از پیامبر زمان خود خواستند که برای آنها فرماندهی را برگزیند تا تحت فرمان او به نبرد با جالوت بپردازند.

خواستن فرمانده برای جنگ، نوعی آمادگی را در آنها نشان می‌داد اگر چه تعداد فراوانی در بین راه سست شدند و عدّه کمی تا پایان مبارزه ماندند. ^{( 1 )}

پس امر ظهور زمانی است که همه از عمق جان خواهان عدالت اجتماعی، امنیّت اخلاقی و روانی و رشد و شکوفایی معنوی باشند؛ وقتی مردم از بی عدالتی‌ها و تبعیض‌ها خسته شوند و ببینند که آشکارا حقوق ضعیفان به وسیله صاحبان قدرت و ثروت پایمال می‌گردد و امکانات مادی در انحصار عده‌ای معدود است عطش عدالت خواهی به اوج می‌رسد.

زمانی که فساد اخلاقی در انواع مختلف رواج پیدا کند و افراد در انجام کارهای ضد اخلاقی بر یکدیگر سبقت بگیرند بلکه به اعمال زشت خود افتخار کنند و یا چنان از اصول الهی و انسانی فاصله بگیرند که بعضی از اعمال منافی عفّت را قانونی کرده و در نتیجه نظام خانواده را سست کنند و فرزندان بی سرپرست را به دامن اجتماع بریزند، اشتیاق به ظهور پیشوایی که حاکمیت او، امنیّت و سلامتی اخلاقی و روانی را به بشریت هدیه خواهد کرد، فراوان می‌شود. و آنگاه که مردم همه لذّت‌های مادی را تجربه کنند ولی از زندگی و حیات خود راضی نباشند و در پی جهانی برخوردار از معنویت باشند، تشنه آبشارِ لطف امام(عجل الله تعالی فرجه الشریف) می‌شوند.

بدیهی است که شوق درک حضور امام، زمانی به اوج می‌رسد که بشریت با تجربه کردن دولت‌ها و نظام‌های مختلف بشری به این حقیقت برسد که تنها نجات دهنده عالم از فساد و تباهی، خلیفه و جانشین خدا در زمین حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) است و یگانه برنامه‌ای که حیات پاک و طیبه را برای انسان‌ها به ارمغان می‌آورد قوانین الهی است. بنابراین با همه وجود نیاز به امام را درک می‌کنند و به دنبال این درک، برای فراهم شدن زمینه‌های ظهور او تلاش می‌کنند و موانع را از سر راه او می‌بردارند. و در این زمان است که فرج و گشایش فرا می‌رسد.

پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله وسلم) در توصیف آخر‌الزمان و دوران پیش از ظهور فرمود:

«]زمانی می‌رسد[ که انسان مؤمن هیچ پناهگاهی نمی‌یابد که از شرّ ظلم و تباهی به آن پناه برد پس ] در آن زمان [ خداوند عزوجل مردی از خاندان مرا بر می‌انگیزد.» ^{( 2 )}

علائم ظهور

قیام و انقلاب جهانی امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) نشانه هایی دارد. دانستن این علائم، آثار مهمّی در پی خواهد داشت. از آنجا که این نشانه‌ها نوید بخش فرج مهدی آل محمد(صلی الله علیه و آله وسلم) است، وقوع هر یک از آنها نور امید را در دل‌های منتظران، پر فروغ‌تر خواهد کرد و برای معاندان و منحرفان مایه تذکّر و هشدار خواهد بود تا از بدی و تباهی دست بردارند همچنان که منتظران را برای درک ظهور و کسب قابلیت همراهی و حضور در کنار معصوم(علیه السلام) مهیاتر خواهد کرد. علاوه بر اینکه آگاهی از اتفاقاتی که در آینده رخ خواهد داد می‌تواند ما را در برنامه ریزی مناسب برای مواجهه بهتر با آنها یاری دهد، همانگونه که این علائم معیار خوبی برای تشخیص مدّعیان دروغین مهدویت است بنابراین اگر کسی ادّعای مهدویت کرد ولی قیام او همراه با این علائم نبود به سادگی می‌توان به دروغگو بودن او پی برد.

در روایات پیشوایان معصوم(علیه السلام) علائم فراوانی برای ظهور ذکر شده است که بعضی از آنها پدیده‌های طبیعی و عادی و بعضی غیر عادّی و معجزه آسا هستند.

ما از میان این علائم ابتدا آنهایی را که در منابع معتبر بیشتر به صورت برجسته ذکر شده بیان می‌کنیم و در پایان تعدادی از علائم دیگر را به اختصار برمی‌شمریم.

امام صادق(علیه السلام) در روایتی فرمود:

«]قیام[ قائم(عجل الله تعالی فرجه الشریف) پنج نشانه دارد: خروج سفیانی، یمانی، ندای آسمانی، کشته شدن نفس زکیه و خسف بیداء.» ^{( 1 )}

اکنون با توجه به روایات، علائم پنجگانه یاد شده را که در روایات متعدد تکرار شده است توضیح می‌دهیم گرچه تمام جزئیات حوادث مربوط به آنها برای ما روشن نیست.

الف. خروج سفیانی

خروج سفیانی از علائمی است که در روایات فراوان آمده و اینگونه توصیف شده است: سفیانی مردی از نسل ابوسفیان است که اندکی پیش از ظهور از سرزمین شام قیام می‌کند. او جنایت کاری است که از قتل و کشتار هیچ پروایی ندارد و با دشمنان خود به شکل فجیعی رفتار می‌کند.

امام صادق(علیه السلام) دربارة او فرمود:

«اگر سفیانی را ببینی پلیدترین مردم را مشاهده کرده ای»^{( 1 )}

آغاز قیام او ماه رجب است. وی پس از تصرف شام و مناطق اطراف آن به عراق حمله کرده و در آنجا به کشتار گسترده‌ای دست می‌زند.

بر اساس بعضی از روایات از خروج تا کشته شدن او پانزده ماه به طول می‌انجامد. ^{( 2 )}

ب. خَسْف بَیداء

خسف به معنای فرو رفتن و بیداء منطقه‌ای میان مکه و مدینه است.

مقصود از خسف بیداء این است که سفیانی، لشگری را برای مقابله با امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) به سمت مکّه گسیل می‌دارد. هنگامی که لشگر او به منطقه بیداء رسید به صورتی معجزه آسا در زمین فرو می‌رود.

امام باقر(علیه السلام) در این باره فرمود:

«به فرمانده سپاه سفیانی خبر می‌رسد که مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) به سوی مکه رفته است، پس لشگری را در پی او روانه می‌کند ولی او را نمی‌یابد... چون لشگر سفیانی به سرزمین بیداء رسید ندا دهنده‌ای از آسمان آواز می‌دهد: «ای سرزمین بیداء آنان را نابود کن» پس آن سرزمین لشگر را در خود فرو می‌برد.» ^{( 1 )}

ج. خروج یمانی

قیام سرداری از سرزمین یمن یکی دیگر از علائم است که اندکی پیش از ظهور رخ خواهد داد. وی که مردی صالح و مؤمن است علیه بدی‌ها و انحرافات قیام می‌کند و با تمام توان با بدی‌ها و تباهی‌ها مبارزه می‌کند. البتّه جزئیات حرکت و اقدامات او برای ما چندان روشن نیست.

امام باقر(علیه السلام) در این باره فرمود:

«...در میان بیرق ها]یی که قبل از قیام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) بلند می‌شود [پرچمی هدایت کننده‌تر از پرچم یمانی وجود ندارد که آن پرچم هدایت است چون به سوی صاحب شما (امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) دعوت می‌کند. ^{( 1 )}

د. صیحه آسمانی

یکی دیگر از علائمی که پیش از ظهور اتفاق می‌افتد صیحه آسمانی است. این ندای آسمانی که بر اساس بعضی از روایات ندای جبرئیل(علیه السلام) است در ماه رمضان شنیده می‌شود^{( 1 )} و از آنجا که قیام مصلح کل، انقلابی جهانی است و همگان منتظر وقوع آن هستند؛ یکی از راه‌های آگاهی مردم جهان از این رویداد همین ندای آسمانی خواهد بود.

امام باقر(علیه السلام) فرمود:

«قیام قائم(علیه السلام) تحقق نمی‌یابد مگر اینکه ندا دهنده‌ای از آسمان ندایی دهد که اهل مشرق و مغرب آن را بشنوند».^{( 2 )}

این صیحه همچنانکه مایه شادمانی مؤمنان است هشداری برای بدکاران است تا از کردار زشت خود دست کشیده و به حلقه یاوران مصلح جهانی بپیوندند.

در باره محتوای این ندای آسمانی روایات مختلفی رسیده است از جمله امام صادق(علیه السلام) فرمود:

«ندا دهنده‌ای از آسمان به نام قائم(علیه السلام) و نام پدرش آواز می‌دهد».^{( 3 )}

هـ. قتل نفس زکیه

نفس زکیه به معنای شخص به رشد و کمال رسیده و یا انسان پاک و بی گناهی است که قتلی انجام نداده است و مقصود از قتل نفس زکیه این است که اندکی پیش از قیام امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) شخصیت برجسته و یا بی گناهی بدست مخالفان حضرت کشته می‌شود.

زمان این رخداد بر اساس بعضی از روایات 15 شب پیش از قیام امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) است. امام صادق(علیه السلام) در این باره فرمود:

«بین قیام قائم آل محمد(صلی الله علیه و آله وسلم) و کشته شدن نفس زکیه تنها 15 شب فاصله است.» ^{( 1 )}

علائم فراوان دیگری نیز در روایات ذکر شده است که بعضی از آنها عبارتند از:

خروج دجّال (موجودی حیله گر و پلید که بسیاری از انسان‌ها را گمراه می‌کند)، خورشید گرفتگی و ماه گرفتگی در ماه مبارک رمضان، آشکار شدن فتنه‌ها و قیام مردی از خراسان.

گفتنی است توضیح و تحلیل این نشانه‌ها در کتاب‌های مفصّل، بیان شده است. ^{( 2 )}

خلاصة درس

جهان پیش از ظهور گرچه چهره غالب آن ‌ظلم و ستم و تباهی است اما به معنای ظالم شدن همه انسانها نیست.

در دوره غیبت و آستانه ظهور عمل به فریضه امر به معروف و نهی از منکر تکلیف اصلی مردم است تا شرایط ظهور آماده گردد.

مهم ترین زمینه‌های قیام حضرت عبارت است از: طرح و برنامه، رهبری، وجود یاران و آمادگی عمومی.
ویژگی‌های مهم یاران حضرت عبادت است از: معرفت و اطاعت، عبادت و صلاحت، شهات طلبی، شجاعت، صبر و بردباری، اتحاد و پارسائی.

برای ظهور حضرت در روایات علائمی ذکر شده است که حتماً به وقوع می‌پیوندد مثل: خروج سفیانی، قیام یمانی، خسف بیداء، صیحه‌ی آسمانی و قتل نفس زکیه.

نمونه سوالات آزمون رایحه انتظار (آزمون نهم)

آزمون اول

امتیاز قبولی : 14

زمان شما 03:56 دقیقه    

1 -	به بیان نورانی امام زمان (عج)چه چیزی امام را از شیعیان جدا کرده است؟ (امتیاز : 5)
	اراده و خواست الهی
	اعمال ناشایست آنان
	حفظ جان حضرت
	غیبت حضرت
2 -	امام سجاد علیه السلام پاداش «کسی که در زمان غیبت بر ولایت اهل بیت علیه السلام استوار باشد را چه عنوان می کنند؟ (امتیاز : 5)
	پاداش هزار رکعت نماز
	پاداش یکی ازشهدای جنگ بدر و احد
	پاداش هزار شهید از شهدای جنگ بدر و احد
	هر سه گزینه صحیح است.
3 -	کدام گزینه در باره انتظار صحیح است؟ (امتیاز : 5)
	انتظار یعنی نشستن و دست روی دست گذاشتن.
	انتظار یعنی چشم به دربودن و حسرت خوردن.
	انتظار یک حالت روحی و درونی است.
	انتظار از درون به بیرون سرایت می کند و حرکت و اقدام می آفریند.
4 -	کمترین پاداش کسانی که در زمان غیبت بر امر ولایت استوار بمانند در کلام امام باقر علیه السلام چیست؟ (امتیاز : 5)
	خداوند تبارک وتعالی ازخطای آنان می گذرد به وسیله آنان، بلا را از بندگان دور می کند.
	خداوند آنان را جزء بندگان حقیقی خویش قرار داده و اعمالشان را می پذیرد.
	خداوند برای آنان اجر شهید در رکاب رسول خدا (ص) می نویسد.
	پاسخ اول و دوم صحیح است.

آزمون دوم

امتیاز قبولی : 14

زمان شما 4 دقیقه    

1 -	این سخن ازکیست؟ «اکثروا الدعا بتعجیل الفرج فان ذلک فرجکم" (امتیاز : 5)
	پیامبر اسلام(ص)
	امام علی(ع)
	امام صادق(ع)
	امام زمان (عج)
2 -	امام صادق علیه السلام می فرمایند:«کسی که دوست دارد از یاران قائم باشد ..... (امتیاز : 5)
	باید منتظر باشد.
	به اخلاق نیکو آراسته گردد.
	پرهیزگاری پیشه کند.
	همه موارد
3 -	در کدام یک از دعاهای زیر سخن از تجدید عهد و پیمان یا امام زمان مطرح شده است؟ (امتیاز : 5)
	دعای عهد
	زیارت ال یاسین
	دعای فرج
	همه موارد
4 -	کدام یک از ابعاد زیر جزء ابعاد انتظار به شمار نمی آید؟ (امتیاز : 5)
	بعد روحی و روانی
	بعدی فردی و اجتماعی
	بعد نظری و عملی
	بعد اعتقادی

آزمون سوم

امتیاز قبولی : 14

زمان شما 03:57 دقیقه    

1 -	در بیان امام صادق علیه السلام، خداوند اعمال بندگان را به همراه چه چیزی قبول می کند؟ (امتیاز : 5)
	گواهی به یگانگی خدا ونبوت پیامبر اسلام
	اقرار به ولایت اهل بیت علیه السلام وبیزاری از دشمنان ایشان.
	انتظار حضرت قائم(عجل الله تعالی فرجه) و کوشش و خویشتن داری.
	همه موارد
2 -	پیامبر (صلی الله علیه وآله) چه کسانی را به عنوان برادران خود معرفی فرمودند؟ (امتیاز : 5)
	رزمندگانی که در رکاب پیامبر (صلی الله علیه وآله) با دشمنان خدا به نبرد پرداخته اند.
	اصحاب رسول خدا هستند.که در کنار پیامبر بودند.
	کسی که ولایت اهل بیت علیهم السلام را بپذیرد.
	قومی از آخرالزمان که پیامبر را ندیده اند ولی به ایشان ایمان دارند و در دین خود استوار هستند مانندکندن خارهای گون در شب تاریک
3 -	پیامبر (صلی الله علیه وآله) برادران و رفقای خود را چه کسانی معرفی می کنند؟ (امتیاز : 5)
	کسانی که در کنار رسول خدا به شهادت رسیده اند.
	کسانی که در آخرالزمان بدون آن که پیامبر را دیده باشند به ایشان ایمان آورده اند.
	کسانی که در تمام سخنی ها در کنار پیامبر(ص) بوده اند.
	کسانی که در جنگ احد پیامبر (ص) را تنها نگذاشته اند.
4 -	کدام یک از گزینه های ذیل جزء وظایف منتظران نیست؟ (امتیاز : 0)
	شناخت امام
	الگوپذیری
	شناخت علائم ظهور
	یاد امام

آزمون چهارم

1 -	امام باقر علیه السلام در پاسخ به سوال عبدالحیمد واسطی پاداش «کسی که تمام امکانات خودش را برای فرج وقف کرده باشد» چه فرمودند؟ (امتیاز : 5)
	او را برای ظهور حضرت و زندگی دوباره، زنده خواهد کرد.
	به خدا قسم خداوند برای او راه چاره ای قرار خواهد داد.
	برای زندگی او مشکلاتی را به همراه خواهد داشت.
	زندگی او همراه با خوبی و خوشی می باشد.
2 -	امام صادق علیه السلام می فرمایند:«کسی که دوست دارد از یاران قائم باشد ..... (امتیاز : 5)
	باید منتظر باشد.
	به اخلاق نیکو آراسته گردد.
	پرهیزگاری پیشه کند.
	همه موارد
3 -	در سخن پیامبر (ص) بهترین اعمال کدام است؟ (امتیاز : 5)
	انجام واجبات و ترک محرمات
	اطاعت از امام
	انتظار فرج
	هرسه مورد
4 -	کدام یک از ابعاد زیر جزء ابعاد انتظار به شمار نمی آید؟ (امتیاز : 5)
	بعد روحی و روانی
	بعدی فردی و اجتماعی
	بعد نظری و عملی
	بعد اعتقادی

آزمون پنجم

-	منظور پیامبر از «برادران» در این دعای پیامبر چیست؟« خدایا برادران مرا به من نشان ده» (امتیاز : 5)
	برادران اصلی خود که قبلا از دنیا رفته بودند.
	اصحاب ویاران خود
	یاران امام حسین علیه السلام در کربلا
	قومی از آخر الزمان که پیامبر را ندیده اند و در دین خود بسیار استوار هستند
2 -	این سخن ازکیست؟ «اکثروا الدعا بتعجیل الفرج فان ذلک فرجکم" (امتیاز : 5)
	پیامبر اسلام(ص)
	امام علی(ع)
	امام صادق(ع)
	امام زمان (عج)
3 -	به بیان نورانی امام زمان (عج)چه چیزی امام را از شیعیان جدا کرده است؟ (امتیاز : 5)
	اراده و خواست الهی
	اعمال ناشایست آنان
	حفظ جان حضرت
	غیبت حضرت
4 -	کدام گزینه در باره انتظار صحیح است؟ (امتیاز : 5)
	انتظار یعنی نشستن و دست روی دست گذاشتن.
	انتظار یعنی چشم به دربودن و حسرت خوردن.
	انتظار یک حالت روحی و درونی است.
	انتظار از درون به بیرون سرایت می کند و حرکت و اقدام می آفریند.

آزمون ششم

1 -	در کلام امام باقر علیه السلام «جلو افتادن و تأخیر افتادن امر ظهور» به چه کسانی ضرر نمی رساند؟ (امتیاز : 5)
	کسی که بمیرد در حالی امام خود را شناخته باشند.
	کسی که در زمان حیات خود ظهور امام علیه السلام را درک کند.
	کسی که برای تقویت جبهه امام خویش کوتاهی نمی کند.
	همه موارد
2 -	کمترین پاداش کسانی که در زمان غیبت بر امر ولایت استوار بمانند در کلام امام باقر علیه السلام چیست؟ (امتیاز : 5)
	خداوند تبارک وتعالی ازخطای آنان می گذرد به وسیله آنان، بلا را از بندگان دور می کند.
	خداوند آنان را جزء بندگان حقیقی خویش قرار داده و اعمالشان را می پذیرد.
	خداوند برای آنان اجر شهید در رکاب رسول خدا (ص) می نویسد.
	پاسخ اول و دوم صحیح است.
3 -	کدام گزینه درباره معرفت امام در روایات اسلامی مطرح نشده است؟ (امتیاز : 5)
	کسی که بمیرد در حالی که امام عصر خود را شناخته باشد، جلو افتادن یا تأخیر امر ظهور به او زیان نمی رساند
	کسی که بمیرد و حال آنکه امام خود را شناخته است هیچ نگرانی نسبت به اعمال خوب و بدش نخواهد داشت
	کسی که بمیرد و حال آنکه امام خود را شناخته است مانند کسی است که در خیمه امام و همراه او بوده است
4 -	این سخن از کیست؟«هیچ چیز ما را از شیعیان جدا نکرده است مگر آنچه از کارهای ایشان که به ما می رسد اعمالی که خوشایند ما نیست و از شیعیان انتظار نداریم.» (امتیاز : 5)
	امام حسن عسگری (ع)
	امام صادق (ع)
	امام مهدی (عج)
	امام هادی (ع)

آزمون هفتم

1 -	کدام یک از گزینه های ذیل جزء وظایف منتظران نیست؟ (امتیاز : 0)
	شناخت امام
	الگوپذیری
	شناخت علائم ظهور
	یاد امام
2 -	انتظار مهدی انتظاری است که از زمان ....آغاز شده است. (امتیاز : 5)
	صدر اسلام
	ابتدای عالم
	شهادت امام عسکری علیه السلام
	هر سه گزینه صحیح است.
3 -	کدام گزینه در باره انتظار صحیح است؟ (امتیاز : 5)
	انتظار یعنی نشستن و دست روی دست گذاشتن.
	انتظار یعنی چشم به دربودن و حسرت خوردن.
	انتظار یک حالت روحی و درونی است.
	انتظار از درون به بیرون سرایت می کند و حرکت و اقدام می آفریند.
4 -	در کلام امام باقر علیه السلام «جلو افتادن و تأخیر افتادن امر ظهور» به چه کسانی ضرر نمی رساند؟ (امتیاز : 5)
	کسی که بمیرد در حالی امام خود را شناخته باشند.
	کسی که در زمان حیات خود ظهور امام علیه السلام را درک کند.
	کسی که برای تقویت جبهه امام خویش کوتاهی نمی کند.
	همه موارد

آزمون هشتم

1 -	مقصود از معرفت چیست؟ (امتیاز : 5)
	شناخت امام به اسم و نسب.
	شناخت نسبت به جایگاه امام و رتبه و مقام او
	الف و ب
2 -	این سخن ازکیست؟ «اکثروا الدعا بتعجیل الفرج فان ذلک فرجکم" (امتیاز : 5)
	پیامبر اسلام(ص)
	امام علی(ع)
	امام صادق(ع)
	امام زمان (عج)
3 -	جمله « عزیز علی اَن اَری الخلق و لا تری » به کدام معنی است؟ (امتیاز : 5)
	سخت است بر من که همه را ببینم و تو دیده نشوی.
	آیا کسی جز تو باید نزد من عزیز باشد؟
	الف و ب صحیح است.
	تو نزد من، از همه خلایق عزیزتری.
4 -	امام باقر علیه السلام در پاسخ به سوال عبدالحیمد واسطی پاداش «کسی که تمام امکانات خودش را برای فرج وقف کرده باشد» چه فرمودند؟ (امتیاز : 5)
	او را برای ظهور حضرت و زندگی دوباره، زنده خواهد کرد.
	به خدا قسم خداوند برای او راه چاره ای قرار خواهد داد.
	برای زندگی او مشکلاتی را به همراه خواهد داشت.
	زندگی او همراه با خوبی و خوشی می باشد.

آزمون نهم

1 -	در سخن پیامبر (ص) بهترین اعمال کدام است؟ (امتیاز : 5)
	انجام واجبات و ترک محرمات
	اطاعت از امام
	انتظار فرج
	هرسه مورد
2 -	منظور پیامبر از «برادران» در این دعای پیامبر چیست؟« خدایا برادران مرا به من نشان ده» (امتیاز : 5)
	برادران اصلی خود که قبلا از دنیا رفته بودند.
	اصحاب ویاران خود
	یاران امام حسین علیه السلام در کربلا
	قومی از آخر الزمان که پیامبر را ندیده اند و در دین خود بسیار استوار هستند
3 -	این سخن ازکیست؟ «اکثروا الدعا بتعجیل الفرج فان ذلک فرجکم" (امتیاز : 5)
	پیامبر اسلام(ص)
	امام علی(ع)
	امام صادق(ع)
	امام زمان (عج)
4 -	جمله « عزیز علی اَن اَری الخلق و لا تری » به کدام معنی است؟ (امتیاز : 5)
	سخت است بر من که همه را ببینم و تو دیده نشوی.
	آیا کسی جز تو باید نزد من عزیز باشد؟
	الف و ب صحیح است.
	تو نزد من، از همه خلایق عزیزتری.

آزمون دهم

1 -	به بیان نورانی امام زمان (عج)چه چیزی امام را از شیعیان جدا کرده است؟ (امتیاز : 5)
	اراده و خواست الهی
	اعمال ناشایست آنان
	حفظ جان حضرت
	غیبت حضرت
2 -	در سخن پیامبر (ص) بهترین اعمال کدام است؟ (امتیاز : 5)
	انجام واجبات و ترک محرمات
	اطاعت از امام
	انتظار فرج
	هرسه مورد
3 -	کدام گزینه در مورد انتظار مهدی (عج) صحیح نیست؟ (امتیاز : 5)
	انتظار مهدی (عج) انتظاری است که تنها با فراهم شدن زمینه های شکوفایی آن، خواهد شکفت.
	انتظار مهدی (عج) در منتظران شوق یاری و همراهی او را ایجاد می کند.
	انتظار مهدی (عج) چنان اطمینانی در شیعیان ایجاد می کند که هیچ نیازی به تلاش برای اصلاح جامعه احساس نمی کنند.
	انتظار یعنی هر کسی در مقابل ناهنجاری های اجتماعی ساکت و بی تفاوت نیست.
4 -	جمله «عَزیزٌ عَلَیَّ اَنْ أَرَی الْخَلْقَ وَ لا تُریٰ‏» «سخت است بر من که همه را ببینم وتو دیده نشوی » به کدام یک از وظایف منتظران اشاره دارد؟ (امتیاز : 5)
	وحدت و همدلی
	الگو پذیری
	یاد امام
	شناخت امام

آزمون یازدهم

1 -	کدام گزینه درباره معرفت امام در روایات اسلامی مطرح نشده است؟ (امتیاز : 5)
	کسی که بمیرد در حالی که امام عصر خود را شناخته باشد، جلو افتادن یا تأخیر امر ظهور به او زیان نمی رساند
	کسی که بمیرد و حال آنکه امام خود را شناخته است هیچ نگرانی نسبت به اعمال خوب و بدش نخواهد داشت
	کسی که بمیرد و حال آنکه امام خود را شناخته است مانند کسی است که در خیمه امام و همراه او بوده است
2 -	کدام گزینه درباره آثار انتظار صحیح نیست؟ (امتیاز : 5)
	انتظار آدمی را به خود مشغول کرده و از اجتماع جدا می کند.
	انتظار سبب تقویت جنبه روحی و روانی آدمی می گردد.
	انتظار آدمی را از خود فراتر برده و با افراد جامعه مرتبط می کند.
	همه موارد
3 -	کدام یک از ابعاد زیر جزء ابعاد انتظار به شمار نمی آید؟ (امتیاز : 5)
	بعد روحی و روانی
	بعدی فردی و اجتماعی
	بعد نظری و عملی
	بعد اعتقادی
4 -	جمله «عَزیزٌ عَلَیَّ اَنْ أَرَی الْخَلْقَ وَ لا تُریٰ‏» «سخت است بر من که همه را ببینم وتو دیده نشوی » به کدام یک از وظایف منتظران اشاره دارد؟ (امتیاز : 5)
	وحدت و همدلی
	الگو پذیری
	یاد امام
	شناخت امام

رایحه انتظار (درس نهم)

انتظار سبز

وقتی ابرهای تیره، چهره خورشید را پوشانده و دشت و دَمَن از دست بوسی آفتاب محروم گردیده و سبزه و گل از دوری مِهر عالم تاب پژمرده است چاره چیست؟ زمانی که عصاره آفرینش و خلاصه خوبی‌ها و آیینه زیبایی‌ها رخ در نقاب غیبت کشیده و جهانیان از فیض حضور او بی نصیب مانده‌اند چه می‌توان کرد؟

گل‌های باغ چشم به راهند تا سایه باغبان مهربان را بر سر خود ببینند و از دستان پر مهر او آب حیات بنوشند و دل‌های مشتاق، بی تاب چشم‌های اویند تا عنایت شور آفرین او را لمس کنند و اینجاست که «انتظار» شکل می‌گیرد. آری، همه منتظرند تا او بیاید و سبزی و نشاط را به ارمغان آورد.

به راستی «انتظار» چه زیبا و شیرین است اگر زیبایی آن در نظر آید و شیرینی آن در کام دل، چشیده شود.

حقیقت انتظار و جایگاه آن

برای «انتظار» معانی گوناگونی گفته‌اند و لی با دقت و تأمّل در این کلمه می‌توان به حقیقت معنی آن پی برد. انتظار، چشم به راه بودن است و این چشم به راهی به تناسب بستر و زمینه آن ارزش پیدا می‌کند و آثار و پیامدهایی دارد. انتظار تنها یک حالت روحی و درونی نیست بلکه از درون به بیرون سرایت می‌کند و حرکت و اقدام را می‌آفریند. به همین دلیل است که در روایات، انتظار به عنوان یک عمل و بلکه بهترین اعمال، معرفی شده است. انتظار به «منتظر» شکل می‌دهد و به کارها و تلاش‌های او جهت خاصّی می‌بخشد.

بنابراین «انتظار» با نشستن و دست روی دست گذاشتن، نمی‌سازد. انتظار با چشم به در دوختن و حسرت خوردن، تمام نمی‌شود؛ بلکه در حقیقت انتظار، حرکت و نشاط و شور آفرینی نهفته است.

آنکه در انتظار مهمان عزیزی است، سر از پا نمی‌شناسد و در تلاش است تا خود و محیط اطراف خود را برای آمدن مهمان، آماده کند و موانع حضور او را بر طرف سازد.

سخن درباره انتظار رویدادی بی نظیر است که در زیبایی و کمال، نهایت ندارد. انتظار روزگاری است که در سبزی و خرّمی در تمامی روزگاران گذشته مثالی نداشته است و جهان چنان دوران زیبایی را هرگز تجربه نکرده است. این همان انتظار حکومت جهانی امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) است که در روایات، از آن به «انتظار فرج» یاد شده است و آن را از بهترین اعمال و عبادات، بلکه پشتوانه قبولی همه اعمال، شمرده است.

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمود:

«بهترین اعمال امت من، انتظار فرج است.»^{( 1 )}

امام صادق(علیه السلام) به یاران خود فرمود:

«آیا شما را از چیزی آگاه نکنم که خداوند بدون آن هیچ عملی را از بندگان نمی‌پذیرد؟ گفتند: بفرمایید. فرمود: گواهی به یگانگی خدا و نبوت پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله وسلم) و اقرار به آنچه خدا امر فرموده و ولایت ما و بیزاری از دشمنان ما ـ  یعنی ما امامان بخصوص ـ و تسلیم شدن در برابر ایشان (=امامان) و پرهیزکاری و کوشش و خویشتن داری و انتظار قائم(عجل الله تعالی فرجه الشریف) »^{( 2 )}

بنابراین «انتظار فرج» انتظاری است که ویژگیهای خاص و منحصر به فرد دارد که لازم است به خوبی دانسته شود تا رمز و راز آن همه فضیلت و آثار که برای آن خواهیم شمرد آشکار گردد.

ویژگی‌های انتظار مهدی علیه السلام

گفتیم که «انتظار» امری فطری است و برای همگان در هر قوم و آیینی که باشند وجود دارد اما انتظارهای معمولی که در جریان زندگی افراد و حتّی جامعه‌ها وجود دارد هر اندازه بزرگ و با اهمیت باشد در مقایسه با انتظار موعود جهانی، کوچک و بی مقدار است زیرا که انتظار ظهور او ویژگی‌های خاص خود را دارد:

انتظار مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) انتظاری است که از ابتدای عالم آغاز شده است یعنی از زمان‌های بسیار دور، انبیاء و اولیاء نوید ظهور او را داده‌اند و در زمان‌های نزدیک تر، همه امامان ما، آرزوی روزگار دولت او را داشته‌اند.

امام صادق(علیه السلام) فرمود:

«اگر او را درک می‌کردم، تمام عمر به او خدمت می‌کردم.»^{( 1 )}

انتظار مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) انتظار مصلح جهانی است. انتظار حکومت عدل جهانی است و انتظار تحقق همه خوبی‌ها است. در این انتظار، بشریت چشم به راه است تا آنچه را بر اساس فطرت پاک خدایی، در آرزوی آن بوده و هیچگاه به صورت کامل به آن دست نیافته است، ببیند و مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) همان است که عدالت و معنویت، برادری و برابری، عمران و آبادی زمین و امنیّت و صلح و عصر شکوفایی عقل و دانش بشری را برای انسان‌ها به ارمغان می‌آورد و برچیدن بساط استعمار و بردگی انسان‌ها و نفی هر گونه ستم و ستمگری و رهایی اجتماع از انواع فسادهای اخلاقی، ره آورد حاکمیت اوست.

انتظار مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) انتظاری است که تنها با فراهم شدن زمینه‌های شکوفایی آن، خواهد شکفت و آن زمانی است که همه انسان‌ها در طلب منجی و مصلح آخر الزمان باشند. او می‌آید تا با همکاری و همیاری یارانش علیه بدی‌ها قیام کند نه اینکه تنها با معجزه کار جهان را سامان دهد.

انتظار مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در منتظرانش شوق یاری و همراهی او را ایجاد می‌کند و به انسان هویت و حیات می‌بخشد و او را از پوچی و بی هدفی نجات می‌دهد.

آنچه گفته شد بخشی از ویژگی‌های آن انتظاری است که به وسعت همه تاریخ است و ریشه در جان همه انسان‌ها دارد و هیچ انتظار دیگری به خاک پای این انتظار سترگ نمی‌ارزد. بنابراین جا دارد که ابعاد و آثار فراوانِ انتظار مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) را بشناسیم و درباره وظایف منتظران ظهور او و پاداش بی نظیر آنها سخن بگوییم.

ابعاد انتظار

انسان از زوایای مختلف دارای ابعاد گوناگون است: از سویی از بُعد نظری و عملی برخوردار است و از سوی دیگر دارای بُعد فردی و اجتماعی است و از زاویه‌ای دیگر در کنار بُعد جسمی، بُعد روحی و روانی دارد. بدون تردید در همه ابعاد یاد شده نیاز به چارچوبِ مشخصی است تا در قالب آن راه صحیح زندگی باز شود و مسیرهای انحرافی به روی آدمی بسته گردد. و آن راهِ درست همان مسیر انتظار است.

انتظار موعود جهانی در همه ابعاد زندگی منتظر تأثیر می‌گذارد. در بعد فکری و نظری که زیر بنای اعمال و رفتار انسان است، باورهای اساسی حیات آدمی را در حصار خود حفظ می‌کند. به بیان دیگر انتظار صحیح می‌طلبد که منتظر، بنیان‌های اعتقادی و فکری خود را تقویت کند تا در دام مکتب‌های انحرافی گرفتار نشود و یا به خاطر طولانی شدن دوره غیبت امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف) به چاه یأس و ناامیدی سقوط نکند.

امام باقر(علیه السلام) فرمود:

«روزگاری بر مردم خواهد آمد که امام ایشان غایب خواهد شد پس خوشا به حال آنان که در آن زمان، بر امرِ (ولایت) ما ثابت و استوار بمانند.»^{( 1 )}

یعنی در دوره غیبت که دشمنان با انواع شبهه‌ها می‌کوشند تا اعتقادات درست شیعیان را از بین ببرند به برکت قرار گرفتن در سنگر انتظار مرزهای عقیدتی حفظ می‌شود.

در بُعد عملی، انتظار به همه اعمال و رفتار انسان جهت می‌دهد. منتظر باید در میدان عمل بکوشد تا زمینه‌های ظهور دولت حق فراهم گردد. بنابراین، منتظر در این بخش هم به ساختن خود و هم به سامان دادن جامعه همت می‌گمارد. در بُعد فردی هم به حیات روحی و روانی خود و کسب فضیلت‌های اخلاقی روی می‌آورد و هم به تقویتِ جنبه جسمی و بدنی می‌پردازد تا نیرویی کار آمد برای جبهه نور باشد.

امام صادق(علیه السلام) فرمود:

«... کسی که دوست دارد از یاران قائم(علیه السلام) باشد پس منتظر باشد و در حال انتظار پرهیزگاری پیشه کند و به اخلاق نیکو آراسته گردد...»^{( 2 )}

ویژگی «انتظار» آن است که آدمی را از محدوده خود فراتر می‌برد و او را با تک تک افراد جامعه مرتبط می‌سازد. یعنی انتظار نه تنها در زندگی فردی منتظر مؤثر است که در حوزه رابطه فرد با جامعه نیز طرح و برنامه دارد و او را به تأثیر گذاری مثبت در جامعه وا می‌دارد و از آنجا که شرط ظهور دولت حق آمادگی جمعی است، هر کسی به اندازه توان خود برای اصلاح جامعه می‌کوشد و در برابر ناهنجاری‌های اجتماعی ساکت و بی تفاوت نمی‌ماند، چرا که منتظر مصلح جهانی در اندیشه و عمل، مسیر صلاح و راستی را طی می‌کند.

کوتاه سخن اینکه «انتظار» جریان مبارکی است که در تمام مویرگهای حیات فرد و اجتماع منتظر جاری است و در همه عرصه‌های زندگی، رنگ الهی به انسان و حیات او می‌بخشد و چه رنگی از رنگ الهی بهتر و ماندگارتر؟!

قرآن کریم می‌فرماید:

G... صِبْغَةَ اللّه وَ مَنْ اَحْسَن مِنَ اللّه صِبْغَةً...F^{( 3 )} ؛

رنگ الهی (بگیرید) و چه چیز از رنگ الهی داشتن نیکوتر است؟!

با توجه به آنچه گذشت، وظایف منتظرانِ مصلح کلّ، چیزی جز همان «رنگ خدایی داشتن» نیست که به برکت انتظار در جای جای زندگی فردی و جمعی آنها جلوه گر می‌شود. و با این نگاه، دیگر آن وظایف بر دوش ما ـ منتظران ـ سنگینی نخواهد داشت بلکه به عنوان جریان شیرینی که به همه زوایای زندگی ما معنی و مفهومی زیبا بخشیده است، به حساب می‌آید. به راستی اگر فرمانروای ملک مهربانی و امیر کاروان مِهرورزی تو را به عنوان سربازی شایسته برای خیمه ایمان خواسته باشد و حضور تو را در سنگر حق، انتظار کشد، چگونه خواهی بود؟ آیا باید بر تو تکالیفی را تحمیل کنند که چنین و چنان باش و این کار و آن کار را انجام ده یا تو خود راه انتظار را شناخته‌ای و برای همان مقصدی که برگزیده‌ای گام خواهی زد؟!

وظایف منتظران

در روایات و بیانات پیشوایان دین وظایف فراوانی برای منتظران ظهور بیان گردیده است که در اینجا مهمترین آنها را بیان می‌کنیم.

شناخت امام

پیمودن جاده انتظار بدون شناختن امامِ منتظَر ممکن نیست. استقامت و پایداری در وادی انتظار وابسته به درک صحیح از پیشوای موعود است. بنابراین علاوه بر شناخت امام به اسم و نسب، لازم است نسبت به جایگاه امام و رتبه و مقام او نیز آگاهی کافی بدست آورد.

ابونصر که از خدمتگذاران امام حسن عسکری(علیه السلام) است، پیش از غیبت امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) به حضور آن حضرت می‌رسد. امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) از او می‌پرسد: آیا مرا می‌شناسی؟ پاسخ می‌دهد: آری، شما سرور من و فرزند سرور من هستید! امام(علیه السلام) می فرماید: مقصود من چنین شناختی نبود!؟ ابونصر می‌گوید: (مقصود شما چیست) خودتان بفرمایید.

امام(علیه السلام) می‌فرماید:

«من آخرین جانشین پیامبر خدا هستم و خداوند به (برکت) من بلا را از خاندان و شیعیانم دور می‌کند.»^{( 1 )}

اگر معرفت امام برای منتظرِ حاصل شود، او از هم اکنون خود را در جبهه امام می‌بیند و احساس می‌کند که در خیمه امام و کنار او قرار گرفته است. بنابراین لحظه‌ای در تلاش برای تقویت جبهه امام خویش کوتاهی نمی‌کند.

امام باقر(علیه السلام) فرمود:

«...مَنْ ماتَ وَ هُوَ عارِفٌ لاِِمامِهِ لَمْ یضُرُّهُ، تَقَدَّمَ هذَا الاَْمْرِ اَوْ تَأَخَّرَ وَ مَنْ ماتَ وَ هُوَ عارِفٌ لاِِمامِهِ کانَ کَمَنْ هُوَ مَعَ الْقائمِ فِی فُسْطاطِهِ»^{( 2 )}؛

کسی که بمیرد در حالی که امام خود را شناخته باشد، جلو افتادن یا تأخیر امر (ظهور) به او زیان نمی‌رساند و کسی که بمیرد و حال آنکه امام خود را شناخته است مانند کسی است که در خیمه امام و همراه او بوده است.

گفتنی است که این معرفت و شناخت چنان مهمّ است که در کلام معصومین(علیهم السلام) آمده است که برای بدست آوردن آن، لازم است از خداوند طلب یاری شود.

امام صادق(علیه السلام) فرمود:

«... در زمان غیبت طولانی امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) باطل گرایان (در اعتقاد و دین خود) به شک و تردید گرفتار می‌شوند. زراره، از یاران خاص امام گفت: اگر آن زمان را شاهد بودم چه عملی انجام دهم؟»

امام صادق(علیه السلام) فرمود: ... این دعا را بخوان:

«اَللّهُمَّ عَرِّفْنی نَفْسَکَ فَاِنَّکَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْنی نَفْسَکَ لَمْ اَعْرِفْ نَبِیکَ اللّهُمَّ عَرِّفْنی رَسُولَکَ فَاِنَّکَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْنی رَسُولَکَ لَمْ اَعْرِفْ حُجَّتَکَ اَللّهُمَّ عَرِفْنی حُجَّتَکَ فَاِنَّکَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْنی حُجَّتَکَ ضَلَلْتُ عَنْ دینی.» ^{( 3 )}

آنچه تا کنون مطرح شد معرفت نسبت به جایگاه امام در مجموعه نظام هستی است^{( 4 )}. او حجّت پروردگار و جانشین به حق پیامبر و پیشوای همه مردم است که اطاعتِ او بر همگان واجب است چرا که اطاعت از او همان اطاعت از خداست.

یکی دیگر از ابعاد معرفت امام، شناختن سیره و صفات امام است^{( 5 )}و این بُعد از شناخت، تأثیر عملی گسترده‌ای در رفتار و خُلق و خوی منتظر می‌گذارد و بدیهی است که هر اندازه معرفت انسان به زوایای گوناگون زندگی امام و حجّت الهی بیشتر و عمیق‌تر باشد، آثار آن در بخش‌های گوناگون زندگی او بیشتر خواهد بود.

الگوپذیری

وقتی معرفت به امام و جلوه‌های زیبای رفتاری آن بزرگوار به دست آمد، سخن از پیروی و الگوگرفتن از آن مظهر کمالات به میان می‌آید.

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمود:

«خوشابه حال آنکه قائم خاندان مرا درک کند در حالی که پیش از دوران قیام، به او و امامان قبل از او اقتدا کرده و از دشمنان ایشان، اعلام بیزاری کرده باشد. آنان دوستان و همراهانِ من و گرامی ترینِ امت من، در نزد من هستند.» ^{( 1 )}

به راستی آن کس که در تقوا، عبادت، ساده زیستی، سخاوت، صبر و همه فضائل اخلاقی دنباله رو امام و مراد خویش است چه رتبه بلندی نزد آن رهبر الهی خواهد داشت و آنگاه که به حضور مقدسش بار یابد چه سربلند و سرافراز خواهد بود؟!

آیا جز این است که منتظری که در طلب زیباترین پدیده عالم است خود را به خوبی‌ها می‌آراید و از زشتی‌ها و رذائل اخلاقی دوری می‌کند و در مسیر انتظار همواره مراقب افکار و اعمال خویش است؟! و گرنه افتادن به دام بدیها رفته رفته فاصله او و معشوق خوبان را زیادتر خواهد کرد و این حقیقتی است که در بیان هشدار دهنده آن امام موعود آمده است:

«فَما یحْبِسُنا عَنْهُم اِلاّ ما یتَّصِلُ بِنا مِمّا نُکْرِهُهُ وَلا نُؤْثِرُهُ مِنْهُم^{( 2 )}؛

هیچ چیز ما را از شیعیان جدا نکرده است مگر آنچه از کارهای ایشان که به ما می‌رسد. اعمالی که خوشایند ما نیست و از شیعیان انتظار نداریم!»

نهایت آرزوی منتظران آن است که در برپایی دولت مهدوی و حکومت عدل جهانی سهمی داشته باشند و افتخار یاوری و همراهی آخرین حجّت حق را بدست آورند ولی مگر نیل به چنین سعادت بزرگی جز با خودسازی و آراستگی اخلاقی میسّر است؟!

امام صادق(علیه السلام) فرمود:

«مَنْ سَرَّهُ اَنْ یکُونَ مِنْ اَصْحابِ القائمِ فَلْینْتَظِرْ وَلْیعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَمَحاسِنِ الاْخْلاقِ وَهُوَ مُنْتَظِر؛^{( 3 )}

هر کس دوست دارد از یاران حضرت قائم(علیه السلام) باشد باید منتظر باشد و در حال انتظار به پرهیزکاری و اخلاق نیکو رفتار نماید.»

و روشن است که در مسیر تحقق چنین خواسته‌ای هیچ الگو و نمونه‌ای برتر از آن امام بزرگوار که آینه تمام زیبایی هاست یافت نمی‌شود.

یادِ امام

آنچه منتظران را در کسب معرفتِ امام و پیروی از آن بزرگوار یاری می‌دهد و پایداری در راه انتظار را به دنبال دارد؛ پیوستگی و ارتباط مداوم با آن طبیب جان‌ها است.

به راستی وقتی آن امام مهربان امّت، همیشه و همه جا به حال شیعیان خود نظر دارد و لحظه‌ای آنها را از یاد نمی‌برد آیا رواست که دلدادگان روی او به دنیا و تعلّقات آن سرگرم شوند و از آن عزیز، غافل و بی خبر بمانند؟ یا راه و رسم دوستی و محبّت آن است که در همه حال او را بر خود و دیگران مقدم بدارند. وقتی بر سجاده دعا می‌نشینند از او آغاز نمایند و برای سلامتی و فرج آن حضرت دعا کنند که آن بزرگوار خود فرمود:

«برای تعجیل فرج بسیار دعا کنید که فرج شما در همان است. ⁽¹⁾ »

و همواره باید زمزمه کنند:

«اَللّهُمَّ کُنْ لِوَلیکَ الْحُجَّةِ بْنِ الْحَسَنِ صَلَواتُکَ عَلَیهِ وَ عَلی ابائهِ فِی هذِهِ السّاعَةِ وَ فی کُلِّ ساعَة وَلیاً وَ حافِظاً وَ قائداً و ناصراً و دلیلا وَ عَیناً حَتّی تُسْکِنَهُ اَرْضَکَ طَوْعاً وَ تُمَتِّعَهُ فیها طَویلا^{( 2 )}؛

«خدایا برای ولی خود، حجة بن الحسن که درود تو بر او و خاندانش باد در این ساعت و در همه ساعات سرپرست و نگهبان و رهبر و یاور و راهنما و دیده بان باش تا ] آن زمان که [ او را در زمین خود با میل و رغبت جای دهی و برای مدتی طولانی او را در زمین بهره مند سازی.»

منتظر حقیقی، در هنگام صدقه دادن، ابتدا سلامتی وجود شریف امام خود را در نظر می‌گیرد و به هر بهانه دستِ توسّل به دامن پر مهر او می‌زند و به اشتیاق ظهور مبارک او و دیدن جمال بی مثالش ناله سر می‌دهد.

«عَزیزٌ عَلَی أَنْ اَرَی الخَلْقَ وَلاتُری^{( 3 )}؛

سخت است بر من که همه را ببینم و تو دیده نشوی!!»

رهرو راه انتظار در مجالسی که به نام آن محبوب دل‌ها تشکیل می‌شود حضور می‌یابد تا ریشه‌های محبت او را در دل خود محکم‌تر کند و به مکان هایی مانند مسجد سهله و مسجد جمکران و سرداب مقدّس که منسوب به امام عصر(علیه السلام) است رفت و آمد می‌کند.

و از زیباترین جلوه‌های یاد امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در زندگی منتظران ظهورش آن است که هر روز با او تجدید عهد کرده و پیمان وفاداری ببندند و استواری خود را بر آن عهد اعلام کنند.

در فرازی از دعای عهد چنین می‌خوانیم:

«اَللّهُمَّ اِنّی اُجَدِّدُ لَهُ فی صَبیحَةِ یومی هذا وَما عِشْتُ مِنْ اَیامی عَهْداً وَعَقْداً وَبَیعَةً لَهُ فی عُنُقی لااَحُولَ عَنها وَلااَزوُلَ اَبَداً اَللّهُمَّ اجْعَلْنی مِنْ اَنْصارِهِ وَاَعْوانِهِ وَالذّابّینَ عَنْهُ وَالْمُسارِعینَ اِلَیهِ فی قَضاءِ حَوائِجِه والمُمْتَثِلینَ لاَِوامِرِه وَالمُحامینَ عَنْه وَالسّابِقینَ اِلی اِرادَتِهِ وَالمُسْتَشهِدینَ بَینَ یدَیهِ. ^{( 4 )}

بار خدایا من در بامداد این روز و تمام دوران زندگیم، عهد و پیمان و بیعتی را که از آن حضرت بر گردن دارم با او تجدید می‌کنم، که هرگز از آن عهد و بیعت برنگردم و بر آن پایدار بمانم. بار خدایا مرا از یاران و کمک کاران آن حضرت و مدافعان از حریم مقدس او و شتاب کنندگان به سوی او برای انجام خواسته هایش و اطاعت کنندگان از دستوراتش و حمایت کنندگان از وجود شریفش و سبقت جویان به سوی خواسته اش و شهیدان در رکاب حضرتش قرار ده.»

اگر کسی پیوسته این عهد را بخواند و از عمق جان به مضامین آن پای بند باشد هرگز به سستی گرفتار نمی‌شود و در تحقق آرمان‌های امام خود و زمینه سازی برای ظهور آن بزرگوار لحظه‌ای از پای نمی‌نشیند. و به راستی که شایسته حضور در میدان یاری آن ذخیره الهی خواهد بود.

امام صادق(علیه السلام) فرمود:

«هر کس چهل بامداد خدا را با این عهد بخواند از یاوران قائم ما خواهد بود. و اگر پیش از ظهور آن حضرت بمیرد، خداوند او را از قبرش بیرون آورد] و قائم(علیه السلام) را یاری دهد‌[...».

وحدت و همدلی

از وظایف تک تک افراد قبیله انتظار که بگذریم، جمعیت منتظران نیز باید طرح و برنامه‌ای داشته باشند که در راستای اهداف امام و حجّت الهی باشد. به بیان دیگر اجتماع منتظر لازم است که تلاش و حرکت خود را در مسیر رضایت رهبر موعود قرار دهد.

بنابراین جامعه منتظر بر آن است که عهد و پیمان خود با امام را به انجام رساند تا زمینه مناسب برای ظهور دولت مهدوی فراهم شود.

امام عصر(علیه السلام) در یکی از بیانات خود به چنین جمعیتی اینگونه بشارت داده است:

«اگر شیعیان ما ـ که خداوند آنان را در راه اطاعتش یاری دهد ـ در وفای پیمانی که از ایشان گرفته شده، یکدل و مصمم باشند؛ البتّه نعمت دیدار، از آنان به تأخیر نمی‌افتد و سعادت ملاقات ما برای آنها با معرفت کامل و راستین نسبت به ما، تعجیل می‌گردد.» ^{( 1 )}

و آن عهد و پیمان همان است که در کتاب خدا و سخنان نمایندگان خدا آمده است که مهمترین آنها را بیان می‌کنیم:

1. تلاش در جهت پیروی از امامان(علیهم السلام) و دوستی با دوستان ائمه(علیهم السلام) و بیزاری جستن از دشمنان آنها.

امام باقر(علیه السلام) از پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله وسلم) روایت کرده که فرمود:

«خوشا حال آنکه قائم خاندان مرا درک کند در حالی که پیش از قیام، از او پیروی کرده باشند. با دوستان او دوستی و با دشمنان او دشمنی نموده باشد. آنها رفیقان من و اهل دوستی و محبت من و گرامی ترین امت من نزد من در روز قیامت هستند!! ^{( 2 )} »

2. جمعیت منتظران در مقابل بدعت‌ها و انحراف‌ها در دین و رواج منکرات و زشتی‌ها در سطح جامعه بی تفاوت نیستند و نیز در برابر فراموش شدن سنّت‌های نیکو و ارزش‌های اخلاقی از خود واکنش نشان می‌دهند.

از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) روایت شده که فرمود:

«البتّه در پایان این امت (دوره ی آخر الزّمان) گروهی خواهند بود که پاداش آنها همانند اجر امت اول اسلامی خواهد بود. آنها امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند و با اهل فتنه (و فساد) می‌جنگند.» ^{( 3 )}

3. جامعه منتظر در برخورد با دیگران وظیفه دارد که تعاون و همکاری را سر فصل برنامه‌های خود قرار دهد. و افراد این جامعه به دور از تنگ نظری و خود محوری، پیوسته حال فقراء و نیازمندان جامعه را پی گیری می‌کنند و از آنان بی خبر نمی‌مانند.

گروهی از شیعیان از امام باقر(علیه السلام) درخواست نصیحت کردند؛ حضرت فرمود:

«از میان شما آنکه نیرومند است، ضعیف را یاری کند و آنکه بی نیاز است با نیازمندتان مهربانی ورزد و هر یک از شما نسبت به دیگری خیرخواهی کند.» ^{( 4 )}

گفتنی است که دائره این همکاری و همیاری محدود به محیطی که در آن زندگی می‌کنند نیست بلکه خیر و نیکی منتظران به محیط‌های دورتر و نیازمندان شهرهای دیگر نیز می‌رسد زیرا که در پرتو روح انتظار هیچ جدایی و دوگانگی بین افراد احساس نمی‌شود.

4. افرادی که عضو جامعه منتظر هستند باید به جامعه رنگ و بوی مهدوی بدهند و نام و یاد امام را در همه عرصه‌ها بلند کنند و گفتار و کردار امام را به عنوان سرآمد همه سخنان و شیوه‌ها به نمایش عمومی بگذارند و در این راه با همه وجود بکوشند که بدون تردید مورد عنایت و لطف ویژه امامان(علیهم السلام) خواهند بود.

عبدالحمید واسطی از یاران امام باقر(علیه السلام) به آن حضرت می‌گوید:

«ما در انتظار امر فرج همه زندگی خود را وقف کردیم به گونه‌ای که برای بعضی از ما مشکلاتی را به همراه داشته است!»

امام(علیه السلام) در پاسخ او می‌فرماید:

«ای عبدالحمید، آیا گمان می‌کنی که خداوند راه رهایی (از مشکلات) را برای آن بنده‌ای که خود را وقف خداوند کرده باشد قرار نداده است؟! آری به خدا قسم خداوند برای او راه چاره‌ای قرار خواهد داد. خداوند رحمت کند بنده‌ای را که امر (ولایت) ما را زنده دارد!» ^{( 5 )}

سخن آخر اینکه جامعه منتظر باید بکوشند که در همه ابعاد زندگی اجتماعی، الگوی سایر اجتماعات باشند و همه زمینه‌های لازم برای ظهور منجی موعود را فراهم کنند.

آثار انتظار

بعضی گمان کرده‌اند که انتظار مصلح جهانی، افراد را در حالت سکون و بی تفاوتی قرار می‌دهد و آنها که منتظرند تا اصلاحگری جهانی قیام کند و فساد و تباهی را بردارد، خود در مقابل بدیها و پلیدی‌ها واکنشی نخواهند داشت بلکه ساکت و بی تفاوت، دست روی دست خواهند گذاشت و تماشاگر جنایت‌ها خواهند بود!!

ولی این نگاه، یک نگاه سطحی و به دور از اندیشه و دقت است. زیرا با توجه به آنچه در حقیقت انتظار امام موعود و ویژگی‌های آن و نیز ابعاد انتظار و ویژگی‌های منتظران مطرح شد، روشن است که روحیه انتظار، آن هم با ویژگی‌های منحصر به فرد و جایگاه بی نظیر امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) نه تنها سکون و سردی را به دنبال ندارد بلکه بهترین عامل حرکت و پویایی است.

انتظار، در منتظر غوغایی مبارک و حرکتی هدف دار پدید می‌آورد و هر چه منتظر، به حقیقت انتظار، نزدیک‌تر شود سرعت حرکت او به سوی مقصد بیشتر خواهد شد. در پرتو انتظار، آدمی از خود محوری رهایی می‌یابد و خود را جزئی از جامعه اسلامی می‌بیند؛ بنابراین می‌کوشد تا جامعه را در حد توان خود به صلاح و درستی نزدیک کند و وقتی جامعه‌ای از عناصری این چنین با هویّت تشکیل یابد، اجتماعی در جهت ترویج فضیلت‌ها پدید می‌آید و حرکت عمومی به سوی اقامه خوبی ها، شکل می‌گیرد و در چنین محیطی که محیط صلاح و سازندگی و فضای امیدبخشی و نشاط و عرصه تلاش و همیاری و همکاری است، زمینه رشد باورهای دینی و بینش عمیق مهدوی در افراد جامعه پدید می‌آید و منتظران، که به برکت انتظار، در فساد محیط حل نشده‌اند بلکه هویّت دینی و مرزهای اعتقادی خود را حفظ کرده اند، در برابر سختی‌ها و مشکلات دوران انتظار بردباری می‌کنند و به امید تحقق وعده حتمی الهی بلاها را به جان می‌خرند و لحظه‌ای گرفتار سستی و یا ناامیدی نمی‌شوند.

راستی کدام مکتب و مذهبی را می‌شناسید که برای پیروان خود چنین مسیر روشنی را ترسیم کرده باشد؟! مسیری که با انگیزه‌ای الهی پیموده می‌شود و در نهایت پاداشی بس بزرگ را به ارمغان می‌آورد.

پاداش منتظران

خوشاحال آنانکه چشم به راه خوبی‌ها نشسته اند! چه بزرگ است پاداش آنان که به انتظار موعود جهانی روزگار می‌گذرانند و چه شکوهمند است رتبه و مقام آنان که منتظر حقیقی قائم آل محمّد(صلی الله علیه و آله وسلم) هستند!

بجاست که در بخش پایانی از فصل انتظار، از فضیلت و رتبه بی نظیر جرعه نوشان جام انتظار سخن بگوییم و نمونه هایی از کلمات پیشوایان دین را بیاوریم.

امام صادق(علیه السلام) فرمود:

«خوشا به حال شیعیان قائم ما (اهل‌بیت)، آنها که در دوران غیبت او، ظهورش را انتظار دارند و در ایام ظهورش سر به فرمان او می‌آورند. آنها دوستان خدایند که هیچ ترس و اندوهی برای ایشان نخواهد بود.» ^{(1 )}

و چه افتخاری از این برتر که مدال دوستی پروردگار را بر سینه دارند. و چرا باید گرفتار غم و اندوه شوند و حال آنکه زندگی و مرگ آنها ارزشی گران پیدا کرده است.

امام سجاد(علیه السلام) فرمود:

«کسی که در زمان غیبت قائم ما بر ولایت ما استوار باشد خداوند پاداش هزار شهید از شهدای جنگ بدر و احد را به او خواهد داد.» ^{( 2 )}

آری آنان که در دوران غیبت بر ولایت امام زمان خود باقی بمانند و عهد و پیمان خود با آن بزرگوار را استوار دارند مانند رزمندگانی هستند که در رکاب پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) به نبرد با دشمنان خدا پرداخته و در آن صحنه به خون خود غلطیده اند!

منتظرانی که جان بر کف به انتظار یاری فرزند رسول خدا(صلی الله علیه و آله وسلم) ایستاده‌اند از هم اکنون در خیمه جنگ و در کنار امیر جبهه حق هستند.

امام صادق(علیه السلام) فرمود:

«اگر کسی از شما (شیعیان) بمیرد در حالی که منتظر امر (فرجِ امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) باشد همانند کسی است که در کنار قائم(عجل الله تعالی فرجه الشریف) و در خیمه اش بوده است! سپس اندکی درنگ کرد و فرمود: نه بلکه مانند کسی است که در کنار حضرت جنگیده و شمشیر زده است! سپس فرمود: نه به خدا قسم؛ بلکه مثل کسی است که در کنار رسول  خدا(صلی الله علیه و آله وسلم) به شهادت رسیده باشد.» ^{( 3 )}

این گروه همان جماعتی هستند که قرن‌ها پیش، پیامبر بزرگ خدا آنها را برادران و رفقاء خود خوانده است و دوستی و مودّت قلبی خود را نسبت به ایشان اعلام کرده است.

امام باقر(علیه السلام) فرمود:

«روزی پیامبر در حضور گروهی از اصحاب خود فرمود: خدایا برادران مرا به من نشان ده! و این جمله را دو بار فرمود: اصحاب حضرت گفتند: ‌ای رسول خدا آیا ما برادران تو نیستیم؟!

فرمود: خیر، شما اصحاب من هستید و برادران من قومی هستند در آخرالزمان؛ که به من ایمان می‌آورند و حال آنکه هرگز مرا ندیده اند! خداوند آنها را به اسم خود و پدرانشان به من معرفی کرده است... استواری هر یک از ایشان در دین خود از کندن خارهای گون در شب تاریک و به دست گرفتن آتش گداخته، سخت‌تر است. آنها مشعل‌های هدایت هستند که خداوند آنها را از فتنه‌های تیره و تار نجات می‌بخشد.» ^{( 4 )}

و پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمود:

«خوشا حال کسی که قائم اهل‌بیت مرا درک کند و حال آنکه پیش از قیامش به او اقتدا کرده باشد. با دوستان او دوستی و از دشمنان او بیزاری جسته باشد و امامان پیش از او را نیز دوست داشته باشد. آنها رفقای من و صاحبان دوستی و مودت من و گرامی ترین امت من نزد من هستند.» ^{( 5 )}

و اینان که به چنین مقام و رتبه‌ای نزد پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) دست یافته‌اند به شرف خطاب حضرت دوست مشرف می‌شوند! آن هم ندایی که مملوّ از محبّت و عشق است و حکایت از نهایت تقرّب و نزدیکی آنها به محضر حضرت حق دارد.

امام باقر(علیه السلام) فرمود:

«روزگاری بر مردم می‌آید که امامشان غایب خواهد بود پس خوشا حال آنان که در آن زمان بر امر (ولایت) ما استوار بمانند. به راستی که کمترین پاداش آنها این است که حضرت پروردگار آنها را ندا می‌دهد که: ‌ای بندگان من، به سرّ من (و امام غایب) ایمان آوردید و او را تصدیق کردید پس شما را بشارت باد به پاداش نیکوی من، شما به حقیقت بندگان من هستید. اعمال شما را می‌پذیرم و از خطاهای شما می‌گذرم و به (برکت) شما باران را بر بندگانم نازل می‌کنم و بلا را از ایشان می‌گردانم و اگر شما (در میان مردم) نبودید حتماً عذاب خود را ]بر مردم گنهکار[ می‌فرستادم.» ^{( 6 )}

ولی به راستی چه چیز منتظران را آرام می‌کند و انتظار آنها را پایان می‌دهد؟ چه چیز روشنی چشم ایشان است و دل بی قرار آنها را قرار و آرام می‌بخشد؟ آیا آنان که عمری به جادّه انتظار چشم دوخته‌اند و در همین مسیر با همه سختی هایش راه پیموده‌اند تا به دشت سر سبز موعود منتظر پای گذارند به پاداشی کمتر از هم نشینی با محبوب و معشوق خود راضی می‌شوند؟! و چه فرجامی از این زیباتر و چه لحظه‌ای از این باشکوه تر!

امام کاظم(علیه السلام) فرمود:

«خوشا حال شیعیان ما، آنان که در زمان غیبت قائم ما به ریسمان دوستی ما، چنگ زنند و بر دوستی، و بیزاری از دشمنانمان استوار بمانند. آنها از ما هستند و ما از آنها. آنها به پیشوایی ما راضی شدند (و امامت ما را پذیرفتند) و ما نیز به شیعه بودن آنها راضی و خشنود شدیم. خوشا حال ایشان!! به خدا قسم اینان در قیامت با ما و در رتبه و درجه ما خواهند بود.» ^{( 7 )}

خلاصة درس

 
انتظار به معنای چشم به راه بودن است و لازمه آن عدم بی‌تفاوتی و تلاش در جهت رسیدن به هدف مورد انتظار است.

در روایات انتظار ظهور امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) بعنوان بهترین عمل توصیف شده است.
ویژگی‌های انتظار ظهور مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) ایجاد انگیزه و شوق به سوی تحقق اهداف ظهور یعنی عدالت و شکوفایی را در روح منتظران پدید می‌آورد.

 انتظار ظهور مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در بُعد فردی و اجتماعی، آثار و ثمرات فراوانی به همراه دارد.

مهم ترین وظایف منتظران، شناخت امام(علیه السلام) الگوپذیری، یاد حضرت و همگرایی است.

بر اساس روایات، پاداش منتظران، مساوی با پاداش شهداء صدر اسلام شمرده شده است.

نمونه سوالات آزمون رایحه انتظار (آزمون هشتم)

آزمون اول

امتیاز قبولی : 14

زمان شما 03:56 دقیقه    

1 -	کدام یک از گزینه های زیر، شرط تحقق ملاقات و تشرف به محض امام زمان علیه السلام است؟ (امتیاز : 5)
	امام عصر مصلحت بداند.
	در مکان های مختلف مانند سفر خانه خدا، راه را گم کرده باشد.
	شور و اشتیاق فراوان برای شرفیابی به محضر امام
	خواندن دعا و برخی اعمال
2 -	امام باقر علیه السلام می فرمایند:«در حضرت مهدی (عج) سنتی از حضرت عیسی علیه السلام است وآن این که .. (امتیاز : 5)
	با اینکه می خواستند او را به دار آویزند ولی زنده است.
	درباره اش می گویند مرده است در حالی که زنده است
	مردم می گویند به دار آویخته شده ولی چنین نیست.
	همه موارد
3 -	در کلمات معصومین (ع) نسبت به امام زمان (عج) چه سفارش هایی شده است؟ (امتیاز : 5)
	پیوسته به یاد امام بودن
	دعا کردن برای فرج ایشان
	کوشیدن در جهت جلب رضای ایشان
	هر سه گزینه صحیح است.
4 -	کدام یک از جملات زیر درباره ملاقات با امام زمان (عج) درست می باشد؟ (امتیاز : 5)
	ملاقات با امام مهدی (عج) فقط در حالت اضطرار و درماندگی افراد روی داده است
	ملاقات با امام زمان در حالت عادی و به دور از اضطرار روی داده است
	ملاقات با امام مهدی (عج) هم در حالت اضطرار و درماندگی روی داده و هم در حالت عادی
	ملاقات با امام زمان در همه حالات صورت می گیرد و شرایط خاصی ندارد

آزمون دوم

امتیاز قبولی : 14

زمان شما 03:56 دقیقه    

1 -	در کلمات امام معصوم در خصوص امام زمان به مردم سفارش به چه شده است؟ (امتیاز : 5)
	به یاد حضرت بودن و دعا برای فرج حضرت .
	سیر و سلوک برای ملاقات با حضرت.
	چله نشینی در اماکن مذهبی.
	پاک سازی درون و مهیا شدن برای ملاقات با حضرت.
2 -	کدام یک از جملات زیر درباره ملاقات با امام زمان (عج) درست می باشد؟ (امتیاز : 5)
	ملاقات با امام مهدی (عج) فقط در حالت اضطرار و درماندگی افراد روی داده است
	ملاقات با امام زمان در حالت عادی و به دور از اضطرار روی داده است
	ملاقات با امام مهدی (عج) هم در حالت اضطرار و درماندگی روی داده و هم در حالت عادی
	ملاقات با امام زمان در همه حالات صورت می گیرد و شرایط خاصی ندارد
3 -	داستان زندگی کدام پیامبر در قرآن دلالت بر امکان عمر طولانی و حتی جاودان(روز رستاخیز) دارد؟ (امتیاز : 5)
	حضرت نوح علیه السلام
	حضرت یونس علیه السلام
	حضرت عزیر علیه السلام
	حضرت عیسی علیه السلام
4 -	امام زمان (عج) کدام عامل را درباره «فرج شیعیان» معرفی می کند؟ (امتیاز : 5)
	زیاد دعا کردن
	برای تعجیل فرج بسیار دعا کردن
	کوشش برای رضایت امام
	به یاد آن حضرت (عج) بودن

آزمون سوم

امتیاز قبولی : 14

زمان شما 03:55 دقیقه    

1 -	امام زمان (عج) کدام عامل را درباره «فرج شیعیان» معرفی می کند؟ (امتیاز : 5)
	زیاد دعا کردن
	برای تعجیل فرج بسیار دعا کردن
	کوشش برای رضایت امام
	به یاد آن حضرت (عج) بودن
2 -	امامان معصوم نسبت به چله نشینی درباره ملاقات با امام عصر چه دستوری دارند؟ (امتیاز : 5)
	دستور به آن داده اند و تاکید بر آن نموده اند.
	نسبت به آن دستوری نداده اند و بی تفاوت بوده اند پس یک فعل مباح است.
	از شیعیان نخواسته اند وبه آن دستور نداده اند.
	پاسخ اول و دوم صحیح است.
3 -	در کلمات امام معصوم در خصوص امام زمان به مردم سفارش به چه شده است؟ (امتیاز : 5)
	به یاد حضرت بودن و دعا برای فرج حضرت .
	سیر و سلوک برای ملاقات با حضرت.
	چله نشینی در اماکن مذهبی.
	پاک سازی درون و مهیا شدن برای ملاقات با حضرت.
4 -	این سخن از کیست؟«برای تعجیل فرج بسیار دعا کنید که همان فرج شماست». (امتیاز : 5)
	امام حسن عسکری «علیه السلام»
	امام مهدی «علیه السلام»
	امام صادق «علیه السلام»
	امام علی علیه السلام

آزمون چهارم

امتیاز قبولی : 14

زمان شما 03:53 دقیقه    

1 -	در کلمات معصومین (ع) نسبت به امام زمان (عج) چه سفارش هایی شده است؟ (امتیاز : 5)
	پیوسته به یاد امام بودن
	دعا کردن برای فرج ایشان
	کوشیدن در جهت جلب رضای ایشان
	هر سه گزینه صحیح است.
2 -	کدام یک از جملات زیر درباره ملاقات با امام زمان (عج) درست می باشد؟ (امتیاز : 5)
	ملاقات با امام مهدی (عج) فقط در حالت اضطرار و درماندگی افراد روی داده است
	ملاقات با امام زمان در حالت عادی و به دور از اضطرار روی داده است
	ملاقات با امام مهدی (عج) هم در حالت اضطرار و درماندگی روی داده و هم در حالت عادی
	ملاقات با امام زمان در همه حالات صورت می گیرد و شرایط خاصی ندارد
3 -	جریان طول عمر امام دوازدهم از ابعاد ............ امری ممکن است (امتیاز : 5)
	تاریخی
	عقلی و علمی
	تاریخی و عقلی و علمی
	تاریخی و علمی
4 -	کدام یک از جملات زیر صحیح می باشد؟ (امتیاز : 5)
	عمر طولانی در حالت عادی امکان ندارد.
	عمر طولانی داشتن فقط برای برخی افراد است.
	عمر طولانی از نظر عقل و دانش بشری امری غیر ممکن نیست.
	گزینه دوم و سوم

آزمون پنجم

امتیاز قبولی : 14

زمان شما 03:53 دقیقه    

1 -	در قران کریم از امکان جاویدان شدن عمر کدام پیامبر (ع) خبر داده است؟ (امتیاز : 5)
	حضرت یونس علیه السلام
	حضرت یوسف علیه السلام
	حضرت عیسی علیه السلام
	حضرت نوح علیه السلام
2 -	ملاقات با امام زمان (عج) تنها در چه صورتی ممکن است و قطعا دیدار محقق می گردد؟ (امتیاز : 5)
	شخص دارای مقام معنوی ویژه ای باشد.
	شخص مضطر باشد.
	امام عصر (عج) مصلحت را در وقوع آن ببیند.
	پاسخ اول و دوم صحیح است.
3 -	امامان معصوم نسبت به چله نشینی درباره ملاقات با امام عصر چه دستوری دارند؟ (امتیاز : 5)
	دستور به آن داده اند و تاکید بر آن نموده اند.
	نسبت به آن دستوری نداده اند و بی تفاوت بوده اند پس یک فعل مباح است.
	از شیعیان نخواسته اند وبه آن دستور نداده اند.
	پاسخ اول و دوم صحیح است.
4 -	در کلمات امام معصوم در خصوص امام زمان به مردم سفارش به چه شده است؟ (امتیاز : 5)
	به یاد حضرت بودن و دعا برای فرج حضرت .
	سیر و سلوک برای ملاقات با حضرت.
	چله نشینی در اماکن مذهبی.
	پاک سازی درون و مهیا شدن برای ملاقات با حضرت.

آزمون ششم

امتیاز قبولی : 14

زمان شما 03:56 دقیقه    

1 -	جریان طول عمر امام دوازدهم از ابعاد ............ امری ممکن است (امتیاز : 5)
	تاریخی
	عقلی و علمی
	تاریخی و عقلی و علمی
	تاریخی و علمی
2 -	این سخن از کیست؟«برای تعجیل فرج بسیار دعا کنید که همان فرج شماست». (امتیاز : 5)
	امام حسن عسکری «علیه السلام»
	امام مهدی «علیه السلام»
	امام صادق «علیه السلام»
	امام علی علیه السلام
3 -	چه کسانی معتقدند که در زمان غیبت ملاقات با امام (عج) ممکن است؟ (امتیاز : 5)
	همه فرقه ها از شیعه و اهل سنت
	علمای اهل سنت
	بسیاری از علما شیعه
	علمای فعلی
4 -	کدام یک از گزینه های زیر، شرط تحقق ملاقات و تشرف به محض امام زمان علیه السلام است؟ (امتیاز : 5)
	امام عصر مصلحت بداند.
	در مکان های مختلف مانند سفر خانه خدا، راه را گم کرده باشد.
	شور و اشتیاق فراوان برای شرفیابی به محضر امام
	خواندن دعا و برخی اعمال

آزمون هفتم

امتیاز قبولی : 14

زمان شما 03:56 دقیقه    

1 -	در کلمات امام معصوم در خصوص امام زمان به مردم سفارش به چه شده است؟ (امتیاز : 5)
	به یاد حضرت بودن و دعا برای فرج حضرت .
	سیر و سلوک برای ملاقات با حضرت.
	چله نشینی در اماکن مذهبی.
	پاک سازی درون و مهیا شدن برای ملاقات با حضرت.
2 -	در کلمات معصومین (ع) نسبت به امام زمان (عج) چه سفارش هایی شده است؟ (امتیاز : 5)
	پیوسته به یاد امام بودن
	دعا کردن برای فرج ایشان
	کوشیدن در جهت جلب رضای ایشان
	هر سه گزینه صحیح است.
3 -	جریان طول عمر امام دوازدهم از ابعاد ............ امری ممکن است (امتیاز : 5)
	تاریخی
	عقلی و علمی
	تاریخی و عقلی و علمی
	تاریخی و علمی
4 -	امامان معصوم نسبت به چله نشینی درباره ملاقات با امام عصر چه دستوری دارند؟ (امتیاز : 5)
	دستور به آن داده اند و تاکید بر آن نموده اند.
	نسبت به آن دستوری نداده اند و بی تفاوت بوده اند پس یک فعل مباح است.
	از شیعیان نخواسته اند وبه آن دستور نداده اند.
	پاسخ اول و دوم صحیح است.

آزمون هشتم

امتیاز قبولی : 14

زمان شما 03:56 دقیقه    

1 -	کدام یک از موارد ذیل جزء ملاقات با امام زمان علیه السلام در حالت غیر اضطرار است؟ (امتیاز : 5)
	ملاقات در راه ماندگان.
	ملاقات کسی که جایگاه ویژه معنوی داشته باشد.
	کسانی که احساس تنهایی و بی کسی داشته باشد.
	ملاقات گم کردن سفر خانه خدا.
2 -	امام مجتبی می فرمایند: حضرت مهدی (عج) در هنگام ظهور... (امتیاز : 5)
	40 ساله است.
	به سیمای مردی 40 ساله است.
	جوان است.
	به سیمای مردی زیر 40 ساله است.
3 -	از نظر عقل و دانش بشری .... (امتیاز : 5)
	ممکن است انسان سال های بسیار طولانی زنده بماند.
	انسان پس از گذشت زمان گرفتار پیری و فرسودگی می شود.
	عمر طولانی غیر ممکن است.
	نمی توان عمر طولانی را باور کرد.
4 -	جریان طول عمر امام دوازدهم از ابعاد ............ امری ممکن است (امتیاز : 5)
	تاریخی
	عقلی و علمی
	تاریخی و عقلی و علمی
	تاریخی و علمی

آزمون نهم

امتیاز قبولی : 14

زمان شما 03:56 دقیقه    

1 -	جریان طول عمر امام دوازدهم از ابعاد ............ امری ممکن است (امتیاز : 5)
	تاریخی
	عقلی و علمی
	تاریخی و عقلی و علمی
	تاریخی و علمی
2 -	در قران کریم از امکان جاویدان شدن عمر کدام پیامبر (ع) خبر داده است؟ (امتیاز : 5)
	حضرت یونس علیه السلام
	حضرت یوسف علیه السلام
	حضرت عیسی علیه السلام
	حضرت نوح علیه السلام
3 -	وظیفه شیعیان در عصر غیبت چست؟ (امتیاز : 5)
	عمل به تکلیف
	اشتیاق به دیدار.
	دعا وندبه
	پاسخ اول و دوم صحیح است.
4 -	امام باقر علیه السلام می فرمایند:«در حضرت مهدی (عج) سنتی از حضرت عیسی علیه السلام است وآن این که .. (امتیاز : 5)
	با اینکه می خواستند او را به دار آویزند ولی زنده است.
	درباره اش می گویند مرده است در حالی که زنده است
	مردم می گویند به دار آویخته شده ولی چنین نیست.
	همه موارد

آزمون دهم

امتیاز قبولی : 14

زمان شما 03:54 دقیقه    

1 -	کدام یک از گزینه های زیر، شرط تحقق ملاقات و تشرف به محض امام زمان علیه السلام است؟ (امتیاز : 5)
	امام عصر مصلحت بداند.
	در مکان های مختلف مانند سفر خانه خدا، راه را گم کرده باشد.
	شور و اشتیاق فراوان برای شرفیابی به محضر امام
	خواندن دعا و برخی اعمال
2 -	چه کسانی معتقدند که در زمان غیبت ملاقات با امام (عج) ممکن است؟ (امتیاز : 5)
	همه فرقه ها از شیعه و اهل سنت
	علمای اهل سنت
	بسیاری از علما شیعه
	علمای فعلی
3 -	در کلمات امام معصوم در خصوص امام زمان به مردم سفارش به چه شده است؟ (امتیاز : 5)
	به یاد حضرت بودن و دعا برای فرج حضرت .
	سیر و سلوک برای ملاقات با حضرت.
	چله نشینی در اماکن مذهبی.
	پاک سازی درون و مهیا شدن برای ملاقات با حضرت.
4 -	امام مجتبی می فرمایند: حضرت مهدی (عج) در هنگام ظهور... (امتیاز : 5)
	40 ساله است.
	به سیمای مردی 40 ساله است.
	جوان است.
	به سیمای مردی زیر 40 ساله است.

آزمون یازدهم

امتیاز قبولی : 14

زمان شما 03:57 دقیقه    

1 -	کدام گزینه به ترتیب در مورد مدت پیامبری و مدت عمر حضرت نوح (ع) درست آست؟ (امتیاز : 5)
	900 - 2600
	950 – 2600
	950 – 2450
	900 - 2450
2 -	امام زمان (عج) کدام عامل را درباره «فرج شیعیان» معرفی می کند؟ (امتیاز : 5)
	زیاد دعا کردن
	برای تعجیل فرج بسیار دعا کردن
	کوشش برای رضایت امام
	به یاد آن حضرت (عج) بودن
3 -	کدام جمله درباره طول عمر صحیح است؟ (امتیاز : 5)
	طول عمر امام زمان (عج) از نظر علمی توجیه پذیر نیســت.
	طول عمر نمونه های تاریخی ندارد.
	طول عمر هم شواهد قرآنی وهم روایی دارد و هم از جلوه های اراده خداوند است.
	پاسخ اول و دوم صحیح است.
4 -	ملاقات با امام زمان (عج) تنها در چه صورتی ممکن است و قطعا دیدار محقق می گردد؟ (امتیاز : 5)
	شخص دارای مقام معنوی ویژه ای باشد.
	شخص مضطر باشد.
	امام عصر (عج) مصلحت را در وقوع آن ببیند.
	پاسخ اول و دوم صحیح است.

رایحه انتظار (درس هشتم)

دیدار یار

از سختی‌ها و تلخی‌ها دوره غیبت، دوری شیعیان از مولای خود و محروم ماندن از دیدار جمال آن یوسف بی همتاست. با شروع روزگار غیبت، منتظران ظهور، پیوسته در حسرت تماشای آن سرو بلند فضیلت سوخته‌اند و آه فراق از دل کشیده اند! البته در دوران غیبت صغری، شیعیان به وسیله نائبان خاص با امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف) ارتباط داشتند و بعضی از آنها به فیض حضور آن بزرگوار رسیدند چنان که در این باره روایات فراوانی وجود دارد ولی در دوره غیبت کبری که روزگار غیبت کامل امام است، رابطه یاد شده قطع گردید و امکان شرفیابی به محضر آن حضرت به شکل معمول و از طریق افرادی خاص، منتفی شد.

با این حال بسیاری از علما معتقدند که در این زمان نیز، ملاقات با آن ماه منیر امکان دارد و بارها اتّفاق افتاده است. حکایت شرفیابی بزرگانی چون علامه بحرالعلوم، مقدس اردبیلی، سیدبن‌طاووس و مانند آنها معروف و مشهور است و در کتاب‌های بزرگان علما نقل گردیده است.^{( 1 )}

امّا لازم است که درباره بحث ملاقات با امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) به نکات زیر توجه شود:

نکته اول اینکه، ملاقات با امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) گاهی در حالت اضطرارو درماندگی افراد روی می‌دهد و گاهی در حالت عادی و به دور از اضطرار. به بیان روشن‌تر گاهی ملاقات‌ها برای دستگیری امام(عجل الله تعالی فرجه الشریف) از اشخاصی است که در وضعیتی گرفتار شده‌اند و احساس تنهایی و بی کسی به آنها دست داده است مثل جریان ملاقات بسیاری از افراد که در مکان‌های مختلف مانند سفر خانه خدا، راه را گم کرده‌اند و امام(عجل الله تعالی فرجه الشریف) و یا یکی از اصحاب آن حضرت، آنها را از سرگردانی نجات داده است و اکثر ملاقات‌ها از همین قبیل است.

ولی در مواردی ملاقات‌ها در غیر حالت اضطرار بوده است و ملاقات کننده به جهت مقام معنوی ویژه‌ای که داشته به حضور امام(عجل الله تعالی فرجه الشریف) شرفیاب شده است.

با توجه به نکته فوق باید توجه داشت که ادّعای ملاقات و دیدار آن حضرت از هر کسی پذیرفته نیست.

نکته دوم اینکه، در طول مدت غیبت کبری و به ویژه در زمان ما، افرادی با ادّعای ملاقات امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در پی جمع کردن مردم و کسب نام و نانی برای خود بوده‌اند و از این راه بسیاری را به گمراهی و انحراف در عقیده و عمل کشانیده اند؛ با توصیه خواندن بعضی دعاها و انجام برخی اعمال که بسیاری از آنها هیچ اصل و اساسی ندارد و با دعوت از مشتاقان دیدار، برای شرکت در جلسه هایی که محتوای قابل قبولی ندارد، وعده دیدار حجّت خدا را می‌دهند و بدینگونه امر ملاقات با آن امام غایب را کاری سهل و در دسترسِ همگان جلوه می‌دهند در حالی که بدون تردید آن حضرت بر طبق اراده پروردگار در غیبت کامل قرار گرفته است و جز برای افرادی انگشت شمار که تنها راه نجات آنها عنایت مستقیم آن مظهر لطف الهی است رخ نمی‌نماید.

و نکته سوم اینکه جریان ملاقات تنها در صورتی ممکن است که امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف) مصلحت را در وقوع آن ببیند. بنابراین هرگاه با وجود همه شور و اشتیاق یک عاشق و تلاش او برای شرفیابی به محضر امام، ملاقاتی دست ندهد نباید گرفتار یأس و ناامیدی گردد و این را نشانه نبود لطف و عنایت امام بداند همانگونه که آن کس که به فیض ملاقات با آن بزرگوار نائل شد، این دیدار نشانه آن نیست که در تقوا و فضیلت به کمال رسیده است.

جان سخن اینکه اگر چه دیدن جمال نورانی امام عصر و سخن گفتن با آن محبوب دلها سعادتی بزرگ است امّا امامان ما و به ویژه حضرت ولی عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف) از شیعیان نخواسته‌اند که در پی دیدار امام زمان خود باشند و برای رسیدن به این مقصود، چلّه نشینی کرده و یا بیابان گردی پیشه کنند؛ بلکه در کلمات پیشوایان معصوم(علیهم السلام) سفارش فراوان شده است که شیعیان پیوسته به یاد آن حضرت بوده و برای فرج او دعا کنند و در جلب رضای او در گفتار و کردار بکوشند و در راستای اهداف بزرگ او قدم بر دارند تا هر چه زودتر زمینه ظهور آن امید بشریت فراهم گردد و عالم از فیض مستقیم او بهره مند شود.

امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) خود می‌فرماید:

«اَکْثِرُوا الدُّعاء بِتَعْجیلِ الْفَرَجِ فَاِنَّ ذلِکَ فَرَجُکُم^{( 2 )}؛

برای تعجیل فرج، بسیار دعا کنید که همان فرج شماست».

در اینجا مناسب است جریان شیرین ملاقات مرحوم حاج علی بغدادی را که از خوبان روزگار خویش بوده است نقل کنیم ولی به جهت رعایت اختصار به بیان نکات مهم آن اکتفا می‌کنیم:

آن مرد شایسته و با تقوا، همیشه از بغداد به کاظمین می‌رفت و دو امام بزرگوار حضرت جواد و حضرت کاظم(علیهما السلام) را زیارت می‌کرد. او می‌گوید: مقداری خُمس و حقوق مالی برعهده ام بود. به همین جهت به نجف اشرف رفتم و بیست تومان از آن را به عالم فقیه و پارسا شیخ انصاری; و بیست تومان آن را هم به عالم فقیه شیخ محمد حسین کاظمی; و بیست تومان هم به آیت الله شیخ محمد حسن شروقی; دادم و تصمیم گرفتم که بیست تومان دیگر بدهی خود را پس از بازگشت به بغداد به آیة الله آل یاسین; بپردازم. روز پنج شنبه به بغداد بازگشتم. نخست به سوی کاظمین رفتم و دو امام بزرگوار را زیارت کردم. پس از آن به منزل آیة الله آل یاسین رفتم و بخشی از باقی مانده بدهی شرعی خود را به او تقدیم کردم و از او اجازه گرفتم که باقی مانده آن را به تدریج به او یا کسی که او را مستحق بدانم بپردازم. ایشان اصرار کرد که نزد او بمانم اما به خاطر کارهای ضروری، عذر خواهی کرده و خداحافظی کردم و به سوی بغداد حرکت کردم. وقتی یک سوم راه را رفته بودم با سید بزرگوار و با وقاری روبرو شدم. او عمامه‌ای سبز بر سر داشت و بر گونه اش خالی مشکی آشکار بود و برای زیارت به سوی کاظمین می‌رفت. نزدیک من آمد و سلام کرد و به گرمی با من دست داد و مرا در آغوش کشید و به سینه چسبانید و به من خوش آمد گفت و فرمود: خیر است، کجا می‌روی؟

گفتم: زیارت کرده و اینک عازم بغداد هستم. گفت، شب جمعه است برگرد به کاظمین (و امشب را در آنجا بمان) ! گفتم: نمی‌توانم! گفت، می‌توانی، برگرد تا گواهی دهم که از دوستان جدّم امیرالمؤمنین(علیه السلام) و از دوستانِ ما هستی و شیخ نیز گواهی می‌دهد. خداوند می‌فرماید: «وَاسْتَشْهِدُوا شَهیدَین»^{( 3 )} ] = دو نفر را شاهد بگیرید.[

حاج علی بغدادی می‌گوید: من پیش از این از آیة الله آل یاسین خواسته بودم که برای من سندی بنویسد و در آن گواهی کند که من از شیعیان و دوستداران اهل‌بیت پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) هستم تا آن نامه را در کفن خویش قرار دهم. از سید پرسیدم: از کجا مرا شناختی و چگونه این گواهی را می‌دهی؟! فرمود: چگونه انسان کسی را که حق او را به طور کامل می‌دهد نمی‌شناسد؟! گفتم: کدام حقّ؟! فرمود: همان حقوقی که به وکیل من دادی. گفتم: وکیل شما کیست؟ فرمود: شیخ محمد حسن! گفتم: آیا او وکیل شماست؟ فرمود: آری.

از گفتار او شگفت زده شدم. فکر کردم میان من و او، دوستی دیرینه‌ای است که من فراموش کرده ام زیرا در برخورد اول مرا به نام صدا زد! و گمان کردم از من توقع دارد که مبلغی از آن خمس که بر عهده دارم بدان جهت که از نسل پیامبر(صلی الله علیه و آله وسلم) است به او تقدیم کنم. بنابراین گفتم: از حقوق شما فرزندان پیامبر مقداری نزد من هست و اجازه گرفته ام که آن را مصرف کنم. تبسم کرد و گفت: آری! مقداری از حقوق ما را به وکلای ما در نجف پرداختی. پرسیدم: آیا این کارم پذیرفته درگاه خداست؟ فرمود: آری!

به خود آمدم که چگونه این سید، بزرگترین علمای عصر را، وکیل خود می‌خواند. اما بار دیگر دچار غفلت شدم و موضوع را فراموش کردم!

گفتم: سرورم! آیا درست است که می‌گویند: هر کس در شب جمعه امام حسین(علیه السلام) را زیارت کند ]  از عذاب خدا   [در امان خواهد بود. گفت: آری! و در همان حال دیدگانش پر از اشک شد و گریست. چیزی نگذشت که دیدم در حرم مطهر کاظمین(علیه السلام) هستیم بی آنکه از خیابان‌ها و راههایی که به حرم می‌رسد، عبور کرده باشیم. کنار در ورودی ایستادیم. گفت: زیارت بخوان! گفتم: سرورم من نمی‌توانم خوب بخوانم. گفت: آیا من بخوانم تا با من زیارت کنی؟ گفتم: آری!

او شروع کرد و بر پیامبر و یک یک امامان(علیهم السلام) سلام گفت و پس از نام مبارک امام‌عسکری(علیه السلام) رو به من کرد و گفت: آیا امام زمانت را می‌شناسی؟ گفتم: چگونه نمی‌شناسم؟! فرمود: پس بر او سلام کن! گفتم، «اَلسَّلامُ عَلَیکَ یا حُجَّةَ اللّه یا صاحِبَ الزَّمان یابْنَ الْحَسن!» تبسم کرد و فرمود: «عَلَیکَ السَّلام وَ رَحْمَةُ اللّهِ وَبَرَکاتُهُ».

پس وارد حرم شدیم و ضریح را بوسیدیم. فرمود: زیارت بخوان. گفتم: سرورم، نمی‌توانم خوب بخوانم. فرمود: آیا برایت بخوانم؟ گفتم: آری! او زیارت مشهور به «امین اللّه» را خواند و آنگاه فرمود: آیا جدّم حسین(علیه السلام) را زیارت می‌کنی؟ گفتم: آری امشب شب جمعه و شب زیارتی امام حسین(علیه السلام) است. او زیارت مشهور امام حسین(علیه السلام) را خواند. هنگام نماز مغرب شد به من فرمود تا نماز را به جماعت بخوانم. پس از نماز آن بزرگوار از نظرم ناپدید شد و هر چه جستجو کردم او را ندیدم!!

تازه به خود آمدم و به یاد آوردم که سید مرا با نام و نشان صدا زد. خواست که به کاظمین برگردم و با اینکه نمی‌خواستم بازگشتم. فقهای بزرگ را وکیل خود خواند و سرانجام نیز به صورت ناگهانی پنهان شد. پس از این اندیشه دریافتم که آن حضرت امام عصر(علیه السلام) بوده است و دریغا که دیر او را شناختم.^{( 4 )}

طول عمر

از مباحث مربوط به زندگی امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) طول عمر آن بزرگوار است. برای بعضی این سؤال مطرح است که چگونه ممکن است انسانی، عمری چنین طولانی داشته باشد؟!^{( 1 )}

سرچشمه این سؤال و علت طرح آن این است که آنچه در جهان امروز، معمول و متداول است عمرهای محدودی است که حداکثر بین 80 تا 100 سال طول می‌کشد^{( 2 )} و بعضی با دیدن و شنیدن اینگونه عمرها، نمی‌توانند یک عمر طولانی را باور کنند یا آن را دور می‌شمارند. وگرنه عمر طولانی از نظر عقل و دانش بشری امری غیر ممکن نیست و دانشمندان با مطالعه اجزاء بدن به این حقیقت رسیده‌اند که ممکن است انسان، سال‌های بسیار طولانی زنده بماند و حتی گرفتار پیری و فرسودگی هم نشود.

برنارد شاو می‌گوید:

«از اصول علمی مورد پذیرش همه دانشمندان بیولوژیست، این است که برای عمر بشر نمی‌توان حدی تعیین کرد و حتی دیرزیستی نیز مسئله مرزناپذیری است.»^{( 3 )}

پروفسور «اتینگر» می‌نویسد:

«به نظر من با پیشرفت تکنیک‌ها و کاری که ما شروع کرده ایم بشر قرن بیست و یکم خواهد توانست هزاران سال عمر کند.»^{( 4 )}

بنابراین تلاش دانشمندان برای دست یافتن به راههای غلبه بر پیری و رسیدن به دراز عمری نشانگر امکان چنین پدیده‌ای است چنانکه در این مسیر گام‌های موفقیت آمیزی برداشته شده است و هم اکنون در گوشه و کنار جهان کم نیستند افرادی که بر اثر شرایط مناسب آب و هوایی و تغذیه مناسب و فعّالیت مناسب بدنی و فکری و عوامل دیگر، عمری نزدیک به صدوپنجاه سال و گاهی بیشتر از آن دارند مهم‌تر اینکه عمر طولانی در گذشته تاریخ انسان‌ها بارها تجربه شده است و در کتاب‌های آسمانی و تاریخی، انسان‌های زیادی با نام و نشان و شرح حال یاد شده‌اند که مدت عمر آن‌ها بسیار درازتر از عمر بشر امروز بوده است.

در این زمینه کتاب‌ها و مقالات متعدّدی نوشته شده است که برای نمونه چند مورد را بیان می‌کنیم:

1. در قرآن آیه‌ای هست که نه تنها از عمر طولانی بلکه از امکان عمر جاویدان خبر می‌دهد و آن آیه درباره حضرت یونس(علیه السلام) است که می‌فرماید:

«اگر او (یونس(علیه السلام)) در شکم ماهی تسبیح نمی‌گفت، تا روز رستاخیز در شکم ماهی می‌ماند.» ^{( 5 )}

بنابراین از نظر قرآن عمری بسیار طولانی (از عصر یونس(علیه السلام) تا روز رستاخیز) که در اصطلاح زیست شناسان عمر جاویدان نامیده می‌شود برای انسان و ماهی امکان پذیر است.^{( 6 )}

2. قرآن کریم در مورد حضرت نوح(علیه السلام) می فرماید:

«به راستی ما نوح را به سوی قومش فرستادیم، پس /950 سال در میان آنها درنگ نمود.»^{( 7 )}

آنچه در آیه شریفه آمده است مدت پیامبری آن حضرت است و براساس برخی روایات، مدت عمر آن بزرگوار /2450 سال بوده است!^{( 8 )}

جالب اینکه در روایتی از امام سجاد(علیه السلام) نقل شده است که فرمود:

«در امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) سنّت و شیوه‌ای از زندگی حضرت نوح(علیه السلام) است و آن طول عمر است.» ^{( 9 )}

3. و نیز درباره حضرت عیسی(علیه السلام) می فرماید:

«... و هرگز او را نکشتند و به دار نیاویختند بلکه امر به آنها مشتبه شد... به یقین او را نکشتند بلکه خداوند او را به سوی خود بالا برد که خداوند توانا و فرزانه است.» ⁽¹⁰⁾

همه مسلمانان به استناد قرآن و احادیث فراوان معتقدند که عیسی(علیه السلام) زنده است و در آسمان هاست و به هنگام ظهور حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) فرود آمده و او را یاری خواهد کرد.

امام باقر(علیه السلام) فرمود:

«در صاحب این امر (مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) چهار سنّت از چهارتن از پیامبران است... و از عیسی(علیه السلام) سنتی دارد و آن اینکه: (درباره مهدی نیز) می‌گویند: او مرده است در حالی که او زنده می‌باشد.» ^{( 11 )}

علاوه بر قرآن در تورات و انجیل نیز سخن از عمرهای طولانی مطرح گردیده است.

در تورات آمده است که:

«... تمام ایام آدم که زیست نهصد و سی سال بود که مُرد... جمله ی ایام «انوش» نهصد و پنج سال بود که مُرد... و تمامی ایام «قینان» نهصد و ده سال بود که مُرد... پس جمله ی ایام «متوشالح» نهصد و شصت و نه سال بود که مُرد...». ⁽¹²⁾

بنابراین تورات صریحاً به وجود افرادی با داشتن عمرهای طولانی (بیش از نهصد سال) اعتراف می‌کند.

در انجیل نیز عباراتی موجود است که نشانگر آن است که عیسی(علیه السلام) پس از به دار کشیده شدن زنده گردیده و به آسمان بالا رفته است. ⁽¹³⁾ و در روزگاری فرود خواهد آمد و مسلّم است که عمر آن بزرگوار از دو هزار سال بیشتر است.

با این بیان روشن می‌شود که پیروان دو آئین یهود و مسیحیت باید به علت اعتقاد به کتاب مقدس به عمرهای طولانی نیز معتقد باشند.

گذشته از اینکه طول عمر از نظر علمی و عقلی پذیرفتنی است و در گذشته تاریخ، موارد بسیار دارد، در مقیاس قدرت بی نهایت خداوند نیز قابل اثبات است. به اعتقاد همه پیروان ادیان آسمانی تمام ذرات عالم در اختیار خداوند است و تأثیر همه سبب‌ها و علّت‌ها به اراده او بستگی دارد و اگر او نخواهد سبب‌ها از تأثیر باز می‌ماند و نیز بدون سبب و علّت طبیعی، ایجاد می‌کند و می‌آفریند.

او خدایی است که از دل کوه، شتری بیرون می‌آورد و آتش سوزنده را بر ابراهیم(علیه السلام) سرد و سلامت می‌سازد و دریا را برای موسی و پیروانش خشک می‌کند و آنها را از میان دو دیوار آبی عبور می‌دهد! ^{( 14 )}آیا از اینکه به عصاره انبیاء و اولیاء و آخرین ذخیره الهی و نهایت آمال و آرزوی همه نیکان و تحقق بخش وعده بزرگ قرآن عمری طولانی بدهد، ناتوان خواهد بود؟!

امام حسن مجتبی(علیه السلام) فرمود:

«... خداوند عمر او را (مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در دوران غیبتش طولانی می‌گرداند، سپس به قدرت خدایی اش او را در سیمای جوانی زیر چهل سال آشکار می‌سازد تا مردمان دریابند که خداوند بر هر کاری تواناست.» ^{(15  )}

بنابراین جریان طول عمر امام دوازدهم(عجل الله تعالی فرجه الشریف) از ابعاد مختلف عقلی و علمی و تاریخی امری ممکن و پذیرفتنی است و پیش از همه اینها از جلوه‌های اراده خداوند بزرگ و تواناست.

خلاصة درس

 
ملاقات با امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در زمان غیبت کبری گاهی در حالت اضطرار و گاهی در حالت عادی ممکن است رخ دهد.

شرط تحقق ملاقات و تشرف به محضر حضرت، اذن آن حضرت و وجود مصلحت است نه علاقه و اشتیاق تنها.
گرچه دیدن جمال حضرت بسیار محبوب و مطلوب است ولی آنچه وظیفه شیعیان در عصر غیبت است عمل به تکلیف است.

موضوع طول عمر و دیر زیستی هم از نظر علمی توجیه پذیر است، هم نمونه‌های تاریخی دارد و هم شواهد قرآنی و روائی.

نمونه سوالات آزمون رایحه انتظار (آزمون هفتم)

آزمون اول

1 -	شیعیان بحرین روز سوم چه کسی را برای استغاثه به امام زمان جهت یافتن جواب انتخاب کردند؟ (امتیاز : 5)
	علی بن عیسی
	محمد بن عیسی
	احمد بن علی
	علی بن محمد بحرینی
2 -	امام زمان (عج) نحوه بهره مندی از خودشان را در دوران غیبت را به چه تشبیه می کنند؟ (امتیاز : 5)
	خورشید
	خورشید پشت ابر
	نحوه بهره بردن از باران الهی
	پاسخ اول و سوم صحیح است.
3 -	امام و حجت خدا وظیفه ... برعهده دارد؟ (امتیاز : 5)
	رهبری و هدایت مردم
	رهبری و هدایت افرادی که آماده دریافت نور هدایت اند.
	هدایت مردمی که به ایشان پناهنده شدند و از ایشان درخواست کنند.
	پاسخ اول و سوم صحیح است.
4 -	کدام گزینه صحیح نیست؟ (امتیاز : 5)
	وجود امام سرچشمه حیات همه موجودات و مخلوقات الهی است.
	خداوند امام را موجود برتر و کامل تر و واسطه فیض قرار داده است.
	در زمان غیبت امام واسطه فیض نیست بر خلاف زمان ظهور. پس واسطه فیض زمان غیبت و ظهور متفاوت است0
	در زمان ظهور و غیبت فرقی بین واسطه فیض بودن نیست. آزمون دوم امتیاز قبولی : 14 زمان شما 03:56 دقیقه     1 - کدام یک از گزینه های ذیل از نکات تشبیه امام به خورشید پشت ابر است؟ (امتیاز : 5) خورشید مرکزیت منظومه شمسی را دارد امام هم مرکز نظام هستی است. آفتاب لحظه ای از نور افشانی دریغ نمی کند امام هم واسطه دریافت همه نعمت هاست. نبود آفتاب باعث از بین رفتن سکونت در زمین می شود نبود امام هم سکونت در زمین را منتفی می کند. هر سه گزینه صحیح است. 2 - این حدیث از کیست؟«وانی لامان لاهل الارض ....»(من موجب ایمنی (از بلاها)برای ساکنان زمین هستم)» (امتیاز : 5) امام سجاد علیه السلام امام مهدی علیه السلام پیامبر گرامی اسلام(ص) امام صادق علیه السلام 3 - این حدیٍث از کیست؟(ما هرگز شما را به حال خود رها نکرده ایم وهرگز شما رااز یاد نبرده ایم واگر نبود(عنایات پیوسته ما)حتما سختی ها و بلاهای فراوانی به شما می رسید و دشمنان شما را نابود می کردند) (امتیاز : 5) امام علی علیه السلام پیامبر گرامی اسلام (ص) امام مهدی علیه السلام امام حسین علیه السلام 4 - زیارت جامعه کبیره از کدام معصوم صادر شده است؟ (امتیاز : 5) امام علی علیه السلام امام حسین علیه السلام امام هادی علیه السلام امام حسن عسکری علیه السلام آزمون سوم امتیاز قبولی : 14 زمان شما 03:53 دقیقه     1 - از امام صادق علیه السلام سوال شد «آیا زمین بدون امام باقی می ماند؟ حضرت فرمودند:«اگر زمین بدون امام بماند.....» (امتیاز : 5) مردم گمراه می شوند. دین نابود می شود. هر آینه اهل خود را فرو می برد. جامعه دچار عذاب می شود. 2 - قرآن کریم خطاب به پیامبر اسلام می فرماید:« ای رسول ما تا زمانی که ....... خداوند هرگز آنان را به عذاب گرفتار نخواهد کرد.» (امتیاز : 5) مردم به گناه آلوده نشوند و یا توبه کنند. امر به معروف و نهی از منکر می کنند. اعتقاد به امام زمان داشته باشند. تو در میان آنان هستی. 3 - شیعیان بحرین روز سوم چه کسی را برای استغاثه به امام زمان جهت یافتن جواب انتخاب کردند؟ (امتیاز : 5) علی بن عیسی محمد بن عیسی احمد بن علی علی بن محمد بحرینی 4 - جمله «إِنّا غَیْرُ مُهْمِلینَ لِمُراعاتِکُمْ، وَ لا ناسینَ لِذِکْرِکُمْ» از کدام یک از معصومین علیهم السلام و در نامه به چه کسی گفته شده است؟ (امتیاز : 5) امام زمان علیه السلام – سید مرتضی امام زمان علیه السلام – شیخ مفید امام صادق علیه السلام – مفضل امام زمان – شیخ طوسی آزمون چهارم امتیاز قبولی : 14 زمان شما 03:55 دقیقه     1 - شیعیان بحرین روز سوم چه کسی را برای استغاثه به امام زمان جهت یافتن جواب انتخاب کردند؟ (امتیاز : 5) علی بن عیسی محمد بن عیسی احمد بن علی علی بن محمد بحرینی 2 - کدام یک از گزینه های زیر اثر تربیتی و اصلاح کار های شیعیان را در پی دارد وآنان را از گناه باز می دارد؟ (امتیاز : 5) شناخت شرایط و علائم ظهور شوق بسیار به دیدار حضرت متوجه بودن به ناظر بودن امام بر اعمال و کارهای مردم آشنایی با دوره غیبت صغری و کبری 3 - کدام مورد از مهمترین عامل برای حفظ مکتب تشیع است؟ (امتیاز : 5) غیبت امام وجود امام عالمان دینی قرآن 4 - قرآن کریم خطاب به پیامبر اسلام می فرماید:« ای رسول ما تا زمانی که ....... خداوند هرگز آنان را به عذاب گرفتار نخواهد کرد.» (امتیاز : 5) مردم به گناه آلوده نشوند و یا توبه کنند. امر به معروف و نهی از منکر می کنند. اعتقاد به امام زمان داشته باشند. تو در میان آنان هستی. آزمون پنجم امتیاز قبولی : 14 زمان شما 03:56 دقیقه     1 - کلام امام صادق علیه السلام «اگر زمین بدون امام بماند هر آینه زمین اهل خود را فرو می برد» به کدام یک از فواید امام اشاره دارد؟ (امتیاز : 5) پایداری مکتب محور هستی ایمنی از بلاها امید بخشی 2 - کدام اعتقاد اثر تربیتی جدی برای صلاح و خودسازی مردم دارد؟ (امتیاز : 5) اشراف حضرت بر کارها عرض اعمال مردم به حضور حضرت پاسداری از مکتب تشیع پاسخ اول و دوم صحیح است. 3 - جمله « إِنِّی لَأَمَانٌ لِأَهْلِ الْأَرْضِ» به چه معناست؟ (امتیاز : 5) من موجب ایمنی برای ساکنان زمین هستم. ساکنان زمین از من در امان هستند. من به ساکنان زمین امان می دهم. پاسخ دوم و سوم صحیح است. 4 - کدام گزینه ادامه حدیث زیراست که ازامام صادق (ع) روایت شده: اگر زمین بدون امام بماند.... (امتیاز : 5) زمین و آسمان به هم می ریزد هر آینه اهل خود را فرو می برد هر آینه زمین نابود می شود هر آینه قیامت بر پا می شود آزمون ششم امتیاز قبولی : 14 زمان شما 03:56 دقیقه     1 - مراد از (مؤمنون) در آیه شریفه «و قل اعملوا فسیری الله عملکم و رسوله و المؤمنون» (توبه آیه 105) چه کسی یا کسانی است ؟ (امتیاز : 5) رسول اکرم صلی الله علیه و آله امام علی علیه السلام امامان معصوم علیهم السلام حضرت زهرا سلام الله علیها 2 - امام زمان علیه السلام می فرمایند« من امان اهل زمین هستم» اشاره به کدام یک از فواید امام غائب دارد؟ (امتیاز : 5) امام محور هستی امام پناهگاه علمی وفکری هدایت باطنی و نفوذ روحانی ایمنی از بلاها 3 - قرآن کریم خطاب به پیامبر اسلام می فرماید:« ای رسول ما تا زمانی که ....... خداوند هرگز آنان را به عذاب گرفتار نخواهد کرد.» (امتیاز : 5) مردم به گناه آلوده نشوند و یا توبه کنند. امر به معروف و نهی از منکر می کنند. اعتقاد به امام زمان داشته باشند. تو در میان آنان هستی. 4 - کدام یک از گزینه های ذیل از نکات تشبیه امام به خورشید پشت ابر است؟ (امتیاز : 5) خورشید مرکزیت منظومه شمسی را دارد امام هم مرکز نظام هستی است. آفتاب لحظه ای از نور افشانی دریغ نمی کند امام هم واسطه دریافت همه نعمت هاست. نبود آفتاب باعث از بین رفتن سکونت در زمین می شود نبود امام هم سکونت در زمین را منتفی می کند. هر سه گزینه صحیح است. آزمون هفتم امتیاز قبولی : 14 زمان شما 03:56 دقیقه     1 - امام زمان علیه السلام می فرمایند« من امان اهل زمین هستم» اشاره به کدام یک از فواید امام غائب دارد؟ (امتیاز : 5) امام محور هستی امام پناهگاه علمی وفکری هدایت باطنی و نفوذ روحانی ایمنی از بلاها 2 - کدام گزینه ادامه حدیث زیراست که ازامام صادق (ع) روایت شده: اگر زمین بدون امام بماند.... (امتیاز : 5) زمین و آسمان به هم می ریزد هر آینه اهل خود را فرو می برد هر آینه زمین نابود می شود هر آینه قیامت بر پا می شود 3 - جمله «إِنّا غَیْرُ مُهْمِلینَ لِمُراعاتِکُمْ، وَ لا ناسینَ لِذِکْرِکُمْ» از کدام یک از معصومین علیهم السلام و در نامه به چه کسی گفته شده است؟ (امتیاز : 5) امام زمان علیه السلام – سید مرتضی امام زمان علیه السلام – شیخ مفید امام صادق علیه السلام – مفضل امام زمان – شیخ طوسی 4 - وساطت در فیض یعنی چه ؟ (امتیاز : 5) یعنی پیوسته باید کسانی باشند که مردم را به فیض برسانند یعنی آنها را هدایت کنند. هر نعمت و خیر و برکتی که از ناحیه خداوند متعال به مخلوقات می رسد به واسطه امام و حجت خدا صورت می گیرد. برای این که به درجات عالی برسیم و به فیض والائی نائل شویم نیاز به واسطه و استاد است. واسطه فیض یعنی امام معصوم واسطه عبادت ما با خدا می باشد. آزمون هشتم امتیاز قبولی : 14 زمان شما 03:56 دقیقه     1 - کدام اعتقاد اثر تربیتی جدی برای صلاح و خودسازی مردم دارد؟ (امتیاز : 5) اشراف حضرت بر کارها عرض اعمال مردم به حضور حضرت پاسداری از مکتب تشیع پاسخ اول و دوم صحیح است. 2 - جمله « إِنِّی لَأَمَانٌ لِأَهْلِ الْأَرْضِ» به چه معناست؟ (امتیاز : 5) من موجب ایمنی برای ساکنان زمین هستم. ساکنان زمین از من در امان هستند. من به ساکنان زمین امان می دهم. پاسخ دوم و سوم صحیح است. 3 - این حدیث از کیست؟«وانی لامان لاهل الارض ....»(من موجب ایمنی (از بلاها)برای ساکنان زمین هستم)» (امتیاز : 5) امام سجاد علیه السلام امام مهدی علیه السلام پیامبر گرامی اسلام(ص) امام صادق علیه السلام 4 - امام زمان علیه السلام در نامه به چه کسی ، خطاب به شیعیان فرمودند: «ما هرگز شما را به حال خود رها نکرده ایم و شما را از یاد نبرده ایم اگر عنایت ما به شما نمی رسید...» (امتیاز : 5) شیخ طوسی شیخ مفید یکی از نایبان خاص به نام علی بن محمد سمری راوی آن مشخص نشده است آزمون نهم امتیاز قبولی : 14 زمان شما 03:56 دقیقه     1 - کدام دعا یک دوره امام شناسی است؟ (امتیاز : 5) دعای فرج دعای عهد زیارت جامعه کبیره زینه الف و ب 2 - امام برای هدایت انسان ها از چه راهی بهره می جوید؟ (امتیاز : 5) گاهی آشکارا و بی پرده با انسان ها ارتباط برقرار می کند. گاهی با استفاده از قدرت ولایی خود در درون قلب ها اثر می کند. با گفتار و کردار خود راه سعادت و بهروزی را نشان می دهد. همه موارد 3 - کدام مورد از مهمترین عامل برای حفظ مکتب تشیع است؟ (امتیاز : 5) غیبت امام وجود امام عالمان دینی قرآن 4 - کدام گزینه ادامه حدیث زیراست که ازامام صادق (ع) روایت شده: اگر زمین بدون امام بماند.... (امتیاز : 5) زمین و آسمان به هم می ریزد هر آینه اهل خود را فرو می برد هر آینه زمین نابود می شود هر آینه قیامت بر پا می شود آزمون دهم امتیاز قبولی : 14 زمان شما 03:56 دقیقه     1 - این حدیث شریف از کدام امام است:«اگر زمین بدون امام بماند هر آینه اهل خود را فرو می برد». (امتیاز : 5) امام باقر علیه السلام امام رضا علیه السلام امام صادق علیه السلام امام علی علیه السلام 2 - کدام اعتقاد اثر تربیتی جدی برای صلاح و خودسازی مردم دارد؟ (امتیاز : 5) اشراف حضرت بر کارها عرض اعمال مردم به حضور حضرت پاسداری از مکتب تشیع پاسخ اول و دوم صحیح است. 3 - از امام صادق علیه السلام سوال شد «آیا زمین بدون امام باقی می ماند؟ حضرت فرمودند:«اگر زمین بدون امام بماند.....» (امتیاز : 5) مردم گمراه می شوند. دین نابود می شود. هر آینه اهل خود را فرو می برد. جامعه دچار عذاب می شود. 4 - امام زمان (عج) نحوه بهره مندی از خودشان را در دوران غیبت را به چه تشبیه می کنند؟ (امتیاز : 5) خورشید خورشید پشت ابر نحوه بهره بردن از باران الهی پاسخ اول و سوم صحیح است. هر آینه قیامت بر پا می شود آزمون یازدهم امتیاز قبولی : 14 زمان شما 03:57 دقیقه     1 - امام مهدی علیه السلام نحوه بهره مندی از آن حضرت را در دوره غیبت، به چه تشبیه می فرمایند؟ (امتیاز : 5) خورشید پشت ابر  خانه خدا ابرهای باران ریز  پیامبران 2 - چه عاملی به عنوان نیروی بزرگ و پشتوانه ای استوار، شیعه را به ایستادگی و تسلیم نشدن در برابر سختی ها وا داشته است؟ (امتیاز : 5) برطرف شدن سختی ها امید به آینده سبز نیرومند شدن در برابر سختی ها پاسخ اول و سوم صحیح است. 3 - کدام گزینه صحیح نیست؟ (امتیاز : 5) وجود امام سرچشمه حیات همه موجودات و مخلوقات الهی است. خداوند امام را موجود برتر و کامل تر و واسطه فیض قرار داده است. در زمان غیبت امام واسطه فیض نیست بر خلاف زمان ظهور. پس واسطه فیض زمان غیبت و ظهور متفاوت است0 در زمان ظهور و غیبت فرقی بین واسطه فیض بودن نیست. 4 - فوائد امام غائب به چه معناست؟ (امتیاز : 5) فوائدی که مترتب برغیبت امام است فوائدی که مترتب بر وجود امام است برکاتی که مترتب بر حضور امام علیه السلام است ب وج